Σε μια νέα και εντατική προσπάθεια για τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, οι Ηνωμένες Πολιτείες παρουσίασαν στους Ευρωπαίους συμμάχους τους ένα προσχέδιο ειρηνευτικής συμφωνίας που προβλέπει κατάπαυση του πυρός και μερική αποκλιμάκωση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, σύμφωνα με πληροφορίες του Bloomberg.
Το σχέδιο τέθηκε επί τάπητος σε συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν την Πέμπτη στο Παρίσι, με τη συμμετοχή αξιωματούχων από ΗΠΑ, Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ουκρανία, καθώς και συνάντηση του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν με τον Αμερικανό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ. Σύμφωνα με Ευρωπαίους διπλωμάτες, η πρόταση των ΗΠΑ περιλαμβάνει ουσιαστικά ένα «πάγωμα» της σύγκρουσης με τις ρωσικές δυνάμεις να παραμένουν στις κατεχόμενες ουκρανικές περιοχές, ενώ τίθεται στο περιθώριο το αίτημα ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Το σχέδιο, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, δεν ισοδυναμεί με μια οριστική συμφωνία ειρήνης, ενώ επισημαίνεται πως καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν θα αναγνωρίσει επίσημα την κυριαρχία της Μόσχας στις κατεχόμενες περιοχές. Παράλληλα, η εφαρμογή του σχεδίου εξαρτάται πλήρως από τη βούληση του Κρεμλίνου να σταματήσει τις εχθροπραξίες.
Ουκρανική δυσφορία για «παράκαμψη» κυριαρχίας
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σχολιάζοντας το σχέδιο από το Κίεβο, εξέφρασε την ενόχλησή του για τις δηλώσεις Γουίτκοφ, τονίζοντας ότι ο Αμερικανός απεσταλμένος «δεν έχει εντολή να διαπραγματεύεται για ουκρανικά εδάφη». «Δεν συζητάμε εδάφη μέχρι να υπάρξει κατάπαυση του πυρός», είπε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας: «Τα ουκρανικά εδάφη ανήκουν στον λαό μας».
Η Ουκρανική κυβέρνηση, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Boomberg, έχει ήδη δεχθεί το ενδεχόμενο κατάπαυσης του πυρός, αλλά επιμένει πως η Μόσχα πρέπει πρώτα να συμφωνήσει σε αυτή τη βάση πριν προχωρήσει οποιαδήποτε άλλη συζήτηση. Η ουκρανική αντιπροσωπεία στο Παρίσι επικεντρώθηκε κυρίως στις διαδικασίες παρακολούθησης της εκεχειρίας και στη συγκρότηση ενδεχόμενης ειρηνευτικής δύναμης.
ΗΠΑ: Πίεση για συμφωνία «εντός εβδομάδων»
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο προειδοποίησε πάντως πως η Ουάσινγκτον δεν σκοπεύει να συνεχίσει την ειρηνευτική της προσπάθεια για «εβδομάδες ή μήνες» αν δεν υπάρξει ταχεία πρόοδος. «Πρέπει να διαπιστώσουμε άμεσα — εννοώ σε μερικές ημέρες — αν αυτή η διαδικασία μπορεί να αποδώσει. Αν όχι, έχουμε άλλες προτεραιότητες», δήλωσε.
Αντίθετα, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, εμφανίστηκε πιο αισιόδοξος από τη Ρώμη, δηλώνοντας ότι πιστεύει πως υπάρχουν προοπτικές για τον τερματισμό του πολέμου.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επιβεβαίωσε πως οι ΗΠΑ έχουν καταθέσει επίσημα σε όλους τους εμπλεκόμενους ένα «πλαίσιο ανθεκτικής και διαρκούς ειρήνης». Δεν διευκρινίστηκε εάν η εφαρμογή του σχεδίου θα συνδεθεί με σταδιακή άρση των κυρώσεων εις βάρος της Ρωσίας, κάτι που θεωρείται ιδιαίτερα ευαίσθητο για τους Ευρωπαίους εταίρους, καθώς απαιτεί ομοφωνία μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ.
Το «αντάλλαγμα» της Ρωσίας και τα αγκάθια του σχεδίου
Η Μόσχα, σύμφωνα με δημοσιεύματα, ζητά σε αντάλλαγμα για μια εκεχειρία την άρση των κυρώσεων και τον τερματισμό της αποστολής όπλων στην Ουκρανία. Παράλληλα, ζητά την αναγνώριση της προσάρτησης της Κριμαίας και των τεσσάρων περιοχών Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνας. Σε συνέντευξή του στο Fox News, ο Γουίτκοφ μίλησε για συμφωνία που «στρέφεται γύρω από πέντε περιοχές», χωρίς όμως να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες.
Η Ρωσία συνέχισε τις επιθέσεις της μέσα στην εβδομάδα, με πυραύλους να πλήττουν την πόλη Σούμι σκοτώνοντας τουλάχιστον 35 ανθρώπους. Επίσης, την Παρασκευή έληξε μονομερώς η ρωσική εκεχειρία για ενεργειακές υποδομές, ενώ δεν έγινε δεκτό αίτημα για προσωρινή παύση των εχθροπραξιών στη Μαύρη Θάλασσα.
Ευρωπαϊκή υποστήριξη με προϋποθέσεις
Οι ευρωπαίοι εταίροι εξέφρασαν συγκρατημένη αισιοδοξία και χαρακτήρισαν τις συνομιλίες του Παρισιού «εποικοδομητικές». Παράλληλα, αναζητούν τρόπους ενίσχυσης των δεσμεύσεών τους απέναντι στην Ουκρανία μετά τον πόλεμο. Μεταξύ αυτών, η πρόταση για δημιουργία ευρωπαϊκής δύναμης «καθησυχασμού» (reassurance force) στην Ουκρανία και ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεών της στο πλαίσιο εγγυήσεων ασφαλείας.
Η ελπίδα Παρισιού και Λονδίνου είναι ότι μέσω αυτών των πρωτοβουλιών θα πείσουν την Ουάσινγκτον — και ειδικά τη διοίκηση Τραμπ — να παράσχει την απαραίτητη πολιτική και στρατηγική στήριξη για ένα βιώσιμο μεταπολεμικό πλαίσιο ασφαλείας στην Ουκρανία.
