Την ανάγκη για ένα πιο αποτελεσματικό και λειτουργικό σύστημα επιστροφών υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν παράνομα στην ΕΕ, υπογράμμισε ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Μάκης Βορίδης, ενημερώνοντας τις αρμόδιες κοινοβουλευτικές επιτροπές για την ευρωπαϊκή πρόταση κανονισμού επί του ζητήματος.
Ο κ. Βορίδης γνωστοποίησε ότι μέσα στον Μάιο θα παρουσιαστεί στο υπουργικό συμβούλιο νέο σχέδιο νόμου για τις επιστροφές, το οποίο θα επικαιροποιεί την Οδηγία του 2008 και θα ενσωματώνει αρκετές από τις προβλέψεις του νέου ευρωπαϊκού πλαισίου.
«Χωρίς επιστροφές, καμία μεταναστευτική πολιτική δεν έχει νόημα», δήλωσε χαρακτηριστικά ο υπουργός.
Τα βασικά σημεία της πρότασης:
- Αύξηση του μέγιστου χρόνου διοικητικής κράτησης από 18 σε 24 μήνες.
- Ευρωπαϊκή εντολή επιστροφής, κοινή για όλα τα κράτη-μέλη.
- Αυστηρότερα περιοριστικά μέτρα: διοικητική κράτηση, δήλωση κατοικίας, εμφάνιση στο ΑΤ, χρηματική εγγύηση, ηλεκτρονική επιτήρηση.
- Κυρώσεις για μη συνεργάσιμους αλλοδαπούς: άρνηση ή περιορισμός επιδομάτων, ανακλήσεις αδειών εργασίας, αποκλεισμός από προγράμματα επανένταξης.
- Αντιμετώπιση κατάχρησης του συστήματος ασύλου, καθώς σύμφωνα με τον υπουργό, το 97% των εισερχομένων αιτείται άσυλο μόλις συλληφθεί, οδηγώντας σε αναστολή της ποινικής διαδικασίας.
Ο νέος κανονισμός, όπως σημείωσε ο υπουργός, αποσκοπεί στη δημιουργία ενός ενιαίου, αποτελεσματικού και αποτρεπτικού ευρωπαϊκού πλαισίου για τις επιστροφές, που θα διασφαλίζει την εκτέλεση αποφάσεων απομάκρυνσης και θα αποθαρρύνει τη μη νόμιμη παραμονή εντός της Ένωσης.
Επομένως, είπε ο κ. Βορίδης, στην πραγματικότητα διαμορφώνεται ένα πιο αυστηρό πλαίσιο και αυτό περιλαμβάνει και διοικητικο-δικονομικές διατάξεις, οι οποίες έχουν να κάνουν με την ανασταλτική ισχύ των ένδικων μέσων.
«Επίσης, προβλέπει ακόμη ο Κανονισμός και κάτι για το οποίο έχει γίνει αρκετά μεγάλη συζήτηση. Τους κόμβους επιστροφής, τα λεγόμενα return hubs, όπου εκεί θεσπίζεται η νομική δυνατότητα για επιστροφή ατόμων που διαμένουν παράνομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχουν λάβει τελεσίδικη απόφαση επιστροφής σε τρίτη χώρα, βάσει συμφωνίας ή ρύθμισης και αυτή η συμφωνία ή ρύθμιση μπορεί να συναφθεί με τρίτη χώρα που όμως σέβεται τα διεθνή πρότυπα και αρχές για τα ανθρώπινα δικαιώματα σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο».
Επίσης, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Μάκης Βορίδης, τάχθηκε υπέρ ενός ενιαίου ευρωπαϊκού μηχανισμού επιστροφών, τονίζοντας ότι «η χώρα μας έχει κάθε συμφέρον να τον υποστηρίξει», καθώς έτσι θα μπορεί μια απόφαση επιστροφής που λαμβάνεται στην Αθήνα να εκτελείται, για παράδειγμα, στο Βερολίνο. Αν δεν υπάρχει κοινός μηχανισμός, εξήγησε, «αυτός ο άνθρωπος επιστρέφει στην Ελλάδα για να εφαρμοστεί η απόφαση απομάκρυνσης».
Ο υπουργός σημείωσε ότι εντός Μαΐου θα παρουσιάσει νέο σχέδιο νόμου, που στόχο έχει την αποτελεσματική και θεσμικά ενισχυμένη διαδικασία επιστροφών. Το σχέδιο θα επικαιροποιεί την Οδηγία του 2008 και θα ενσωματώνει προτάσεις του υπό διαμόρφωση κανονισμού της ΕΕ.
Ο κ. Βορίδης επανέλαβε ότι το 97% όσων εισέρχονται παράτυπα στη χώρα ζητούν άσυλο χωρίς έγγραφα, χαρακτηρίζοντας το φαινόμενο ως «στρατηγική κατάχρησης» που στρέφεται ενάντια σε όσους πραγματικά δικαιούνται διεθνή προστασία.
Αναφέρθηκε και στις σημερινές επιστροφές, οι οποίες – όπως παραδέχθηκε – έχουν μειωθεί, ενώ οι βασικές εθνικότητες που επιστρέφονται είναι Γεωργιανοί και Αλβανοί.
Ο κ. Βορίδης υπερασπίστηκε το έργο του Λιμενικού, υποστηρίζοντας ότι η αντιπολίτευση «μεγεθύνει επιχειρησιακά σφάλματα» και «σιωπά για τη μάχη στα σύνορα». Τόνισε ότι το 15% των κρατουμένων στις φυλακές είναι λαθροδιακινητές, και κατηγόρησε τα κόμματα που αντιτίθενται στη χρηματοδότηση του φράχτη στον Έβρο.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Γιάννης Πλακιωτάκης υπογράμμισε ότι στα θέματα των επιστροφών η πολιτική της ΕΕ έχει αποτύχει. «Το ποσοστό επιστροφών παραμένει πολύ χαμηλό, περίπου 20%, και μόνο ένας στους πέντε, στους οποίους ζητείται να εγκαταλείψουν την ΕΕ, τελικά την εγκαταλείπει και την ίδια ώρα οι κοινωνίες δεν μπορούν να δεχθούν αυτή τη κατάσταση», είπε ο κ. Πλακιωτάκης και υπογράμμισε: «Κάτι πρέπει να γίνει για να διασφαλιστεί η ικανότητά μας να χορηγούμε άσυλο σε όσους πραγματικά το έχουν ανάγκη. Περισσότερο από αυτό δε, για να διαφυλαχθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών στις ανοιχτές και ανεκτικές κοινωνίες. Το τρέχον σύστημα υπονομεύει την αποτελεσματικότητα των επιστροφών σε επίπεδο ένωσης», είπε ο κ. Πλακιωτάκης.
Ο βουλευτής της ΝΔ και πρώην υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Δημήτρης Καιρίδης, υπογράμμισε την ανάγκη διαχωρισμού εκείνων που δικαιούνται άσυλο, των προσφύγων δηλαδή, από εκείνους που καταχρώνται το σύστημα διεθνούς προστασίας και επιχειρούν να μείνουν, δια του ασύλου και των απανωτών αιτήσεων ασύλου, εντός της ΕΕ, ως οικονομικοί μετανάστες.
«Ασφαλώς και συμφωνούμε ότι πρέπει να γίνονται επιστροφές όσων παρανόμως εισέρχονται στη χώρα και παρανόμως παραμένουν, με βάση πάντα την εφαρμογή του ευρωπαϊκού και διεθνούς δικαίου. Το μεγάλο θέμα για εμάς όμως είναι το πώς θα έχουμε μια μεταναστευτική πολιτική ουσιαστική και αποτελεσματική», είπε η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Νάντια Γιαννακοπούλου και παρατήρησε ότι οι αριθμοί για τις επιστροφές, «δείχνουν αποτυχία», σε σχέση με τις εξαγγελίες που είχε κάνει η Νέα Δημοκρατία, προτού αναλάβει τη διακυβέρνηση χώρας.
Οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης
O βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Κωνσταντίνος Μπάρκας είπε ότι ο ευρωπαϊκός Κανονισμός για το κοινό σύστημα επιστροφών δεν είναι ένα ουδέτερο κείμενο, αλλά είναι μια άποψη που συνοψίζει τη μετάβαση της ΕΕ, από την υπεράσπιση των δικαιωμάτων και των λαών, στην ποινικοποίηση της ανάγκης ανθρώπων για προστασία. Ο Κανονισμός μετατρέπει την επιστροφή σε εξοντωτικό δικονομικό ποινικό σύστημα που περιορίζει και καταργεί την εθελούσια αποχώρηση, επιτρέπει την απέλαση, χωρίς εγγυήσεις, ακόμα και προτού κριθεί μια προσφυγή, είπε ο βουλευτής.
«Βγάζετε φιλιππικούς για την παράνομη μετανάστευση, την ίδια ώρα που ο πρωθυπουργός της κυβέρνησής μας, σφίγγει το χέρι του εγκληματία Νετανάχιου ο οποίος δηλώνει ότι πάνω από δύο εκατομμύρια άνθρωποι θα μετακινηθούν», σχολίασε η βουλευτής του ΚΚΕ Μαρία Κομνηνάκα και επισήμανε ότι οι πρόσφυγες έρχονται από πολέμους και ότι το 2024 καταγράφηκε ρεκόρ 83,4 εκατομμυρίων εσωτερικά εκτοπισμένων ανθρώπων, ενώ ο συνολικός αριθμός των αναγκαστικά εκτοπισμένων έχει ξεπεράσει τα 120 εκατομμύρια.
«Θέλουμε ένα σαφές και ενιαίο πλαίσιο», είπε ο βουλευτής της Ελληνικής Λύσης Βασίλης Βιλιάρδος, ο οποίος υπογράμμισε ότι η παρούσα ρύθμιση βρίθει γραφειοκρατίας, κατά τα γνωστά της ΕΕ, οπότε θα αποδειχθεί και αναποτελεσματική. Εμείς, αντίθετα, θέλουμε ξεκάθαρες, γρήγορες και ενιαίες διαδικασίες, είπε ο κ. Βιλιάρδος και εκτίμησε ότι η τακτική αυτή της ΕΕ «ενδεχομένως να είναι και σκόπιμη», με στόχο να ελαχιστοποιήσει τις επιστροφές, όπως προκύπτει από τον χαμηλό αριθμό απελάσεων και τα μικρά κονδύλια που διατίθενται.
«Το πλαίσιο αυτό θα καταρρεύσει όπως έχουν καταρρεύσει και όλα τα υπόλοιπα πλαίσια και ευτυχώς θα καταρρεύσει. Το πρόβλημα είναι ότι μέχρι να καταρρεύσει θα έχουν ταλαιπωρηθεί εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, σε άθλιες συνθήκες διαβίωσης», είπε ο βουλευτής της Νέας Αριστεράς Δημήτρης Τζανακόπουλος και εξέφρασε την ελπίδα να καταρρεύσει και η υπουργική απόφαση Βορίδη και Γεραπετρίτη, για τον χαρακτηρισμό της Τουρκίας ως ασφαλούς τρίτης χώρας, μετά την απόφαση του ΣτΕ. Ο κ. Τζανακόπουλος κατήγγειλε διαρκή μετατόπιση προς την ατζέντα της άκρας δεξιάς.
Ο βουλευτής της «Νίκης» Σπύρος Τσιρώνης, είπε ότι «δεν υπάρχει θέληση να παρθούν αυστηρά μέτρα φύλαξης των συνόρων και αντί για αποτροπή, πέρασε η χώρα στη διαχείριση των παράνομων μεταναστών». Υπογράμμισε επίσης ότι πρέπει να σταματήσουν τα ευεργετήματα, τα κίνητρα και τα χρήματα μέσω επιδομάτων και στέγασης, γιατί είναι πολιτική που ισοδυναμεί με το «ανοίξαμε και σας περιμένουμε».
«Έχουμε ένα χρονικό προαναγγελθείσας ταλαιπωρίας και αβεβαιότητας μεταναστών που ζουν και εργάζονται στη χώρα μας. Βλέπουμε ουσιαστικά να προαναγγέλλετε καψόνια σε βάρος τους, για να δοθεί το μήνυμα στους ακροδεξιούς ψηφοφόρους, την επιστροφή των οποίων επιζητά η κυβέρνηση», είπε η βουλευτής της Πλεύσης Ελευθερίας Ελένη Καραγεωργοπούλου.
