Κάθε φορά που ανοίγει η κουβέντα για την αξιολόγηση στο Δημόσιο –και ειδικά στην Εκπαίδευση – βγαίνει ο ελληνικός ημίθεος του συνδικαλισμού από το ιερό του και κραυγάζει: «Όχι στην αξιολόγηση!». Το επιχείρημα είναι απλό: εμείς δεν είμαστε για τέτοια πράγματα.
Γιατί; Γιατί έτσι. Γιατί αξιολογούμε τα παιδιά σας με άριστα το 20 και ύφος επιθεωρητή από δεκαετία του ’50 –αλλά αλίμονο αν μας ζητήσεις να αξιολογηθεί και ο επιθεωρητής. Εκεί, θυμόμαστε τον Παλαμά, τον Σεφέρη, την ψυχή του παιδιού και τη λαϊκή κυριαρχία.
Ας μιλήσουμε για την υποκρισία.
Ο σερβιτόρος αξιολογείται με κάθε μπουκιά και κάθε φιλοδώρημα. Ο επιχειρηματίας με κάθε αστέρι που του δίνει ο πελάτης. Ο υπάλληλος σούπερ μάρκετ μετριέται σε ταχύτητα, χαμόγελο και πόσες φορές είπε «ευχαριστώ». Ο κάθε ιδιωτικός υπάλληλος ζει με την αγωνία της ετήσιας αξιολόγησης —και όχι για ένα «μπράβο»· για να μη βρεθεί στην ανεργία με δύο παιδιά και στεγαστικό.
Αλλά ο εκπαιδευτικός; Όχι, αυτός είναι ιερό πρόσωπο. Μπορεί να βαριέται, να διαβάζει από το βιβλίο, να μισεί την τεχνολογία, να αγνοεί τις εξελίξεις στο αντικείμενό του από το 1997 –αλλά παραμένει απυρόβλητος. Διότι «ο εκπαιδευτικός αξιολογείται από τη σχολική κοινότητα» –ένας ωραιότατος τρόπος να πεις «κανείς δεν τον αγγίζει».
Η έννοια του «ανθρώπου που δεν αξιολογείται ποτέ» είναι εφεύρεση αποκλειστικά ελληνική. Σαν τη φέτα. Αλλά πολύ πιο επιζήμια. Γιατί όταν ο μαθητής βλέπει κάποιον να μη δίνει λογαριασμό σε κανέναν, μαθαίνει από μικρός ότι αυτός είναι ο στόχος στη ζωή: όχι να εξελίσσεσαι, αλλά να προστατεύεσαι πίσω από το πανό του «αγώνα».
Οι συντεχνίες του Δημοσίου αντιμετωπίζουν την αξιολόγηση όπως οι βρυκόλακες τον ήλιο. «Θα γίνει εργαλείο τιμωρίας!», φωνάζουν. Και λες, ωραία, να φτιάξουμε ένα σύστημα δίκαιο, με παιδαγωγικά κριτήρια και διαφάνεια. Όχι, δεν θέλουν καν να το δουν. Όπως λέμε «όχι στη βία από όπου κι αν προέρχεται», αλλά εννοούμε μόνο αν έρχεται από λάθος κατεύθυνση.
Και τελικά, αναρωτιέσαι: τι θα γινόταν, αν οι εκπαιδευτικοί αξιολογούνταν όπως οι μαθητές τους; Αν η κοινωνία μπορούσε να πει «κύριε, φέτος είστε για 13». Ή για 5. Ή για αλλαγή επαγγέλματος. Ίσως τότε να βλέπαμε περισσότερους δασκάλους να εμπνέουν και λιγότερους να σέρνουν το βήχα τους μέχρι τη σύνταξη.
Κανείς δεν είπε πως η αξιολόγηση είναι ευχάριστη. Είναι όμως αναγκαία. Και το να την απορρίπτεις, την ώρα που κρατάς κόκκινο στυλό για να «κόψεις» ένα 14χρονο παιδί, δεν είναι αντίσταση.
Είναι απλώς θράσος με ωράριο Δημοσίου.
