Υπάρχουν πολιτικοί που υπόσχονται αλλαγή χωρίς να την κάνουν και υπάρχουν εκείνοι που την επιβάλλουν με αδιαμφισβήτητα αποτελέσματα, αδιαφορώντας για το πολιτικό κόστος. Ο Χαβιέρ Μιλέι ανήκει στη δεύτερη κατηγορία. Σε μια Αργεντινή εξουθενωμένη από δεκαετίες υπερπληθωρισμού, κρατικής εξάρτησης και θεσμικής κόπωσης, επέλεξε να αναμετρηθεί με την ίδια τη ρίζα του προβλήματος: το κράτος που διογκώθηκε μέχρι να πνίξει την παραγωγή και να οδηγήσει στη χρεοκοπία.
Το λεγόμενο «σχέδιο αλυσοπρίονο» που υποστηρίζει ο πρόεδρος στοχεύει να «κόψει» μια οικονομία απόλυτα ρυθμισμένη και επιδοτούμενη. Η πολιτική του στηρίζεται σε μια απλή λογική: καμία κοινωνική δικαιοσύνη δεν μπορεί να οικοδομηθεί πάνω σε ένα οικονομικό χάος. Έτσι, μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια, οι δημόσιες δαπάνες συρρικνώθηκαν, ο πληθωρισμός που ξεπερνούσε το 200% μειώθηκε κατακόρυφα σε 31,8% και τα δημόσια ελλείμματα μετατράπηκαν σε πλεόνασμα, κάτι που είχε να συμβεί δεκαπέντε χρόνια. Η Αργεντινή, που επί δεκαετίες ζούσε με δανεικά και προσδοκίες, αρχίζει πλέον να αναπνέει.
Η οικονομική του πολιτική, πέρα από τη δραστική περικοπή δημοσίων δαπανών, στοχεύει και στην ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα και των επενδύσεων. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ανακοίνωσε την έναρξη της διαδικασίας μερικής ιδιωτικοποίησης των τριών κύριων πυρηνικών σταθμών της χώρας. Η απόφαση αυτή δεν είναι μεμονωμένη αλλά εντάσσεται σε μια συνολική στρατηγική περιορισμού του κρατικού ρόλου και μεταφοράς ισχύος στους παραγωγικούς μηχανισμούς της αγοράς.
Ο Μιλέι έχει επίσης ταχθεί υπέρ της κατάργησης της Κεντρικής Τράπεζας και ακόμη και της πιθανής αντικατάστασης του πέσο από το αμερικανικό δολάριο. Για πολλούς, κυρίως στην Αριστερά, όλα αυτά συνιστούν ακραίο νεοφιλελευθερισμό. Για άλλους, είναι η πρώτη συνεπής προσπάθεια να τεθεί η Αργεντινή σε τροχιά θεσμικής και οικονομικής ωριμότητας.
Αυτό λοιπόν το «σχέδιο αλυσοπρίονο» φέρνει στο εσωτερικό αποτελέσματα και στο εξωτερικό εμπιστοσύνη. Η κοινωνική δυσφορία, βέβαια, παραμένει αλλά πίσω από αυτήν διακρίνεται μια σιωπηλή ανακούφιση: για πρώτη φορά, το κράτος δε ζει με δανεικά.
Ο Μιλέι δεν υποσχέθηκε θαύματα, ούτε θέλησε ποτέ να είναι σύμβολο συναισθηματισμού. Είναι περισσότερο σύμβολο αποφασιστικότητας. Η μέθοδός του δείχνει πως ο ρεαλισμός, όταν συνδυάζεται με πολιτικό θάρρος, μπορεί να γίνει η πιο ριζοσπαστική μορφή αλλαγής. Και ο λαός του φαίνεται να του έχει εμπιστοσύνη. Μόλις κέρδισε τις ενδιάμεσες εκλογές, συγκεντρώνοντας 40,7% έναντι 31,6% της περονιστικής αντιπολίτευσης. Η προεδρική παράταξη κατάφερε να αυξήσει τη δύναμή της στο Κογκρέσο σε σχέση με τις εκλογές του 2023, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη των αγορών προς την κυβέρνηση Μιλέι. Παράλληλα, εξασφάλισε την υποστήριξη του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος πρόσφατα δεσμεύθηκε για ένα μεγάλο πακέτο «διάσωσης» της αργεντίνικης οικονομίας ύψους 40 δισ. δολαρίων.
Ίσως η Αργεντινή, μέσα από αυτή τη σκληρή αλλά ειλικρινή μεταμόρφωση, να μας θυμίζει ότι η αληθινή πρόοδος δεν γεννιέται από ψεύτικες και δημαγωγικές υποσχέσεις. Γεννιέται όχι από συνθήματα αλλά από πολιτική βούληση, υπευθυνότητα και τόλμη στις μεταρρυθμίσεις. Γιατί η πολιτική αλήθεια, όσο επώδυνη κι αν είναι, αξίζει περισσότερο από κάθε λαϊκιστικό ψέμα.
