Μισόν αιώνα ζωής συμπληρώνει φέτος η μεγάλη κεντροδεξιά παράταξη της χώρας που ίδρυσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής.
Γράφει ο Σπύρος Παπαδάκης
Ηταν 24 Ιουλίου 1974, μετά την πτώση του δικτατορικού καθεστώτος της χούντας των συνταγματαρχών και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, όταν ο Εθνάρχης επέστρεψε θριαμβευτικά στην Ελλάδα από τη Γαλλία. Ορκίστηκε πρωθυπουργός στις 04:00 τα ξημερώματα της 24ης Ιουλίου 1974 από τον αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Σεραφείμ και έβαλε τέλος στην επταετία της χούντας. Στις 4 Οκτωβρίου του ίδιου έτους ιδρύει τη Νέα Δημοκρατία και «ανάβει» ο πυρσός του κόμματος που θα πρωταγωνιστεί στο πολιτικό στερέωμα της Ελλάδας και της Ευρώπης.
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής διετέλεσε πρωθυπουργός για δύο περιόδους (1955-1963 και 1974-1980), ενώ δύο φορές υπήρξε ο ανώτατος πολιτικός άρχων της χώρας ως Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας (1980-1985 και 1990-1995). Είναι μακράν ο πολιτικός ο οποίος επηρέασε περισσότερο την περίοδο της Μεταπολίτευσης στην Ελλάδα. Είναι ο άνθρωπος που τοποθέτησε τη χώρα μας στη Δύση κλείνοντας τα αυτιά στους δημαγωγούς της εποχής. Είναι ο άνθρωπος που είπε «όχι» σε όλους όσοι τον έψεξαν επειδή ήθελε η Ελλάδα να γίνει μέλος της ΕΟΚ (μετέπειτα Ευρωπαϊκή Ενωση), παρότι η τότε αντιπολίτευση είχε δημιουργήσει αντιευρωπαϊκό κλίμα. Ο όρος του «Εθνάρχη» ταιριάζει απόλυτα στον άνθρωπο που άλλαξε πλήρως την ιστορία της χώρας.
Οι άξιοι συνεχιστές
Ενας από τους πιο στενούς συνεργάτες του Κωνσταντίνου Καραμανλή ήταν ο Γεώργιος Ράλλης, ο οποίος τον διαδέχθηκε στην πρωθυπουργία της χώρας στις 10 Μαΐου 1980, όταν ο Εθνάρχης ανέβηκε στον θώκο της Προεδρίας της Δημοκρατίας. Στην πρώτη κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή το 1974, ο Γεώργιος Ράλλης ανέλαβε το υπουργείο Προεδρίας της Κυβερνήσεως, θέση που διατήρησε και στην πρώτη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας μέχρι τον Ιούλιο του 1976. Κατόπιν ανέλαβε το υπουργείο Παιδείας, για να εισηγηθεί την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση με την υποχρεωτική εννιάχρονη εκπαίδευση και την καθιέρωση της δημοτικής σε όλες της βαθμίδες της εκπαίδευσης και της Διοίκησης. Υπήρξε δε ο πρώτος Ελληνας υπουργός Εξωτερικών που επισκέφθηκε τη Μόσχα μετά τη Μεταπολίτευση.
Ο Γεώργιος Ράλλης σε μία δύσκολη περίοδο για τη χώρα και με ιδιαίτερα έντονη πολιτική αντιπαράθεση, έδειξε ανώτερο ήθος. Εχει μείνει στην ιστορία το περίφημο «δεν θέλω ου» στην προεκλογική ομιλία του το 1981 στο Ηράκλειο, όταν ζήτησε με αυτόν τον τρόπο από τους οπαδούς της Νέας Δημοκρατίας να μην αποδοκιμάζουν τον αντίπαλό του, τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Ανδρέα Παπανδρέου.
Τον Γεώργιο Ράλλη στην προεδρία της Νέας Δημοκρατίας διαδέχθηκε ο Ευάγγελος Αβέρωφ, ξεκινώντας ουσιαστικά μια τρόπον τινά «κατάρα» ή «λύτρωση» για τη γαλάζια παράταξη να αλλάζει προέδρους ύστερα από κάθε ήττα σε εθνικές εκλογές... Οι παλιοί στη Νέα Δημοκρατία λένε πως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ίδρυσε την παράταξη και ο Ευάγγελος Αβέρωφ έκανε την παράταξη κόμμα. Και είναι αλήθεια καθώς επί των ημερών του συστάθηκε ο τρόπος λειτουργίας του κόμματος.
Ο Ευάγγελος Αβέρωφ θα παραμείνει πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας για περίπου τρία χρόνια. Στις 17 Ιουνίου 1984 και στις ευρωεκλογές η Νέα Δημοκρατία ηττάται από το ΠΑΣΟΚ συγκεντρώνοντας 38,05%. Ο Ευάγγελος Αβέρωφ, με επιστολή του προς την Κοινοβουλευτική Ομάδα, παραιτείται από την αρχηγία της Νέας Δημοκρατίας, η οποία ξεκινά τις διαδικασίες ανάδειξης του επόμενου προέδρου. Δύο πρόσωπα βρίσκονται αντιμέτωπα: ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και ο Κωστής Στεφανόπουλος. Την 1η Σεπτεμβρίου, νέος ηγέτης της παράταξης εκλέγεται ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.
Το κατάλληλο πρόσωπο
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης κρίθηκε ως ο καταλληλότερος να αντιμετωπίσει τον Ανδρέα Παπανδρέου, καθώς η παράταξη προερχόταν από συνεχείς ήττες σε εθνικές εκλογές και ευρωεκλογές από το ΠΑΣΟΚ. Στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου 1989 η Νέα Δημοκρατία υπό την ηγεσία του εκλέγεται πρώτο κόμμα με ποσοστό 44,2% χωρίς να συγκεντρώσει αυτοδυναμία λόγω του εκλογικού συστήματος, το οποίο είχε αλλάξει προς το αναλογικότερο με πρωτοβουλία της τελευταίας κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης διαπραγματεύεται με την ηγεσία του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας. Ακολουθούν άλλες δύο εκλογικές αναμετρήσεις. Τον Νοέμβριο του 1989 η Νέα Δημοκρατία είναι ξανά πρώτο κόμμα με 46,19%, χωρίς όμως και πάλι να συγκεντρώσει αυτοδυναμία, με αποτέλεσμα να σχηματιστεί οικουμενική κυβέρνηση υπό τον Ξενοφώντα Ζολώτα. Στην τρίτη συνεχή εκλογική αναμέτρηση, το 1990, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ορκίστηκε πρωθυπουργός. Με ποσοστό 46,88% η Νέα Δημοκρατία εξασφαλίζει 150 έδρες και λαμβάνει ψήφο εμπιστοσύνης με τη στήριξη του βουλευτή της Δημοκρατικής Ανανέωσης Θεόδωρου Κατσίκη.
Οι σημερινοί οικονομικοί αναλυτές συμφωνούν πως αν άφηναν τότε τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη να εφαρμόσει την πολιτική του, δεν θα βιώναμε την εποχή των μνημονίων. Επί των ημερών του υπογράφηκε η σύμβαση για το μετρό και οι συμβάσεις για την κινητή τηλεφωνία. Στην εξωτερική πολιτική η διακυβέρνησή του συνέπεσε με την πτώση των κομμουνιστικών κρατών της Ανατολικής Ευρώπης και την αρχή της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας. Ο ίδιος αναλαμβάνοντας διεθνείς πρωτοβουλίες, με κορυφαία τη Διάσκεψη της Βουλιαγμένης υπό την αιγίδα του OHE, επιχείρησε την αποτροπή της διάλυσης της ενιαίας ομοσπονδίας της Γιουγκοσλαβίας.
Κατά τους πρώτους μήνες της πρωθυπουργίας του ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης κατάφερε να εξομαλύνει τις σχέσεις Ελλάδας - ΗΠΑ. Τον Ιούλιο του 1991 ήρθε στη χώρα μας ο Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος πραγματοποιώντας την πρώτη, έπειτα 32 χρόνια, επίσημη επίσκεψη Αμερικανού προέδρου στην Ελλάδα. Ενα χρόνο πριν είχε επισκεφθεί ο ίδιος τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ επί πρωθυπουργίας του η Ελλάδα πέτυχε την είσοδό της στη Δυτικοευρωπαϊκή Ενωση.
Στις 3 Νοεμβρίου 1993 αναλαμβάνει πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας ο Μιλτιάδης Εβερτ. Μετά την ήττα της Νέας Δημοκρατίας στις πρόωρες εκλογές του 1993, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης παραιτείται και κινεί τη διαδικασία εκλογής του επόμενου αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Εκλέγεται ο Μιλτιάδης Εβερτ, ο οποίος επικρατεί του πρώην υπουργού των κυβερνήσεων της Νέας Δημοκρατίας και ιστορικού στελέχους της Γιάννη Βαρβιτσιώτη. Βουλευτής από το 1974, το 1986 στις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου εξελέγη δήμαρχος Αθηναίων με ποσοστό 54,5%. Στο αξίωμα του δημάρχου παρέμεινε από την 1η Ιανουαρίου 1987 μέχρι την 3η Μαΐου 1989, όταν παραιτήθηκε για να λάβει μέρος στις βουλευτικές εκλογές. Ο Μιλτιάδης Εβερτ είχε πρωτοστατήσει στην κινητοποίηση για τη δημιουργία ιδιωτικών ραδιοφωνικών σταθμών και επί της δημαρχίας του δημιουργήθηκε ο Αθήνα 9,84 FM, ο πρώτος δημοτικός ραδιοσταθμός στην Ελλάδα.
Στις βουλευτικές εκλογές που πραγματοποιούνται στις 22 Σεπτεμβρίου 1996 το ΠΑΣΟΚ συγκεντρώνει 41,19% και η Νέα Δημοκρατία 38,12%, μένοντας για ακόμη μία εκλογική αναμέτρηση στα έδρανα της αντιπολίτευσης. Ο Μιλτιάδης Εβερτ υποβάλλει την παραίτησή του και κινεί τη διαδικασία εκλογής νέου αρχηγού. Επανεκλέγεται πρόεδρος της παράταξης έχοντας απέναντί του τον Γιώργο Σουφλιά. Λίγους μήνες μετά το κόμμα θα περνούσε στα χέρια του Κώστα Καραμανλή. Τον Μάρτιο του 1997 συνέρχεται το 4ο συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας, με θέματα την εκλογή νέου προέδρου από διευρυμένο εκλεκτορικό σώμα και την ψήφιση καταστατικού και προγράμματος του κόμματος. Υποψήφιοι θα είναι ο Μιλτιάδης Εβερτ, ο Κώστας Καραμανλής, ο Βύρων Πολύδωρας και ο Γιώργος Σουφλιάς. Στον δεύτερο γύρο φτάνουν οι Κώστας Καραμανλής και Γιώργος Σουφλιάς, με τον Κώστα Καραμανλή να υπερισχύει.
Ο μακροβιότερος όλων
Είναι ο πρώτος μετά τον Κωνσταντίνο Καραμανλή που κέρδισε σε δύο συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις: στις 7 Μαρτίου 2004 με ποσοστό 45,36% εξασφαλίζοντας κοινοβουλευτική πλειοψηφία 165 εδρών και το 2007 που προκήρυξε πρόωρες εκλογές τις οποίες και κέρδισε με ποσοστό 41,87% και 152 έδρες, έναντι 38,10% για το ΠΑΣΟΚ και 102 έδρες. Επί πρωθυπουργίας του Κώστα Καραμανλή ολοκληρώθηκε ο κύκλος διαπραγματεύσεων, μνημονίων και συμφωνιών που οδήγησαν στην έναρξη κατασκευής του αγωγού αργού πετρελαίου Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη. Το 2008 στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι, ο Κώστας Καραμανλής στο επίσημο δείπνο εργασίας της πρώτης ημέρας ξεκαθαρίζει ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να δεχθεί την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ από τη στιγμή που δεν έχει εξευρεθεί αμοιβαία αποδεκτή λύση στο ζήτημα του ονόματος· στο κείμενο των συμπερασμάτων απαίτησε να τονιστεί πως οποιαδήποτε λύση βρεθεί θα πρέπει να έχει την έγκριση από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και να είναι μόνιμη και όχι προσωρινή.
Ο Κώστας Καραμανλής είναι ο μακροβιότερος πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας. Εκλεγμένος το 1997 θα παραμείνει στην ηγεσία της παράταξης μέχρι τον Οκτώβριο του 2009. Στις εκλογές του Οκτωβρίου η Νέα Δημοκρατία δεν ξεπερνά το 33,48%. Ο Κώστας Καραμανλής χάνει από τον Γιώργο Παπανδρέου και την ίδια εκείνη Κυριακή, στο Ζάππειο, παραιτείται από πρόεδρος και προκηρύσσει έκτακτο συνέδριο για την εκλογή νέου αρχηγού. Ο Αντώνης Σαμαράς, η Ντόρα Μπακογιάννη και ο πρώην νομάρχης και βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Παναγιώτης Ψωμιάδης απευθύνονται στη βάση του κόμματος που προσέρχεται για πρώτη φορά στις κάλπες για να εκλέξει τον αρχηγό του. Στις 29 Νοεμβρίου διεξάγονται οι πρώτες εσωκομματικές εκλογές, με τη συμμετοχή περίπου 800.000 μελών. Πρόεδρος αναδεικνύεται ο Αντώνης Σαμαράς με ποσοστό 50,06% έναντι 39,72% της Ντόρας Μπακογιάννη και 10,22% του Παναγιώτη Ψωμιάδη.
Μετά τη νίκη της Νέας Δημοκρατίας στις εκλογές της 17ης Ιουνίου με ποσοστό 29,66% και τη συμφωνία με το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ για σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας, ο Αντώνης Σαμαράς ορκίστηκε πρωθυπουργός στις 20 Ιουνίου. Ισως είναι ο πολιτικός με τις περισσότερες αντιθέσεις στην πολιτική καριέρα του. Από πολιτικό πουλέν του Κωνσταντίνου Καραμανλή, στον άνθρωπο που «έριξε» τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και χαρακτηρίστηκε προδότης, μέχρι την εκλογή του στην προεδρία της παράταξης. Από το χαμηλότερο ποσοστό που έλαβε ποτέ η Νέα Δημοκρατία, μέχρι την οικονομική πολιτική που έβαλε τις βάσεις στη χώρα μας να αντεπεξέλθει της οικονομικής κρίσης και να ξανακερδίσει την αξιοπιστία της στο εξωτερικό. Ο Αντώνης Σαμαράς παρέλαβε την ελληνική οικονομία με 8% ύφεση και 10% έλλειμμα, και παρέδωσε ποσοστό της τάξεως του 0,7% ανάπτυξης σε δυόμισι χρόνια.
Από το 2015 στο τώρα
Ο Αντώνης Σαμαράς θα παραμείνει στο τιμόνι του κόμματος μέχρι τον Ιούλιο του 2015. Παραιτήθηκε αμέσως μετά το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου. Την ηγεσία του κόμματος αναλαμβάνει ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης. Ως πρόεδρος οδηγεί τη Νέα Δημοκρατία στις πρόωρες εκλογές του Σεπτεμβρίου, όπου το κόμμα ηττάται από τον ΣΥΡΙΖΑ, με τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη να ανοίγει άμεσα την αυλαία της διαδικασίας ανάδειξης του επόμενου αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Στις 23 Νοεμβρίου 2015 παραιτήθηκε από την προσωρινή ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας διορίζοντας προσωρινό πρόεδρο τον γραμματέα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος Γιάννη Πλακιωτάκη. Στον επαναληπτικό πρώτο γύρο που διεξήχθη στις 15 Δεκεμβρίου 2015 βγήκε πρώτος σε ψήφους με ποσοστό 39,80% που μεταφράζεται σε 160.823 ψήφους και κατάφερε να περάσει στον δεύτερο γύρο, όπου βγήκε δεύτερος, πίσω από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, με ποσοστό 47,57%.
Ο σημερινός πρωθυπουργός και πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας έχει πετύχει τη μεγαλύτερη νίκη-διαφορά σε σχέση με το δεύτερο κόμμα. Το αποτέλεσμα 41%-17% των εθνικών εκλογών του Ιουνίου 2023, τοποθετεί τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην κορυφή των προέδρων της Νέας Δημοκρατίας! Ο λαός τον εξέλεξε για πρώτη φορά πρωθυπουργό στις εθνικές εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019 με ποσοστό 39,85% και με διαφορά 8,32% από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει καταφέρει μέσα σε κλίμα αμφισβήτησης και ευρωσκεπτικισμού να καταστήσει τη Νέα Δημοκρατία το ισχυρότερο κόμμα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.
