Στην καρδιά της Ευρώπης, ανάμεσα σε εύφορες πεδιάδες και ανεξίτηλες πληγές, βρίσκεται η Ουκρανία. Ένα έθνος που έχει υποστεί, ξανά και ξανά, την ίδια βαρβαρότητα από τον ίδιο επιτιθέμενο, την επεκτατική μηχανή της Ρωσίας. Από το Χολοντομόρ του 1932–1933 μέχρι τη σφαγή της Μπούτσα, τη στέρηση της Μαριούπολης, τις εκτοπίσεις παιδιών και τον πυρηνικό εκβιασμό του 2022–2025, η Ουκρανία δεν παλεύει μόνο για την επιβίωση της εδαφικής της ακεραιότητας – παλεύει για την ίδια της την ύπαρξη.
Το 1932, υπό τις διαταγές του Ιωσήφ Στάλιν, το σοβιετικό καθεστώς εξαπέλυσε μια συστηματική εκστρατεία εξόντωσης του ουκρανικού λαού. Η πολιτική της κολεκτιβοποίησης, που επέβαλε τη βίαιη αρπαγή της σοδειάς, δημιούργησε έναν μηχανισμό πείνας που σκότωσε μεταξύ 3,5 και 7 εκατομμυρίων ανθρώπων μέσα σε λίγους μήνες.
Όμως το Χολοντομόρ δεν ήταν μόνο μια τραγωδία λόγω πείνας. Ήταν μια γενοκτονία με εθνοπολιτικά κίνητρα, που στόχευε στην εξόντωση της ουκρανικής εθνικής ταυτότητας. Παράλληλα με τον λιμό, το καθεστώς επιδίωξε την καταστολή της ουκρανικής γλώσσας, της εκπαίδευσης και του πολιτισμού. Τα ουκρανικά σχολεία κλείστηκαν ή εξαναγκάστηκαν να διδάσκουν μόνο στα ρωσικά, οι ουκρανοί διανοούμενοι, ποιητές και καλλιτέχνες φυλακίστηκαν ή εκτελέστηκαν, ενώ κάθε μορφή πολιτιστικής αυτονομίας καταπνίγηκε βίαια. Αυτή η προσπάθεια αφανισμού της πολιτιστικής ταυτότητας ενισχύει τον χαρακτηρισμό του Χολοντομόρ ως γενοκτονίας, όχι απλά λιμού.
Πούτιν: Ο νέος Στάλιν
Η ρωσική εισβολή του 2022 δεν είναι τίποτε άλλο παρά η συνέχιση της ίδιας ιμπεριαλιστικής πολιτικής με νέα μέσα. Ο Πούτιν, με αναφορές στον «ιστορικό ρόλο της Ρωσίας» και τα «τεχνητά σύνορα» της Ουκρανίας, ξεκίνησε έναν πόλεμο εξόντωσης, όχι απλώς κατά ενός κράτους, αλλά κατά ενός έθνους που τολμά να είναι ελεύθερο.
Οι μαζικές εκτελέσεις αμάχων, η καταστροφή πόλεων, οι βομβαρδισμοί σε σχολεία και νοσοκομεία, και η συστηματική απαγωγή παιδιών που μεταφέρονται στη Ρωσία για να «επανεκπαιδευτούν» αποτελούν πράξεις εθνοκάθαρσης και πολιτιστικής γενοκτονίας. Δεν είναι απλώς εγκλήματα πολέμου – είναι μια νέα μορφή Χολοντομόρ, όχι με πείνα, αλλά με φωτιά και σίδερο.
Η Δύση αφυπνίζεται – η Αριστερά κοιμάται
Και ενώ η διεθνής κοινότητα (έστω αργά) άρχισε να αναγνωρίζει τη φύση του πολέμου στην Ουκρανία – με αποφάσεις του ΟΗΕ, διεθνή εντάλματα κατά Πούτιν, και τεράστια ανθρωπιστική και στρατιωτική βοήθεια – στην Ελλάδα, ένα μέρος του πολιτικού φάσματος εξακολουθεί να σφυρίζει αδιάφορα.
Η ελληνική αριστερά, με ελάχιστες εξαιρέσεις, συνεχίζει να κλείνει τα μάτια μπροστά στα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράττει η Ρωσία. Ορισμένοι βλέπουν τον πόλεμο ως «γεωπολιτικό παιχνίδι των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ», αναμασώντας προπαγανδιστικά επιχειρήματα που θυμίζουν δελτία τύπου του Κρεμλίνου.
Ο Στάλιν εξόντωσε τους Ουκρανούς με πείνα. Ο Πούτιν τους εξοντώνει με βόμβες. Και η ελληνική αριστερά, διατηρώντας ακόμα μια συναισθηματική ταύτιση με τη σοβιετική ανάμνηση, επιλέγει τη σιωπή ή την ουδετερότητα, αντί να σταθεί αλληλέγγυα σε έναν λαό που δίνει την πιο άνιση μάχη για ελευθερία στον 21ο αιώνα.
Μαριούπολη: Το νέο Χάρκοβο του 1933
Η Μαριούπολη, όπου ζει μια μεγάλη ελληνική μειονότητα, υπέστη έναν πολιορκητικό λιμό το 2022–2023, όπου οι κάτοικοι έπιναν νερό από λακκούβες και έτρωγαν σκυλιά για να επιβιώσουν. Η πόλη καταστράφηκε σε βαθμό που θυμίζει το Στάλινγκραντ. Οι ελληνικές αρχές όμως – από την κεντρική κυβέρνηση έως τους κομματικούς μηχανισμούς της αριστεράς – απέτυχαν να ορθώσουν το ανάστημα που επιβάλλει η ιστορία μας.
Γιατί η Ουκρανία μας αφορά
Η Ουκρανία είναι σήμερα το τελευταίο ανάχωμα απέναντι στην επιστροφή του αυταρχισμού στην Ευρώπη. Αν ο Πούτιν νικήσει, το μήνυμα προς τον κόσμο θα είναι ξεκάθαρο: η δύναμη υπερισχύει του δικαίου. Η Κριμαία, το Ντονμπάς, η Χερσώνα δεν είναι «εξωτερικά ζητήματα». Είναι καθρέφτης της δικής μας στάσης απέναντι στον φασισμό του 21ου αιώνα.
Η στάση που κρατάμε σήμερα απέναντι στην Ουκρανία θα είναι το ηθικό μας αποτύπωμα αύριο. Όπως κάποτε η σιωπή απέναντι στον Χολοντομόρ σημάδεψε τους Ευρωπαίους διανοούμενους, έτσι και η αδιαφορία σήμερα θα βαρύνει τη συνείδηση των λαών.
