Το φαινόμενο σίγουρα δεν είναι μόνο ελληνικό. Εξάλλου, σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία της Δύσης, τα όσα συμβαίνουν σε άλλα μέρη του κόσμου φτάνουν σε χρόνο ρεκόρ παντού εξαιτίας της τεχνολογίας και των «ανοικτών συνόρων» της.
Το είδαμε, άλλωστε, να συμβαίνει σε μια σειρά από χώρες. Τότε που το κύμα του λαϊκισμού περνούσε σαν σαρωτικός λίβας που... έκαιγε τα σπαρτά για να χρησιμοποιήσουμε μη αστικούς όρους.
Ένα κύμα που πέρασε από τη χώρα μας τα σάρωσε όλα στο πέρασμά του και άλλαξε στην κυριολεξία τα πάντα και τους πολιτικούς σχηματισμούς. Κυρίως όμως ανέτρεψε την κουλτούρα του ελληνικού λαού και άφησε βαθιά τα αποτυπώματά του. Η νοοτροπία της εποχής που άρχισε να διαμορφώνεται με τις πάνω και κάτω πλατείες και με κεντρική συνταγή να υπόσχεσαι ότι με έναν νόμο και με ένα άρθρο μπορείς να κάνεις τα πάντα, ξεγελώντας τους πάντες και τα πάντα, είχε γίνει εκείνη την εποχή κυρίαρχη ιδεολογία και διαπερνούσε οριζοντίως και καθέτως όλα τα κοινωνικά στρώματα.
Ο λαϊκισμός και η φωνή του «λαού» ενάντια στις «ελίτ» τις οποίες καταδίκαζε, προσφέροντας από τη μία απλοϊκές λύσεις σε πολύπλοκα κοινωνικά, πολιτικά ή οικονομικά ζητήματα και από την άλλη στοχοποιώντας θεσμούς όπως η Δικαιοσύνη, τα ΜΜΕ και η Βουλή, ήταν το υπόβαθρο πάνω στο οποίο στηρίχτηκαν.
Ο λαϊκισμός ποντάρει πάντα σε συναισθηματικά φορτισμένη ρητορική, αποφεύγοντας τεκμηριωμένο διάλογο και καταφεύγοντας σε προσβολές και συνθήματα. Τα αποτελέσματα αυτής της τακτικής της εποχής ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ τα βιώσαμε πολλαπλώς ως χώρα με χαρακτηριστικότερο όλων το περιβόητο δημοψήφισμα που προκάλεσε σοκ και δέος ακόμη και στους εμπνευστές του.
Βέβαια ο λαϊκισμός σε διάφορες μορφές του είχε κατά καιρούς εμφανιστεί και υιοθετηθεί από κόμματα και σχηματισμούς, αλλά δεν είχε καταφέρει ποτέ να δημιουργήσει την εικόνα που ξεκίνησε το 2012 και κορυφώθηκε το 2015, για να ακολουθήσει η απότομη προσγείωση του ΣΥΡΙΖΑ και των συνοδοιπόρων του, όταν κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα.
Το τέλος της εποχής των ψευδαισθήσεων ήρθε σχετικά σύντομα, αλλά άφησε κατάλοιπα. Και αυτό φάνηκε από το ότι αν και φύγαμε το 2019 και οριστικά το 2023 από τη Σκύλλα του λαϊκισμού, με ταχύτατους ρυθμούς εμφανίστηκε στα πράγματα η Χάρυβδη της τοξικότητας, που επαναφέρει τα διχαστικά διλήμματα και συμπεριφορές που είχαμε πιστέψει πως τα είχαμε αφήσει πίσω μας.
Αυτήν τη φορά δεν ήταν η χρεοκοπία και η οικονομική κρίση που γέννησε το «τέρας» της τοξικότητας, που σπέρματά του είχαμε δει στα χρόνια του μνημονίου. Η... εισαγόμενη τοξικότητα, που κυριαρχεί σε χώρες της Δύσης (από τις ΗΠΑ μέχρι τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία κ.λπ.) από τη μία και ο κατακερματισμός της Βουλής και των κομμάτων έδωσαν το περιθώριο να δημιουργηθεί ένα τοξικό περιβάλλον που πατά σε αληθοφανή προβλήματα. Η τραγωδία των Τεμπών έδωσε το «σήμα» σε όλους αυτούς που υιοθέτησαν θεωρίες ψεκασμένες και ανεπιβεβαίωτες για να ακολουθήσει η καλλιέργεια εκ νέου υποσχέσεων χωρίς αντίκρισμα.
Πολιτικές που ναι μεν υιοθέτησαν η Πλεύση Ελευθερίας, ο Βελόπουλος, ο Κασσελάκης, η Νέα Αριστερά και έσπρωξαν ομάδες εντός ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ να γίνουν ουρά, για να διώξουν τον Μητσοτάκη, επανέφεραν από το παράθυρο τον λαϊκισμό και την τοξικότητα σε ένα εκρηκτικό μείγμα. Αυτό το βλέπουμε από την καθημερινότητα μέχρι τα όσα συμβαίνουν στη Βουλή, με πρωταγωνίστρια και εκφραστή τη Ζωή Κωνσταντοπούλου γέννημα θρέμμα της πρώτης περιόδου του ΣΥΡΙΖΑ και των όσων βιώσαμε ως χώρα.
Τα επιχειρήματα και ο διάλογος έχουν υποχωρήσει μπροστά στις κραυγές, στην υιοθέτηση των fake news και ενός παιχνιδιού συστημικών παικτών και συμφερόντων που θέλουν να «ψαλιδίσουν» τον Μητσοτάκη και τη ΝΔ ώστε να αποκτήσουν τον έλεγχο. ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ δεν μπόρεσαν να εκφράσουν από την άλλη τμήματα της κοινωνίας, εντάσσοντάς τα σε αυτό που λέμε εναλλακτική πρόταση εξουσίας, με τα γνωστά αποτελέσματα που καταγράφονται και στις δημοσκοπήσεις.
Και το ερώτημα που προκύπτει είναι εάν μετά τον λαϊκισμό των μνημονίων θα πρέπει να βιώσουμε και την τοξικότητα της μετά μνημονίων εποχής σε έναν κόσμο που οι πόλεμοι επέστρεψαν και οι γεωπολιτικές αναταράξεις, μαζί με τις οικονομικές ανισότητες, προκαλούν κάθε είδους αστάθεια. Και εάν θέλουμε μετά τη Σκύλλα να πέσουμε και στα χέρια της Χάρυβδης...
