Χατζηδάκης: Η Ελλάδα από τις πρώτες χώρες που θα αποσύρει τα πλαστικά μίας χρήσης

Τον στόχο να γίνει η Ελλάδα από τις πρώτες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση που θα αποσύρει τα πλαστικά μιας χρήσης, εναρμονιζόμενη με την κοινοτική Οδηγία, έθεσε σήμερα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης, κατά την παρουσίαση του νομοσχεδίου για την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2019/904/ΕΕ για τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον.

Ο κ. Χατζηδάκης κατέστησε σαφές ότι το νομοσχέδιο αυτό έρχεται ένα χρόνο νωρίτερα από την προθεσμία εφαρμογής του, τον Ιούλιο του 2021, όχι από βιασύνη όμως. «Το κάναμε από αντίληψη, του ότι η Οδηγία αυτή φέρνει νέα δεδομένα στην καθημερινότητά μας και για τον λόγο αυτό η αγορά και οι πολίτες θα πρέπει να γνωρίζουν έγκαιρα, ώστε να μπορούν να προσαρμοστούν ομαλά στα νέα δεδομένα. Είμαστε σήμερα εδώ προκειμένου να εκπληρώσουμε τη δέσμευσή μας», τόνισε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ενώ προσέθεσε ότι η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα της ΕΕ που φέρνει προς εναρμόνιση το σύνολο της Οδηγίας έναν χρόνο νωρίτερα.

«Με το παρόν νομοσχέδιο φέρνουμε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για την καταπολέμηση της πλαστικής ρύπανσης και την προστασία του περιβάλλοντος. Ιδιαίτερα του υδάτινου», υπογράμμισε ο κ. Χατζηδάκης.

Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν, δύο δισεκατομμύρια πλαστικά μπουκάλια αναψυκτικών και νερών διατίθενται στην Ελλάδα κάθε χρόνο, ενώ παράλληλα περισσότερα από 300 εκατομμύρια πλαστικά ποτήρια για το σερβίρισμα του καφέ κάθε χρόνο, με αποτέλεσμα το 50% των απορριμμάτων στη θάλασσα είναι πλαστικά μίας χρήσης.

«Το πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης δεν βρίσκεται στη σφαίρα της φαντασίας, αλλά αποτελεί μία πραγματικότητα που χρειάζεται ολοκληρωμένα μέτρα, με ρεαλιστικούς στόχους, καθώς και τη συμμετοχή όλων σε μία κοινή προσπάθεια», σημείωσε ο κ. Χατζηδάκης.

Ακόμη, όπως ανέφερε ο υπουργός, μέσω του νομοσχεδίου εκπληρώνουν την κοινοτική τους υποχρέωση, αλλά και την εθνική δέσμευσή τους, για έγκαιρη εναρμόνιση ένα έτος νωρίτερα, ενώ γνωστοποίησε ότι το νομοσχέδιο θα τεθεί προς διαβούλευση σύντομα.

«Θέλουμε να το κάνουμε έγκαιρα, ώστε όλοι να γνωρίζουν και να μπορέσουν να προσαρμοστούν. Οι επιχειρήσεις να διαθέσουν το stock τους στην αγορά και οι πολίτες να προσαρμοστούν σε νέα καταναλωτικά μοντέλα. Πέραν όμως της απαγόρευσης ορισμένων πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης, που θα εφαρμοστεί ταυτόχρονα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, θεσπίζουμε κίνητρα για την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης και την ενίσχυση της ανακύκλωσης», υπογράμμισε ο κ. Χατζηδάκης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ:

Μαχαιροπίρουνα, πιάτα, καλαμάκια, περιέκτες και κυπελάκια ποτών από φελιζόλ, περιέκτες τροφίμων από φελιζόλ, αναδευτήρες ποτών, μπατονέτες, στηρίγματα για μπαλόνια, καθώς και πάσης φύσεως προϊόντα που διασπώνται σε μικροπλαστικά (οξοδιασπώμενα πλαστικά), είναι τα 10 προϊόντα που πρόκειται να απαγορευθεί η διάθεσή τους στην αγορά από τον Ιούλιο του 2021, όπως προβλέπουν οι βασικές απαιτήσεις της Οδηγίας.

Σύμφωνα με τον κ. Χατζηδάκη, για όσα προϊόντα απαγορεύονται θα υπάρχουν και διαθέσιμες εναλλακτικές λύσεις, με σεβασμό στο περιβάλλον, ενώ η απαγόρευση θα ξεκινήσει 6 μήνες νωρίτερα για τον δημόσιο τομέα.

«Να δείξουμε στον κόσμο ότι κάνουμε εμείς το πρώτο βήμα και ότι τα λόγια μας με τις πράξεις μας συμβαδίζουν», επισήμανε ο υπουργός, ενώ συμπλήρωσε ότι ανάμεσα στις βασικές απαιτήσεις της Οδηγίας, είναι η μείωση της κατανάλωσης σε πλαστικά ποτήρια και πλαστικούς περιέκτες τροφίμων κατά 30% μέχρι το 2024 και κατά 60% μέχρι το 2026. Επιπλέον, πρόκειται να γίνει επανασχεδιασμός των προϊόντων, που αφορά τις πλαστικές φιάλες και τους περιέκτες ποτών. Ειδικότερα, τίθεται υποχρεωτικός στόχος χωριστής συλλογής των πλαστικών μπουκαλιών, 77% το 2025 και 90% το 2030, ενώ όπως είπε ο υπουργός, ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί «μέσα από την εφαρμογή ενός συστήματος επιστροφής εγγύησης στον πολίτη».

Παράλληλα, υπάρχουν νέες προδιαγραφές για τα προϊόντα αυτά. Όλα τα καπάκια θα πρέπει να είναι προσαρτημένα στα μπουκάλια τους μέχρι το 2024, ενώ τα πλαστικά μπουκάλια θα πρέπει να κατασκευάζονται από 25% ανακυκλωμένο περιεχόμενο το 2025 και από 30%, αντίστοιχα, το 2030.

«Για να διασφαλίσουμε ότι όλοι συμμορφώνονται με τις νέες απαιτήσεις για το ανακυκλωμένο περιεχόμενο, εισάγουμε το ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΝ 15343. Ταυτόχρονα όμως, δίνουμε και κίνητρο στους παραγωγούς των προϊόντων αυτών ώστε, για παράδειγμα, όσο περισσότερο ανακυκλωμένο περιεχόμενο θα έχουν τα μπουκάλια, τόσο θα μειώνονται οι υποχρεωτικές εισφορές των παραγωγών πλαστικών μπουκαλιών (eco-modulation)», σημείωσε ακόμη ο κ. Χατζηδάκης.

Παράλληλα, εισάγονται νέες απαιτήσεις σήμανσης από τον Ιούλιο του 2021, αναφορικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις συγκεκριμένων προϊόντων. Τα προϊόντα αυτά είναι τα πλαστικά ποτήρια, τα υγρά μαντηλάκια, τα είδη προσωπικής υγιεινής και τα καπνικά προϊόντα.

Επόμενο μέτρο, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός, είναι η υποχρέωση των παραγωγών ορισμένων πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης, για την κάλυψη του κόστους της περιβαλλοντικής διαχείρισης των προϊόντων τους.

Ειδικότερα, θεσπίζονται έως τον Ιανουάριο του 2023 συστήματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού για δύο νέες ομάδες προϊόντων, όπως τα καπνικά προϊόντα και τα αλιευτικά εργαλεία, καθώς και άλλες 8 κατηγορίες προϊόντων (κυπελάκια ποτών, περιέκτες τροφίμων, περιέκτες ποτών, πακέτα και περιτυλίγματα, λεπτές σακούλες μεταφοράς, υγρά μαντηλάκια και μπαλόνια) τα οποία θα είναι υπεύθυνα για τη διαχείριση των αποβλήτων των προϊόντων αυτών και για τον καθαρισμό των κοινόχρηστων χώρων και ακτών από τα απόβλητα των προϊόντων αυτών.

«Δεν μένουμε όμως στα όσα ορίζει η Οδηγία, αλλά προχωράμε και ένα βήμα παραπέρα. Λαμβάνουμε επιπλέον εθνικά μέτρα, πέραν των όσων ορίζει η Οδηγία, προκειμένου να στείλουμε ξεκάθαρο περιβαλλοντικό μήνυμα. Ότι στην Ελλάδα το περιβάλλον είναι ο εθνικός μας πλούτος», επισήμανε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Σχετικά με τα εθνικά μέτρα που πρόκειται να ληφθούν, προκειμένου να μειωθεί η κατανάλωση σε πλαστικά ποτήρια και τους περιέκτες τροφίμων, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός, θεσπίζεται περιβαλλοντική εισφορά στα προϊόντα αυτά από 01.01.2022. Τα χρήματα που θα συλλέγονται θα πηγαίνουν στο Πράσινο Ταμείο και θα επιστρέφουν στους δήμους και τις περιφέρειες για δράσεις καταπολέμησης της περιβαλλοντικής ρύπανσης. «Προάγουμε την επαναχρησιμοποίηση. Θεσπίζουμε μέτρα για τις επιχειρήσεις μαζικής εστίασης, όπως την υποχρέωση διάθεσης επαναχρησιμοποιήσιμων εναλλακτικών προϊόντων από 01.01.2022», σημείωσε, ενώ προσέθεσε ότι προκειμένου να διευκολυνθεί η μείωση της κατανάλωσης των πλαστικών φιαλών νερού, θεσπίζεται η υποχρέωση δωρεάν παροχής νερού σε δημόσιες βρύσες μέσω των ΟΤΑ, σε δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις και παιδικές χαρές, από τον Ιούλιο του 2021.

«Προκειμένου να πετύχουμε τα υψηλά ποσοστά συλλογής στα πλαστικά μπουκάλια, εφαρμόζουμε τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές και θεσπίζουμε πανελλαδικό σύστημα επιστροφής εγγύησης στον πολίτη. Από 05.01.2023 οι πολίτες που θα επιστρέφουν στα σημεία πώλησης τα πλαστικά μπουκάλια, για τα οποία θα επιβαρύνονται με λίγα λεπτά, θα παίρνουν πίσω τα επιπλέον χρήματα, ως ανταμοιβή για τη συμμετοχή τους στην ανακύκλωση. Για την αποτελεσματική εφαρμογή του μέτρου αυτού και τον καθορισμό της εγγύησης θα πραγματοποιηθεί μελέτη εφαρμογής έως τον Ιούλιο του 2021», τόνισε ο κ. Χατζηδάκης. Παράλληλα, όπως είπε, διευρύνουν την περιβαλλοντική σήμανση σε όλα τα πλαστικά μίας χρήσης που εμπίπτουν στην Οδηγία από 03.01.2022, ώστε να γνωρίζουν οι πολίτες ποια προϊόντα προορίζονται για επαναχρησιμοποίηση, για ανακύκλωση και για κομποστοποίηση.

Στη συνέχεια, ο κ. Χατζηδάκης αναφέρθηκε και στις κυρώσεις που περιλαμβάνει το νομοσχέδιο.

«Ειδικότερα, προβλέπουμε για τη διάθεση προϊόντων που υπόκεινται σε απαγόρευση: Στον παραγωγό -1% επί του κύκλου εργασιών του, το προηγούμενο έτος, ενώ στην επιχείρηση εστίασης: 5 ευρώ ανά τεμάχιο προϊόντος που διέθεσε στην αγορά (ελάχιστο πρόστιμο 500 ευρώ)», γνωστοποίησε ο υπουργός, ενώ για τη μη απόδοση της εισφοράς από τα πλαστικά ποτήρια και τους περιέκτες τροφίμων προβλέπεται, στην επιχείρηση εστίασης -200 έως 5000 ευρώ ανά παράβαση και σε περίπτωση υποτροπής διπλασιασμός (όπως και στην πλαστική σακούλα).

Όσον αφορά τη διάθεση προϊόντων που δεν πληρούν τις προδιαγραφές σχεδιασμού για ανακυκλωμένο περιεχόμενο, προβλέπεται στον παραγωγό -1% επί του κύκλου εργασιών του, το προηγούμενο έτος.

«Αυτά είναι τα μέτρα τα οποία ερχόμαστε να ανακοινώσουμε έγκαιρα, με σκοπό η αγορά αλλά και οι πολίτες να έχουν ένα ικανό διάστημα προσαρμογής στα νέα δεδομένα», υπογράμμισε ο κ. Χατζηδάκης, «προκειμένου να μπορούμε σε σύντομο χρόνο από σήμερα να περηφανευόμαστε για μία “Ελλάδα Χωρίς Πλαστικά Μίας Χρήσης”».

Από την πλευρά του, ο γενικός γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του ΥΠΕΝ, Κωνσταντίνος Αραβώσης, στάθηκε ιδιαίτερα στην διαβούλευση που προηγήθηκε της ανακοίνωσης του σχεδίου νόμου. «Στο υπουργείο επεξεργαστήκαμε αναλυτικά όλες τις προτάσεις που υποβλήθηκαν από τους φορείς, καθώς κι εκείνες που αφορούσαν τις ανάγκες για υποστήριξή τους, προκειμένου να εφαρμόσουν τα μέτρα για την επίτευξη των στόχων. Προς την κατεύθυνση αυτή, για την εφαρμογή των στόχων σχεδιάζουμε σειρά μέτρων οικονομικού χαρακτήρα για την ενίσχυση των υποδομών και τη στήριξη των επιχειρήσεων, με σκοπό την προσαρμογή τους στις νέες κατευθύνσεις του φιλόδοξου αυτού νομοσχεδίου» σημείωσε ο κ. Αραβώσης.

Όπως γνωστοποίησε, σκοπεύουν να δημιουργήσουν χρηματοδοτικά εργαλεία για τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση των Κέντρων Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών, την αναβάθμιση του εξοπλισμού της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών, στο πλαίσιο των απαιτήσεων επανασχεδιασμού προϊόντων, την ενίσχυση εγκαταστάσεων ανάκτησης ανακυκλωμένων πλαστικών φιαλών ή για την παραγωγή εναλλακτικών προϊόντων, την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση για τη θαλάσσια ρύπανση από πλαστικά και τη σύνδεση έρευνας και επιχειρηματικότητας στον τομέα της ανάπτυξης εναλλακτικών προϊόντων.

«Παράλληλα, θεσπίζουμε κίνητρα για τους πολίτες αλλά και τις επιχειρήσεις και τις βιομηχανίες, προκειμένου να προωθήσουμε την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση. Από την παροχή δημοσίων βρυσών σε όλες τις αθλητικές εγκαταστάσεις και την υποχρέωση των καταστημάτων εστίασης να εξυπηρετούν τους πολίτες με επαναχρησιμοποιούμενα σκεύη, μέχρι τα κίνητρα για τους παραγωγούς, οι οποίοι όταν χρησιμοποιούν περισσότερο ανακυκλωμένο περιεχόμενο στις φιάλες τους, θα μειώνονται οι υποχρεωτικές εισφορές τους προς τα συστήματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού (eco-modulation), διαμορφώνουμε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο στη βάση των αρχών της Κυκλικής Οικονομίας», υπογράμμισε ο κ. Αραβώσης. Ακόμη, όπως ανέφερε ο κ. Αραβώσης, μαζί με το νομοσχέδιο, εκπονείται όλο αυτόν τον καιρό και πρόκειται να εκδοθεί στο προσεχές διάστημα, ειδικό Σχέδιο Δράσης για την εφαρμογή των προτεινόμενων διατάξεων, ενώ καταρτίζουν πρόταση για χρηματοδοτική ενίσχυση των επιχειρήσεων στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ, με σκοπό την ομαλή μετάβασή τους στις νέες απαιτήσεις κυκλικής οικονομίας.

Σχετικά με την ενημέρωση της αγοράς, όπως είπε ο κ. Αραβώσης, σχεδιάζουν θεματικούς οδηγούς για την παροχή κατευθύνσεων σε επιχειρήσεις λιανικής πώλησης και μαζικής εστίασης, καθώς και σε τουριστικές επιχειρήσεις, σχετικά με τα ασφαλή εναλλακτικά προϊόντα, τις ορθές πρακτικές και την αποφυγή της παραπλάνησης.

Στην αξία της κοινής πρωτοβουλίας για μια «Ελλάδα Χωρίς Πλαστικά Μίας Χρήσης» του υπουργείου με το Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη, αναφέρθηκε η εκτελεστική διευθύντρια του ιδρύματος, Αγγελική Κοσμοπούλου.

«Η νομοθεσία είναι βέβαιο πως θα αλλάξει τη σχέση μας με τα πλαστικά μίας χρήσης, οριοθετώντας τη χρήση τους και δίνοντας κίνητρα για την αλλαγή που χρειάζεται η χώρα. Όμως, η νομοθεσία δεν είναι από μόνη της αρκετή. Η αλλαγή των καθημερινών συνηθειών μας και η αλλαγή της σχέσης μας με το περιβάλλον δεν προκύπτουν δια νόμου. Χρειάζονται χρόνο, ενημέρωση, ευαισθησία και μια προσωπική επένδυση. Χρειάζονται τομή με το παλιό και μια νέα αρχή, με επιλογές που δεν υπηρετούν μόνον την ευκολία μας, αλλά και το κοινό καλό», επισήμανε μεταξύ άλλων η κ. Κοσμοπούλου, ενώ προσέθεσε ότι στόχος τους είναι να εμπνεύσουν περισσότερους συμπολίτες μας να ενδιαφερθούν για το περιβάλλον. Να αλλάξουν οι ίδιοι και να παρακινήσουν κι άλλους να γίνουν μέρος της λύσης. Να δουν τους εαυτούς τους, όχι ως άβουλα όργανα, αλλά ως πολίτες που έχουν άποψη, έχουν λόγο και μπορούν, ξεκινώντας από τον εαυτό τους και από τα μικρά, με τη δύναμη που έχει ο καθένας τους, να αλλάξουν τη σχέση μας με το περιβάλλον, αρχίζοντας από τις δικές τους επιλογές.

Στην εκδήλωση έδωσαν το «παρών» οι πρώτοι πρεσβευτές της πρωτοβουλίας «Ελλάδα Χωρίς Πλαστικά Μιας Χρήσης», προσωπικότητες που στηρίζουν την καμπάνια ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης: Πάνος Αμαραντίδης, εκπαιδευτικός, σεναριογράφος/σκηνοθέτης, Έλενα Γαλύφα, blogger, Ζέτα Δούκα, ηθοποιός, Δήμος Δούμουρας, ιδιοκτήτης εστιατορίου «Αυλή», Δονούσα, Ευρυδίκη Θεοκλέους, τραγουδίστρια, Ράνια Θρασκιά, ψυχολόγος, Γιώργος Καζαντζόπουλος, sustainability expert, συνεργάτης μεγάλων αθλητικών γεγονότων (Μαραθώνιος Αθήνας, Ολυμπιακοί Αγώνες κά.), Αλεξάνδρα Κατσαΐτη, στυλίστρια, Νίκος Κιούσης, επικεφαλής οργάνωσης Let’s Do It Greece, Στέλιος Κουδουνάρης, σχεδιαστής, Μέμος Μπεγνής, ηθοποιός, Xρύσα Μπισκιτζή, Ολυμπιονίκης Κωπηλασίας, Ζωή Παπαδοπούλου, τραγουδίστρια, Γιώργος Παπαθεοδώρου, καθηγητής Γεωλογικής και Περιβαλλοντικής Ωκεανογραφίας/κοσμήτορας Σχολής Θετικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πατρών, Μαίρη Συνατσάκη, παρουσιάστρια, Βασίλης Φραγκογιάννης, καθαριστής-Τyphoon Project.

Διαβάστε περισσότερα για

ΠΟΛΙΤΙΚΗ