Μπορεί το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία να είναι κοντά; Την απάντηση στην ερώτηση γνωρίζουν μάλλον καλύτερα ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Βλαντίμιρ Πούτιν, οι οποίοι συνομίλησαν τηλεφωνικά μετά από μία αιφνιδιαστική κίνηση του Αμερικανού προέδρου και, αν μη τι άλλο, πυροδότησαν τις περαιτέρω εξελίξεις.
Γράφει η Έρση Παπαδάκη
Είναι πάντως γνωστό ότι ο Τραμπ είχε δώσει προεκλογικά την υπόσχεση πως θα σταματήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, βασιζόμενος προφανώς στην καλή προσωπική χημεία που φαίνεται να διαθέτει με τον Ρώσο πρόεδρο. Στην πραγματικότητα όμως τα βήματα που πρέπει να γίνουν ως την οριστική παύση των όπλων είναι πολλά και ρεαλιστικά το τέλος του πολέμου είναι τόσο κοντά όσο και μακριά.
Αυτό που θεωρείται βέβαιο είναι ότι θα ξεκινήσουν τώρα και θα επιταχυνθούν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Μόσχας και Κιέβου. Στις διαπραγματεύσεις αυτές θα τεθούν, ωστόσο, επί τάπητος σοβαρές υποχωρήσεις της ουκρανικής πλευράς, καθώς ήδη διπλωματικές πηγές από τις ΗΠΑ αναφέρουν ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρξει επιστροφή στο status πριν από το 2014, όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία. Ούτε στο status πριν από τη μαζική εισβολή της Ρωσίας στην Ανατολική Ουκρανία, περίπου τέτοιες μέρες πριν από τρία χρόνια.
Το Κίεβο, επίσης, θα πρέπει να συμβιβαστεί με την εγκατάλειψη της ιδέας για ένταξη στο ΝΑΤΟ, καθώς πληροφορίες αναφέρουν πως μία από τις απαιτήσεις της ρωσικής πλευράς που φέρεται να έχει ήδη πέσει στο τραπέζι είναι οι (όποιες) εγγυήτριες δυνάμεις της Δύσης να μη διαθέτουν το δικαίωμα που προσδιορίζεται από την ιδρυτική συνθήκη της Συμμαχίας και προβλέπει τη συσπείρωσή τους, σε περίπτωση που δεχθούν επίθεση από τη Ρωσία.
Ευρωπαϊκή αμηχανία
Το τηλεφώνημα Τραμπ-Πούτιν φαίνεται όμως ότι κρύβει και άλλα… μυστικά. Οπως ότι για πρώτη φορά μετά από τρία χρόνια ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι μπαίνει στο περιθώριο και παύει να είναι ο βασικός συνομιλητής των ΗΠΑ και της Δύσης γενικότερα. Η κίνηση παράλληλα του Αμερικανού προέδρου συνιστά ρήγμα στο ΝΑΤΟ, το οποίο επίσης είχε αναδείξει ως προνομιακό συνομιλητή του τον Ζελένσκι, ενώ φέρνει σε δύσκολη θέση την Ευρώπη, η οποία πλέον αντιμετωπίζει με αμηχανία την κατάσταση και αναζητεί τον ρόλο που θα πρέπει να έχει στην επόμενη μέρα των εξελίξεων.
Κυρίως όμως θα πρέπει να φροντίζει μόνη τον εαυτό της, όπως έχει διακηρύξει πολλάκις ο Τραμπ, τραβώντας εκείνος τον δικό του δρόμο μακριά από το ΝΑΤΟ. Αντιλαμβάνεται επίσης, και δεν της είναι ευχάριστο, ότι Τραμπ και Πούτιν διαβουλεύονται για το μέλλον της δίχως αυτήν, παρά τις προειδοποιήσεις Γαλλίας και Γερμανίας ότι δεν μπορεί να υπάρξει οποιαδήποτε απόφαση για την Ουκρανία χωρίς πρώτα την Ουκρανία και μετά την Ευρώπη.
«Μαζί με τις ΗΠΑ χαράσσουμε τα επόμενα βήματα για να σταματήσουμε τη ρωσική επιθετικότητα», δήλωσε από την πλευρά του ο Ζελένσκι, αποφεύγοντας να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει τον Τραμπ, που σχολίασε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πως ξεκινούν άμεσα διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου.
Ο Αμερικανός πρόεδρος συνομίλησε μάλιστα με τον Ουκρανό ομόλογό του, αλλά επέλεξε να το κάνει μετά την επικοινωνία του με τον Πούτιν. Αυτό και μόνο σηματοδοτεί μια αλλαγή πολιτικής από τις ΗΠΑ, καθώς ο Τζο Μπάιντεν είχε κόψει τις γέφυρες με τον Ρώσο πρόεδρο και συνομιλούσε μονάχα με τον Ζελένσκι. Συμβολικά εξάλλου ο Τραμπ αποφεύγει να μιλήσει για «επίθεση» της Ρωσίας στην Ουκρανία, όπως έκανε ο προκάτοχός του.
Κι ενώ η επίσημη αντίδραση της γερμανικής κυβέρνησης έκανε λόγο για «λυπηρές παραχωρήσεις» του Τραμπ στον Πούτιν, το Κρεμλίνο δήλωνε «εντυπωσιασμένο» από τον τρόπο με τον οποίο συνομίλησαν οι δύο ηγέτες. «Υπάρχει πολιτική βούληση και στις δύο πλευρές (σ.σ.: Ρωσία και ΗΠΑ) να υπάρξει μια διευθέτηση και να τελειώσει ο πόλεμος», δήλωσε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ. Όλα δείχνουν μάλιστα ότι το επόμενο βήμα θα είναι η συνάντηση Τραμπ-Πούτιν που προετοιμάζεται στη Σαουδική Αραβία.
