Με τη μεγάλη στρατιωτική παρέλαση στη Θεσσαλονίκη, ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Τασούλα και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, και με τις σχολικές παρελάσεις σε όλη τη χώρα, κορυφώνονται σήμερα οι εορταστικές εκδηλώσεις για την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940.
Η παρέλαση στη Θεσσαλονίκη θα ξεκινήσει στις 11.00 στην παραλιακή λεωφόρο Μεγάλου Αλεξάνδρου και θα την παρακολουθήσουν οι υπουργοί Άμυνας της Ελλάδας, Νίκος Δένδιας, και της Κύπρου Βασίλης Πάλμας, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, Νίκος Ανδρουλάκης, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Σωκράτης Φάμελλος, ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Φιλόθεος, εκπρόσωποι κομμάτων, μέλη της κυβέρνησης, βουλευτές, η περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Αθηνά Αηδονά, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης, εκλεγμένοι της αυτοδιοίκησης, η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, εκπρόσωποι προξενικών αρχών κ.ά.
Νωρίτερα, στις 10.30, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα καταθέσει στεφάνι στο Ηρώο του Γ΄ Σώματος Στρατού.
Ξημερώματα 28ης Οκτωβρίου 1940...
Λίγο μετά τις 03:00 τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου του 1940 η τότε ιταλική κυβέρνηση απέστειλε στην Ελλάδα τελεσίγραφο, δια του Ιταλού πρέσβη στην Αθήνα Εμανουέλε Γκράτσι, ο οποίος και το επέδωσε ιδιόχειρα στον Ιωάννη Μεταξά στην οικία του στην Κηφισιά και με το οποίο απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση του ιταλικού στρατού από την Ελληνοαλβανική μεθόριο προκειμένου στη συνέχεια να καταλάβει κάποια στρατηγικά σημεία του Βασιλείου της Ελλάδος, (λιμένες, αεροδρόμια κλπ), για ανάγκες ανεφοδιασμού και άλλων διευκολύνσεών του, στη μετέπειτα προώθησή του στην Αφρική.
Μετά την ανάγνωση του κειμένου ο Μεταξάς απάντησε στον Ιταλό πρέσβη στα γαλλικά (επίσημη διπλωματική γλώσσα) την ιστορική φράση: «Alors, c'est la guerre», (Λοιπόν, αυτό σημαίνει πόλεμο), εκδηλώνοντας έτσι την αρνητική θέση επί των ιταλικών αιτημάτων.
Στις 05:30 τα ξημερώματα, ξεκίνησε ο ελληνοιταλικός πόλεμος με την αιφνιδιαστική εισβολή (το τελεσίγραφο όριζε ότι η επίθεση θα ξεκινούσε στις 6 πμ) των ιταλικών στρατευμάτων στην Ήπειρο, οπότε η Ελλάδα αμυνόμενη εισήλθε στον πόλεμο. Το λεγόμενο «Έπος του Σαράντα», το οποίο ακολούθησε, και οι μεγάλες νίκες που ο ελληνικός στρατός κατήγαγε εις βάρος των Ιταλών, καθιερώθηκε να γιορτάζονται κάθε χρόνο στις 28 Οκτωβρίου, την ημέρα της επίδοσης του ιταλικού τελεσιγράφου και της άρνησης του Ιωάννη Μεταξά να συναινέσει.
Κάθε χρόνο αυτήν τη μέρα γίνεται στη Θεσσαλονίκη, η επίσημη εορτή, παρουσία του/της Προέδρου της Δημοκρατίας και άλλων επισήμων, με μεγάλη στρατιωτική παρέλαση. Στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις γίνονται μαθητικές παρελάσεις, ενώ δημόσια και ιδιωτικά κτίρια υψώνουν την ελληνική σημαία.
Η επέτειος του «ΟΧΙ» γιορτάστηκε για πρώτη φορά στα χρόνια της Κατοχής. Στο κεντρικό κτίριο και στον προαύλιο χώρο του Πανεπιστημίου Αθηνών πραγματοποιήθηκε ο πρώτος εορτασμός στις 28 Οκτωβρίου 1941. Στη δεύτερη επέτειο (28/10/1942), ο εορτασμός έγινε στην Πλατεία Συντάγματος με πρωτοβουλία των οργανώσεων ΕΠΟΝ και ΠΕΑΝ. Για πρώτη φορά η επέτειος γιορτάστηκε επίσημα στις 28 Οκτωβρίου 1944 με παρέλαση ενώπιον του πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου.
Η Εκκλησία της Ελλάδος αποφάσισε το 1952, η γιορτή της Αγίας Σκέπης από την 1η Οκτωβρίου να μεταφερθεί στις 28 Οκτωβρίου, με το αιτιολογικό ότι η Παναγία βοήθησε τον Ελληνικό Στρατό στον πόλεμο της Αλβανίας.
Με τη μαθητική παρέλαση κορυφώνεται ο εορτασμός στην Αθήνα
Με κάθε λαμπρότητα και με αίσθημα τιμής προς τους ήρωες του Έπους του '40, η Αθήνα θα γιορτάσει σήμερα την εθνική επέτειο του «ΟΧΙ». Η πόλη είναι σημαιοστολισμένη, ενώ η μέρα ξεκίνησε με 21 χαιρετιστήριες βολές από το πυροβολείο του Λυκαβηττού και με το εωθινό από τμήματα μουσικής των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας. Ακολούθησε στις 8 το πρωί η επίσημη έπαρση της Σημαίας στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης.
Στις 10 το πρωί έχει προγραμματιστεί η Δοξολογία στον Καθεδρικό (Μητροπολιτικό) Ιερό Ναό Αθηνών, προεξάρχοντος του Μακαριοτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερωνύμου.
Στις 10:40 θα γίνει η κατάθεση στεφάνων από τις Αρχές στο Μνημείο του 'Αγνωστου Στρατιώτη και ο εορτασμός θα κορυφωθεί στις 11 με τη μεγάλη παρέλαση της μαθητιώσας νεολαίας της Αθήνας, προσκόπων, οδηγών και ΑμεΑ μπροστά από το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη και ενώπιον της υπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων & Αθλητισμού Σοφίας Ζαχαράκη.
Στις 17:31 θα γίνει η υποστολή της Σημαίας στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης.
Με καταθέσεις στεφάνων στα μνημεία και με τις μαθητικές παρελάσεις θα τιμήσουν την Εθνική Επέτειο οι δήμοι σε όλη τη χώρα.
