Η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τους πιο αυστηρούς και συστηματικούς ελέγχους για τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων στα τρόφιμα. Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) υλοποιεί από το 1996 το εθνικό πρόγραμμα ελέγχου, μέσω των Διευθύνσεων Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ) και των Περιφερειακών Κέντρων Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου (ΠΚΠΦΠ&ΦΕ).
Στόχος η προστασία του καταναλωτή
Η προστασία του καταναλωτή αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα. Ο γενικός γραμματέας Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Σπύρος Πρωτοψάλτης, δήλωσε ότι οι έλεγχοι σε όλη την αλυσίδα παραγωγής και διακίνησης τροφίμων αποδεικνύουν πως η συντριπτική πλειονότητα των προϊόντων είναι απολύτως ασφαλή. Ό,τι κρίνεται επικίνδυνο είτε δεν φτάνει στην αγορά είτε ανακαλείται άμεσα. Η Ελλάδα, όπως τόνισε, βρίσκεται στην πρωτοπορία των ελέγχων στην ΕΕ, επιβεβαιώνοντας ότι η ασφάλεια τροφίμων είναι αδιαπραγμάτευτη.
Το 2024 αναλύθηκαν 3.759 δείγματα. Από αυτά, το 70,5% ήταν εγχώρια, το 4,1% προερχόταν από χώρες της ΕΕ, το 24,5% από Τρίτες Χώρες, ενώ το 0,9% είχε αδιευκρίνιστη προέλευση.
Δειγματοληψίες έγιναν σε supermarket (1.189), λαϊκές αγορές (691), συνοριακούς σταθμούς (558), χώρους διαλογής / μεταποίησης (451) και καταστήματα λιανικής (344).
Σύμφωνα με τις αναλύσεις:
- Το 46,95% δεν περιείχε ανιχνεύσιμα υπολείμματα.
- Στο 53,05% βρέθηκαν υπολείμματα εντός ευρωπαϊκών ορίων.
- Το 3,24% κρίθηκε μη συμμορφούμενο.
- Το 0,96% χαρακτηρίστηκε δυνητικά επικίνδυνο.
Για το 2025, μόνο στο επτάμηνο Ιανουαρίου – Ιουλίου, ελέγχθηκαν 1.621 δείγματα, με την πλειονότητα ασφαλή. Τον Ιούλιο έγιναν 271 δειγματοληψίες (49 στα σύνορα, 222 στην εσωτερική αγορά). Το 63% των προϊόντων ήταν ελληνικής προέλευσης, ενώ το 37% ήταν εισαγόμενα.
Συνολικά εντοπίστηκαν 14 δείγματα με μη εγκεκριμένες δραστικές ουσίες και 10 υπερβάσεις ευρωπαϊκών ορίων. Τέσσερα κρίθηκαν με πιθανή επικινδυνότητα, μεταξύ αυτών σταφύλια από Αλβανία, κατεψυγμένες πιπεριές από Κίνα, κεράσια από Ελλάδα και φασόλια από Μπενίν.
Οι κυρώσεις
Τα πρόστιμα του ΥΠΑΑΤ είναι ιδιαίτερα αυστηρά:
- Για μικρές παραβάσεις: από 1.000€ έως 5.000€.
- Για μεσαίες και σοβαρές: από 5.000€ έως 30.000€.
- Για επικίνδυνα προϊόντα: έως 60.000€, με κατασχέσεις και καταστροφή φορτίων.
Μόνο το 2025, έχουν ήδη επιβληθεί πρόστιμα 202.000€.
Στην ΕΕ, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της EFSA (2023), το 96,3% των δειγμάτων ήταν εντός των ορίων και περίπου το 2% μη συμμορφούμενα. Η Ελλάδα το 2024 καταγράφει ποσοστό μη συμμόρφωσης 3,24%, αλλά πραγματοποιεί αναλογικά περισσότερους ελέγχους από τον μέσο όρο της Ένωσης, γεγονός που δείχνει τον αυξημένο βαθμό εποπτείας και την έμφαση στην προστασία του καταναλωτή.
