Η Ευρωπαϊκή Ένωση προειδοποίησε ότι θα ξεκινήσει τη διαδικασία επαναφοράς των κυρώσεων του ΟΗΕ κατά του Ιράν από τις 29 Αυγούστου, εφόσον η Τεχεράνη δεν παρουσιάσει μετρήσιμα βήματα περιορισμού του πυρηνικού της προγράμματος μέχρι τότε.
Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Ζαν-Νουέλ Μπαρό, σε παρέμβασή του ενώπιον των Ευρωπαίων ομολόγων του, δήλωσε: «Η Γαλλία και οι σύμμαχοί της έχουν κάθε λόγο να επαναφέρουν τα παγκόσμια εμπάργκο σε όπλα, τραπεζικές συναλλαγές και πυρηνικό εξοπλισμό που είχαν αρθεί πριν από μία δεκαετία. Αν δεν υπάρξει ξεκάθαρη, επαληθεύσιμη δέσμευση από την Τεχεράνη, θα προχωρήσουμε μέχρι τα τέλη Αυγούστου».
Η ευρωπαϊκή αυτή παρέμβαση έρχεται στον απόηχο της μονομερούς ενέργειας του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος διέταξε τον Ιούνιο βομβαρδισμούς σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις. Όπως επισημαίνει ο Guardian, η Ε.Ε. επιχειρεί τώρα να ανακτήσει επιρροή στο ιρανικό ζήτημα, από το οποίο είχε σε μεγάλο βαθμό παραγκωνιστεί.
Η προθεσμία της 29ης Αυγούστου ενεργοποιεί έναν μηχανισμό που θα μπορούσε να οδηγήσει στην πλήρη επαναφορά των κυρώσεων έως τις 15 Οκτωβρίου. Τα ευρωπαϊκά κράτη που συνυπέγραψαν τη συμφωνία του 2015 —Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία και Γερμανία— διατηρούν έτσι έναν κρίσιμο μοχλό πίεσης προς την Τεχεράνη.
Βασική επιδίωξη των Ευρωπαίων είναι η επιστροφή των επιθεωρητών του ΟΗΕ στο Ιράν, ειδικά μετά τις καταστροφές που υπέστη το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα από τις αμερικανικές επιθέσεις.
Τι προβλέπει η συμφωνία του 2015 και τι μπορεί να συμβεί
Η συμφωνία του 2015 περιλαμβάνει πρόβλεψη για την ενεργοποίηση των κυρώσεων χωρίς τη δυνατότητα βέτο από την Κίνα ή τη Ρωσία. Παρότι οι ΗΠΑ έχουν αποσυρθεί από το πλαίσιο της συμφωνίας από το 2018, ούτε εκείνες μπορούν να μπλοκάρουν την κίνηση των Ευρωπαίων.
Η επαναφορά των κυρώσεων βασίζεται στο Κεφάλαιο 7 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ και περιλαμβάνει έξι ψηφίσματα που μεταξύ άλλων απαιτούν από το Ιράν την πλήρη αναστολή δραστηριοτήτων εμπλουτισμού και επανεπεξεργασίας ουρανίου, ακόμα και σε επίπεδο έρευνας και ανάπτυξης.
Ένα ακόμη από τα μέτρα προβλέπει ότι όλα τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ οφείλουν να εμποδίσουν τη μεταφορά υλικών, τεχνολογιών ή εξοπλισμού που μπορεί να ενισχύσει το πυρηνικό ή πυραυλικό πρόγραμμα της χώρας.
Περιορισμένη επίδραση στις εξαγωγές, αλλά αυξημένη πίεση
Σύμφωνα με ειδικούς, τα μέτρα αυτά δεν θα οδηγήσουν αυτόματα στον τερματισμό των ιρανικών εξαγωγών πετρελαίου, ούτε θα αποκόψουν τελείως τη χώρα από τα διεθνή χρηματοπιστωτικά δίκτυα. Ωστόσο, όλα τα κράτη και οι τράπεζες θα υποχρεούνται να διακόψουν κάθε μορφή οικονομικής συνεργασίας —εκτός από ανθρωπιστική ή αναπτυξιακή βοήθεια.
Ο Ιρανός ΥΠΕΞ, Αμπάς Αραγκτσί, αντέδρασε έντονα στην απειλή επαναφοράς των κυρώσεων, λέγοντας ότι «μια τέτοια ενέργεια θα σημάνει το τέλος του ευρωπαϊκού ρόλου στο ιρανικό πυρηνικό ζήτημα και ίσως ανοίξει το πιο σκοτεινό κεφάλαιο στις σχέσεις του Ιράν με το Λονδίνο, το Παρίσι και το Βερολίνο – ένα ρήγμα που ίσως να μην επουλωθεί ποτέ».
