Με φόντο τη ραγδαία μεταβαλλόμενη γεωπολιτική πραγματικότητα, ο Δημήτρης Αβραμόπουλος, με άρθρο του στο protothema.gr, αναλύει τη στρατηγική σημασία της ελληνικής συμμετοχής στο ευρωπαϊκό αμυντικό πρόγραμμα SAFE.
Σε μια περίοδο όπου η εθνική ασφάλεια, η αμυντική αυτάρκεια και η τεχνολογική καινοτομία συνδέονται άρρηκτα, η Ελλάδα καλείται να πάρει θέση. Μια θέση με ευρωπαϊκό προσανατολισμό, χωρίς φοβικά σύνδρομα και μικροπολιτικές αγκυλώσεις.
Η Ελλάδα και το SAFE: Στρατηγική επιλογή για την άμυνα και την ανάπτυξη
Η απόφαση της Ελλάδας να συμμετάσχει στο νέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE (Security Action for Europe) αποτελεί μια στρατηγική επιλογή που ενισχύει την εθνική ασφάλεια, την αμυντική βιομηχανία και τη θέση της χώρας στο ευρωπαϊκό πλαίσιο
Πρόκειται για ένα χρηματοδοτικό εργαλείο-ορόσημο, ύψους 150 δισ. ευρώ, που δίνει στα κράτη-μέλη τη δυνατότητα να αποκτήσουν κρίσιμα αμυντικά συστήματα με μακροχρόνια δάνεια ευνοϊκών όρων, χωρίς άμεση δημοσιονομική επιβάρυνση.
Η Ελλάδα αιτήθηκε περίπου 1,2 δισ. ευρώ, με στόχο την προμήθεια αντιαεροπορικών και αντιαντιπυραυλικών συστημάτων όπως τα ισραηλινά BARAK MX και το πυραυλικό σύστημα PULS, που κρίνονται απαραίτητα για την ενίσχυση της εθνικής αποτροπής. Παράλληλα, η συμμετοχή μας στο SAFE ανοίγει δρόμο για την ουσιαστική αναβάθμιση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, καθώς το πρόγραμμα απαιτεί τουλάχιστον το 65% της αξίας του εξοπλισμού να παράγεται εντός ΕΕ ή στην Ουκρανία. Αυτό σημαίνει ότι σημαντικό κομμάτι της παραγωγής μπορεί να περάσει μέσα από ελληνικά χέρια, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και επενδύσεις σε τεχνολογική και βιομηχανική καινοτομία.
Η επιλογή αυτή αποδεικνύεται ιδιαίτερα σημαντική σε μια περίοδο που η γεωπολιτική αστάθεια εντείνεται. Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να συνεχίζεται και τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή να δημιουργούν συνεχείς προκλήσεις ασφαλείας και μεταναστευτικών πιέσεων, η Ελλάδα ενισχύει το αμυντικό της αποτύπωμα και θωρακίζεται έναντι απειλών που συνδέονται με την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Η σύνδεση του SAFE με τον ευρωατλαντικό προσανατολισμό μας καθιστά την Ελλάδα αξιόπιστο εταίρο, που συνεισφέρει ουσιαστικά στη συλλογική ασφάλεια της Ευρώπης.
Δεν έλειψαν, βέβαια, οι επιφυλάξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ουγγαρία ήταν η μόνη χώρα που ψήφισε κατά, επικαλούμενη λόγους κυριαρχίας και ανησυχίες για υπερβολική δανειακή δέσμευση. Γερμανία και Ολλανδία εξέφρασαν ενστάσεις για τον τρόπο χρηματοδότησης, φοβούμενες ότι η χρήση ευρωομολόγων για αμυντικές δαπάνες θα μπορούσε να δημιουργήσει προηγούμενο, ενώ η Γαλλία επέμεινε σε αυστηρή εφαρμογή του κανόνα “Buy European”, προκειμένου να προστατευθεί η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Πρέπει να σημειωθεί ότι η Γαλλία, η Γερμανία και η Ουγγαρία δεν έχουν την ίδια αίσθηση απειλής με την Ελλάδα· η κριτική τους σχετίζεται κυρίως με τα οικονομικά τους συμφέροντα και λιγότερο με το γεωπολιτικό περιβάλλον που βιώνουμε εμείς στην Ανατολική Μεσόγειο.
Σίγουρα θα ήταν καλύτερα να υπήρχαν πιο ευνοϊκοί όροι για την Ελλάδα, αλλά το πλαίσιο είναι δεδομένο και σταθερό. Συνεπώς το πραγματικό ερώτημα δεν ήταν η διαπραγμάτευση όρων, αλλά συμμετοχή ή αποχή.
Η συμμετοχή στο SAFE είναι, επομένως, μια κίνηση που υπηρετεί πολλαπλούς στόχους: θωράκιση της ασφάλειας, ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας, ανάπτυξη και σταθεροποίηση της διεθνούς θέσης της Ελλάδας. Η Ελλάδα απέδειξε ότι όταν λειτουργεί με στρατηγική ψυχραιμία και ευρωπαϊκό προσανατολισμό, μπορεί να μετατρέπει τις προκλήσεις σε ευκαιρίες και να υπερασπίζεται αποτελεσματικά τα εθνικά της συμφέροντα. Δυστυχώς, ένα φοβικό σύνδρομο εξακολουθεί να κυριαρχεί στη σκέψη αρκετών, ιδίως όταν πρόκειται για τις σχέσεις μας με τους γείτονες, καλλιεργώντας ανασφάλεια και μειώνοντας την αυτοπεποίθησή μας, συχνά σε πλήρη αντίθεση με την πραγματικότητα. Η στάση αυτή δίνει σε όσους την καλλιεργούν πρόσκαιρο μικροπολιτικό και προσωπικό όφελος, αλλά ζημιώνει σοβαρά τη χώρα. Ο φόβος στη διπλωματία είναι η πόρτα που οδηγεί στην ήττα. Όπως λένε και οι Γάλλοι, «Si tu n’es pas là, tu as tort» – αν δεν είσαι εκεί, έχεις... άδικο».
