Ο αναβρασμός στην Κουμουνδούρου καλά κρατεί μετά την παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα με το εσωκομματικό θερμόμετρο στον ΣΥΡΙΖΑ να έχει χτυπήσει κόκκινο. Η πρόσφατη στάση του Σωκράτη Φάμελλου απέναντι στον πρώην πρωθυπουργό –ιδίως η χαμηλών τόνων δήλωσή του που ερμηνεύτηκε από πολλούς πολιτικούς παρατηρητές ως «δουλοπρεπής» και υποχωρητική– έχει προκαλέσει αντιδράσεις, απογοήτευση αλλά και κινητικότητα στο εσωτερικό του κόμματος.
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ σε πρόσφατη δημόσια τοποθέτησή του απέφυγε κάθε είδους αντιπαράθεση ή αιχμή προς τον Αλέξη Τσίπρα, προκαλώντας ενόχληση σε μεγάλο μέρος των στελεχών του κόμματος. Η δήλωσή του χαρακτηρίστηκε από αρκετούς ως «χαμηλής πολιτικής θερμοκρασίας», την ώρα που τα προβλήματα, οι διαρροές και η εσωστρέφεια χτυπούν την πόρτα του κόμματος με πρωτοφανή ένταση.
Για κάποιους, η στάση του Φάμελλου απέναντι στον πρώην πρόεδρο ερμηνεύεται ως πράσινο φως για τη συνέχιση της πολιτικής επιρροής του Τσίπρα στο κόμμα μέχρι την οριστική του διάλυση, παρότι ο ίδιος έχει αποχωρήσει από την ηγεσία. Για άλλους, αποτελεί ένδειξη αδυναμίας και πολιτικού δισταγμού, την ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ αναζητά ταυτότητα, αφήγημα και στρατηγική.
Μέσα σε αυτό το τοπίο, το όνομα του Παύλου Πολάκη επανέρχεται δυναμικά στο πολιτικό προσκήνιο. Σύμφωνα με πληροφορίες, αρκετά στελέχη του κόμματος –ιδιαίτερα από τον παλιό πυρήνα της ριζοσπαστικής πτέρυγας– πιέζουν τον Πολάκη να «πατήσει το κουμπί», δηλαδή να διαφοροποιηθεί ανοιχτά από τη σημερινή ηγεσία και την πορεία του κόμματος όπως τη χαράζει αυτή.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, υπό την ηγεσία Κασσελάκη μέχρι να αναλάβει ο Φάμελλος και με τη διαρκή «σκιά» Τσίπρα, έχει χάσει τον ιδεολογικό του μπούσουλα και ακολουθεί μια γραμμή χωρίς σαφή πολιτική ταυτότητα.
Η πιθανότητα δημιουργίας ενός νέου κόμματος από τον πρώην πρωθυπουργό δεν είναι πλέον σενάριο επιστημονικής φαντασίας για κάποιους: αντίθετα, συζητείται ανοιχτά σε πολιτικά και παραπολιτικά πηγαδάκια, με αρκετούς να βλέπουν στο πρόσωπο του Π. Πολάκη τη σπίθα που θα μπορούσε να προκαλέσει έκρηξη.
Ο ίδιος ο Πολάκης τηρεί –προς το παρόν– στάση αναμονής, ωστόσο δεν είναι μυστικό ότι υπάρχουν έντονες διεργασίες μεταξύ στενών συνεργατών του και παλιών στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ.
Ορισμένοι κάνουν λόγο ακόμη και για οργανωτικές διερευνήσεις σε επίπεδο βάσης, χωρίς όμως να υπάρχει μέχρι στιγμής κάποια επίσημη πρωτοβουλία ή ανακοίνωση.
Η απογοήτευση στην Κουμουνδούρου είναι πλέον διάχυτη. Τα εναπομείναντα στελέχη, πολλά από τα οποία έχουν αποστασιοποιηθεί σιωπηλά ή έχουν εσωτερικά «παγώσει», βλέπουν ένα κόμμα που δείχνει να πλέει χωρίς πυξίδα. Ο πολιτικός προσανατολισμός του ΣΥΡΙΖΑ, οι συνεχείς εσωτερικές αντιφάσεις, αλλά και η γενικότερη αντίληψη για την πολιτική της σημερινής ηγεσίας, προκαλούν δυσφορία και προβληματισμό.
Η έλλειψη συντονισμού, οι συχνές παλινωδίες σε κεντρικά πολιτικά ζητήματα και η απόσταση από τις κοινωνικές ομάδες που στήριξαν το κόμμα την περίοδο 2012-2019 δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Πολλοί πολιτικοί παρατηρητές θεωρούν ότι το κόμμα έχει μετατραπεί σε ένα «προσωπικό project» κάποιων, χωρίς καθαρό πολιτικό στίγμα και χωρίς επαρκή εσωκομματική δημοκρατία.
Παρότι ο Αλέξης Τσίπρας έχει αποχωρήσει, η επιρροή του εξακολουθεί να είναι έντονη. Η στάση Φάμελλου έρχεται να επιβεβαιώσει αυτό που αρκετοί ήδη συζητούν: ότι ένα κομμάτι του κόμματος συνεχίζει να λειτουργεί υπό την «πατρωνία» του πρώην προέδρου. Ωστόσο, ακόμα και μέσα στους τσιπρικούς που μένουν στην Κουμουνδούρου, υπάρχουν φωνές που εκφράζουν πλέον σοβαρό σκεπτικισμό για την πορεία που έχει πάρει το κόμμα και για το πολιτικό μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ.
Το ερώτημα για πολλούς είναι σαφές: μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να επανέλθει ως βασικός πόλος της Αριστεράς ή οδεύει προς περαιτέρω περιθωριοποίηση και διάλυση;
Οι συζητήσεις για τη δημιουργία ενός νέου πολιτικού φορέα, αν και ακόμα πρόωρες, αποκτούν σιγά σιγά χαρακτηριστικά πολιτικού σχεδίου. Ο Παύλος Πολάκης, με τη δημόσια ρητορική του, τη δυναμική του στάση και τη λαϊκή απήχηση σε ένα κομμάτι της βάσης, θεωρείται από αρκετούς ως ο μόνος που μπορεί να συσπειρώσει γύρω του μια νέα, ριζοσπαστική, αλλά λαϊκή έκφραση της Αριστεράς.
Ο ίδιος, αν και αποφεύγει επιμελώς τις άμεσες απαντήσεις, φέρεται να έχει δεχθεί αρκετές προτροπές να ηγηθεί μιας νέας πολιτικής προσπάθειας. Είτε ως ανασύνθεση του ευρύτερου χώρου της ριζοσπαστικής Αριστεράς εντός του ΣΥΡΙΖΑ είτε ακόμη και ως μια μορφή πολιτικής «εξέγερσης» απέναντι στην υπάρχουσα ηγεσία.
Οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί. Με τις κυλιόμενες δημοσκοπήσεις να δείχνουν –μετά την παραίτηση Τσίπρα– νέα καθίζηση της επιρροής και με τον πολιτικό του λόγο να χάνει σε καθαρότητα και εμβέλεια, το κόμμα φαίνεται να βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Είτε θα επιχειρήσει μια ειλικρινή επανεκκίνηση με ανασυγκρότηση δομών, αφήγησης και ηγεσίας είτε θα οδηγηθεί σε μια ελεγχόμενη ή ανεξέλεγκτη ρήξη.
Η πίεση προς στελέχη όπως ο Παύλος Πολάκης αναμένεται να είναι πιο έντονη καθώς, αν τελικά «πατηθεί το κουμπί», ίσως αυτό καθορίσει εκ νέου τις εξελίξεις στον χώρο της Αριστεράς.
Ο πολιτικός χρόνος μετρά αντίστροφα, και τα δεδομένα αλλάζουν με γρήγορο ρυθμό.
Όσο για την Κουμουνδούρου, φαίνεται πως καλείται να διαχειριστεί μια από τις δυσκολότερες εσωτερικές κρίσεις των τελευταίων ετών, ακόμα μεγαλύτερη και από την περίοδο Κασσελάκη, και για πολλούς ίσως και την πιο υπαρξιακή.
