Τον χαρακτήρα τού κατεπείγοντος παίρνει η εφαρμογή μέτρων στήριξης που έχει ήδη σχεδιάσει το οικονομικό επιτελείο και πλέον η ενεργοποίηση θα πρέπει να είναι άμεση λόγω και της ανόδου των κρουσμάτων του κορωνοϊού και την – αναγκαστική – λήψη διαδοχικών περιοριστικών μέτρων από την κυβέρνηση.
Μπορεί το ενδεχόμενο ενός νέου lockdown να έχει αποκλειστεί από τον ίδιο τον πρωθυπουργό αλλά κλάδοι όπως η εστίαση αλλά και ο τουρισμός ζουν αυτόν τον εφιάλτη για δεύτερη φορά από τον περασμένο Μάρτιο με το πρώτο ξέσπασμα του κορωνοϊού. Οι εκτιμήσεις του ΥΠΟΙΚ είναι ότι η πτώση του τζίρου στις τουριστικές μονάδες μέχρι και το τέλος Ιουλίου είχε συναντήσει τις προβλέψεις που είχαν γίνει από την άνοιξη για συρρίκνωση έως και 80%, ενώ στην αρχή του μήνα, πριν την αύξηση των κρουσμάτων σε τουριστικές περιοχές, ο Αύγουστος αναμενόταν «λίγο καλύτερος», κάτι που μέχρι στιγμής δεν επιβεβαιώνεται. Ανάλογες προβλέψεις είχαν γίνει και για την εστίαση αλλά και τις «δορυφορικές» του τουρισμού υπηρεσίες οι οποίες πλέον έχουν παράλληλη πτωτική πορεία.
Εργασία
Τα αντίδοτα στα επαπειλούμενα λουκέτα και την απότομη αύξηση της ανεργίας είναι δύο: Μέτρα για τη στήριξη της απασχόλησης και ρευστότητα για τις επιχειρήσεις.
Στον τομέα απασχόλησης ήταν υπό συζήτηση από τον Ιούλιο ένα νέο πλέγμα μέτρων που όχι μόνο θα συντηρεί τις θέσεις εργασίας – ρόλο που είχε αναλάβει με όχι μεγάλη επιτυχία το πρόγραμμα ΣΥΝ-Εργασία – αλλά και θα δίνει και κίνητρα για νέες προσλήψεις κυρίως σε κλάδους που δέχονται το ισχυρότερο πλήγμα από την υγειονομική κρίση. Σε ένα γενικό πλαίσιο έχουν ζητηθεί ένα πλέγμα επιδότησης των ασφαλιστικών εισφορών αλλά και φορολογικών κινήτρων για νέες θέσεις εργασίας το οποίο τώρα θα πρέπει να οριστικοποιηθεί και να εφαρμοστεί στην πράξη.
Ενέσεις…
Περισσότερα είναι τα μέτρα που θα αφορούν την παροχή ρευστότητας στις επιχειρήσεις για να αποφευχθούν «λουκέτα».
Ειδικότερα:
Το υπουργείο Οικονομικών έχει ήδη εξαγγείλει τον τρίτο κύκλο επιστρεπτέας προκαταβολής μέσω της οποίας θα διατεθεί χαμηλότοκος δανεισμός ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ σε επιχειρήσεις που είχαν αποδεδειγμένα μεγάλη μείωση τζίρου λόγω της κρίσης. Στο αρχικό ποσό του 1 δισ. ευρώ αναμένεται να προστεθούν επιπλέον 200 εκατ. ευρώ που υπολογίζεται ότι είναι τα υπόλοιπα από την επιστρεπτέα προκαταβολή ΙΙ. Για την απόδοση του ποσού της επιστρεπτέας προκαταβολής ΙΙΙ θα ληφθούν υπ’ όψιν τα στοιχεία της περιόδου Μαρτίου – Ιουλίου ανοίγοντας έτσι το φάσμα των δυνητικών δικαιούχων βάζοντας πρώτες τις τουριστικές επιχειρήσεις χωρίς όμως να αποκλείουν και τις επιχειρήσεις που δεν μπήκαν στο πρώτο και τον δεύτερο κύκλο του συγκεκριμένου μέτρου.
Το υπουργείο Ανάπτυξης ετοιμάζει ένα δεύτερο πακέτο εγγυοδοσίας ύψους 2,5 δισ. ευρώ που θα αρχίσει να τρέχει τις επόμενες εβδομάδες ώστε να τροφοδοτήσει με κεφάλαιο κίνησης τις επιχειρήσεις που βλέπουν τον τζίρο τους να μειώνεται συνεχώς μέσα στην κρίση που πλήττει οριζόντια όλους τους κλάδους της οικονομίας. Μάλιστα σε αυτή τη φάση υπάρχει περισσότερη αισιοδοξία για καλύτερη συνεργασία εκ μέρους των τραπεζών, αφού και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δείχνουν να αναγνωρίζουν ότι χωρίς περισσότερη ρευστότητα στην περίοδο της κρίσης θα βρεθούν μπροστά σε ένα νέο κύμα κόκκινων δανείων που θα προστεθεί στα σημερινά.
Μέτρο ανακούφισης θα είναι και η ρύθμιση σε 12 άτοκες ή 24 δόσεις με επιτόκιο έως και 2,5% για τις φορολογικές υποχρεώσεις των πληττόμενων επιχειρήσεων οι οποίες έχουν αναβληθεί μέχρι και το τέλος Σεπτεμβρίου. Η νέα αυτή ρύθμιση αναμένεται να αρχίσει να τρέχει από τις αρχές Οκτωβρίου και οι δόσεις θα αρχίσουν να καταβάλλονται από τις αρχές του 2021. Η σχετική νομοθετική ρύθμιση βρίσκεται στο τελικό στάδιο της επεξεργασίας και αναμένεται να πάει στη Βουλή μέσα στην επόμενη εβδομάδα.
Στο… τραπέζι
Ολα αυτά τα μέτρα τα οποία έχουν μπει σε φάση επεξεργασίας από τον Ιούλιο δεν αποκλείεται να συμπληρωθούν και με νέα στην κατεύθυνση της διατήρησης των θέσεων εργασίας. Για παράδειγμα το θέμα της παράτασης ως το τέλος του χρόνου των μειωμένων κατά 40% ενοικίων για τις πληττόμενες επιχειρήσεις και τους εργαζομένους τους το οποίο ευλόγως έχει δημιουργήσει πολλές αντιδράσεις από τους ιδιοκτήτες έχει προς το παρόν αποκλειστεί από το ΥΠΟΙΚ. Ωστόσο υπάρχουν πιέσεις για επανεξέταση του μέτρου με μια μεγαλύτερη συμμετοχή του Δημοσίου στην απώλεια εισοδήματος των ιδιοκτητών.
Εξοδος στις αγορές και κοινοτικά κονδύλια
Το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει όχι μόνο να εφαρμόσει τα μέτρα αλλά και να βρει τρόπο να τα χρηματοδοτήσει ανανεώνοντας και το μαξιλάρι των περίπου 33 δισ. ευρώ.
Σε πρώτη φάση το ΥΠΟΙΚ ετοιμάζεται να κάνει μια νέα έξοδο στις αγορές με ένα πενταετές ομόλογο από το οποίο θα αντλήσει 2,5-3 δισ. ευρώ. Τούτο με δεδομένο ότι παρά την κρίση η απόδοση του πενταετούς ομολόγου βρισκόταν χθες στο 0,23% και άρα δίνει τη δυνατότητα φθηνού δανεισμού και παράλληλα ανανεώνει και την παρουσία της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές χρήματος.
Εν αναμονή
Εκτός από τον άμεσο δανεισμό το ΥΠΟΙΚ περιμένει από την αρχή του καλοκαιριού τουλάχιστον 1,4 δισ. ευρώ από την κοινοτική πρωτοβουλία SURE για τη στήριξη της απασχόλησης. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία έχει εγκριθεί από τον Απρίλιο αλλά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περίμενε τα αιτήματα όλων των χωρών πριν εκταμιεύσει χρήματα. Η Ελλάδα έχει αιτηθεί ποσό άνω των 1,4 δισ. ευρώ που είναι το μερίδιό της αλλά μπορεί να πάρει περισσότερα αν κάποιο άλλο κράτος μέλος δεν χρησιμοποιήσει την πρωτοβουλία.
Μια πηγή χρηματοδότησης θα είναι και τα 640 εκατ. ευρώ που αναμένεται να πάρει η Ελλάδα από τα κέρδη των ομολόγων λόγω της συνέχισης των μεταρρυθμίσεων που έχει αναλάβει στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας. Θα πρέπει να προηγηθεί η ολοκλήρωση και της 8ης αξιολόγησης και τα χρήματα αναμένεται να μπουν στα κρατικά ταμεία πριν το τέλος του χρόνου.
Ταμείο ανάκαμψης
Δημοσιονομικό χώρο δίνει και η συμφωνία για το ταμείο ανάκαμψης. Εστω και αν θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι τον Απρίλιο και αφού εγκριθούν τα προγράμματα ανάκαμψης όλων των κρατών μελών πριν πάρουμε την προκαταβολή του 10% που προβλέπει η συμφωνία στη Σύνοδο Κορυφής η ωφέλεια μπορεί να είναι και αναδρομική. Η δυνατότητα που δίνει να ενταχθούν στο εθνικό πρόγραμμα ανάκαμψης δαπάνες για τη στήριξη του συστήματος υγείας, των θέσεων απασχόλησης και των επιχειρήσεων που έχουν γίνει από τον Μάρτιο μειώνει αυτόματα και το δημοσιονομικό αλλά και το πρωτογενές έλλειμμα του προϋπολογισμού. Συνεπώς δίνει τη δυνατότητα – εφόσον υπάρχουν τα ταμειακά διαθέσιμα – για τη χρηματοδότηση νέων μέτρων στήριξης της οικονομίας.
Υστατη και όχι τόσο επιθυμητή προς το παρόν είναι και η λύση της δανειοδότησης από το πρόγραμμα του ESM ύψους 240 εκατ. ευρώ που εγκρίθηκε και αυτό με το πακέτο μέτρων των 540 δισ. ευρώ του περασμένου Απριλίου. Μέχρι στιγμής λόγω του φόβου να προκύψει ένα έστω και «ελαφρύ» μνημόνιο από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης μέσω της χρήσης του συγκεκριμένου εργαλείου κανένα κράτος μέλος δεν έχει κάνει αίτηση για να ενταχθεί στη συγκεκριμένη πρωτοβουλία. Με το δεύτερο κύμα της πανδημίας προ των πυλών η κατάσταση αναμένεται να αλλάξει με πρώτες υποψήφιες τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Από τον συγκεκριμένο μηχανισμό δανειοδότησης η Ελλάδα μπορεί να πάρει έως και 2% του ΑΕΠ της (περίπου 3,7 δισ. ευρώ) με σχεδόν μηδενικό επιτόκιο.
Πηγή: Ελεύθερος Τύπος
