Αν κάποιος είναι ψηφοφόρος του ΣΥΡΙΖΑ η 29η Ιουνίου θα είναι πάντα η αποφράδα ημέρα της παραίτησης του Αλέξη Τσίπρα από την ηγεσία του κόμματος. Για όσους θυμούνται, όμως, τα τραύματα από το άγριο καλοκαίρι του 2015, σήμερα πληρώθηκαν με τόκο όσα είχαν συμβεί στις 29 Ιουνίου εκείνης της χρονιάς.
Γιατί η 29η Ιουνίου 2015 ήταν η ημέρα που η ατάκα του Γιάνη Βαρουφάκη ότι «είναι πιο πιθανό να μην ανατείλει ο ήλιος από το να κλείσουν οι τράπεζες» διαψεύστηκε πανηγυρικά –όπως διαψεύστηκε κάθε λέξη που είπε εκείνο το πεντάμηνο ο τότε υπουργός Οικονομικών– και οι πολίτες στήθηκαν στις ουρές για να σηκώσουν από το ΑΤΜ το θηριώδες ποσό των 20 ευρώ την ημέρα. Τα capital controls διήρκεσαν τέσσερα χρόνια μαρτυρικά για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
Αν γυρίσουμε οκτώ χρόνια πίσω, την παραμονή της επιβολής των capital controls και δύο ημέρες μετά την προκήρυξη του δημοψηφίσματος, θα θυμηθούμε τον Γιάνη Βαρουφάκη να είναι ο συνήθης εαυτός του. Σε συνέντευξή του στο BBC είπε ότι η κυβέρνηση εξέταζε την επιβολή κεφαλαιακών περιορισμών και το κλείσιμο των τραπεζών. Όταν μαθεύτηκε η είδηση τη διέψευσε και στη συνέχεια ισχυρίστηκε ότι οι δηλώσεις του παρερμηνεύτηκαν, λέγοντας ότι η κυβέρνηση δεν συμφωνεί με την επιβολή περιορισμών. Λίγες ώρες μετά υπέγραφε το σχετικό προεδρικό διάταγμα και έλεγε πανευτυχής στη σύζυγό του «αγάπη μου, έκλεισα τις τράπεζες».
Από την προκήρυξη του δημοψηφίσματος και μέχρι να κλείσουν οι τράπεζες οι καταθέτες είχαν προλάβει να σηκώσουν περίπου 1 δισ. ευρώ. Περίπου μια εβδομάδα μετά την επιβολή των capital controls, το όριο αναλήψεων ανέβηκε στα 60 ευρώ την ημέρα, ενώ δεν επιτρεπόταν καμίας μορφής μεταφορά κεφαλαίων στο εξωτερικό. Οι περισσότερες εμπορικές συναλλαγές έπρεπε να εγκριθούν από την Επιτροπή Έγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών της ΤτΕ.
Η χαλάρωση
Σταδιακά, οι περιορισμοί χαλάρωσαν και επιτράπηκε η σωρευτική ανάληψη 420 ευρώ την εβδομάδα και η μεταφορά 2.000 ευρώ ανά φυσικό πρόσωπο και ανά ταξίδι στο εξωτερικό. Τον Σεπτέμβριο του 2015 επιτράπηκε η ανάληψη έως και του 10% των κεφαλαίων που θα επέστρεφαν από το εξωτερικό και έγινε μερική άρση των capital controls για τις τοποθετήσεις σε αμοιβαία κεφάλαια εξωτερικού. Τον Δεκέμβριο του 2015 καταργήθηκαν οι περιορισμοί στις χρηματιστηριακές συναλλαγές.
Στις αρχές του 2016, επιτράπηκε η μερική αποπληρωμή δανείων και η πρόωρη εξόφληση δανείου προς τις τράπεζες, εφόσον τα χρήματα προέρχονταν από το εξωτερικό ή η αποπληρωμή γινόταν στο πλαίσιο αγοραπωλησίας του ακινήτου. Επιτράπηκε επίσης το άνοιγμα λογαριασμών για την καταβολή προνοιακών κυρίως επιδομάτων και ανέβηκε στα 1.000 ευρώ το όριο για τη μεταφορά χρημάτων στο εξωτερικό χωρίς δικαιολογητικά. Οι επιχειρήσεις μπορούσαν να στείλουν στο εξωτερικό έως 20.000 ευρώ την ημέρα ανά πελάτη.
Σιγά σιγά, οι κεφαλαιακοί έλεγχοι χαλάρωσαν ακόμα περισσότερο μέχρι να έρθει η 26η Αυγούστου 2019 και η υπογραφή της νομοθετικής ρύθμισης που έβαλε και τυπικά τέλος σε αυτήν τη δύσκολη περίοδο.
