Υιοθετήθηκε από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) η Διακήρυξη για την ευρωπαϊκή άμυνα που είχε προτείνει ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, έχοντας ως κεντρική κατεύθυνση την ανάγκη ενίσχυσης των αμυντικών δαπανών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και την ισότιμη χρήση των δημοσιονομικών ευελιξιών που προβλέπει το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
Σε σχετική ανάρτηση του ΕΛΚ σημειώνεται χαρακτηριστικά: «Ενόψει της σημερινής Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Σύνοδος Κορυφής του ΕΛΚ ενέκρινε μια "Διακήρυξη για την ευρωπαϊκή άμυνα", η οποία υποβλήθηκε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τονίζοντας την ανάγκη να ενισχυθούν οι αμυντικές δαπάνες στην ΕΕ και να χρησιμοποιηθούν οι δημοσιονομικές ευελιξίες στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης με ισότιμο τρόπο για όλα τα κράτη μέλη».
Ahead of today's #EUCO, the EPP Summit adopted a "Declaration on European Defence", tabled by @kmitsotakis, emphasising the need to shore up defence spending in the EU and use fiscal flexibilities under the Stability & Growth Pact in an equal way for all Member States. pic.twitter.com/gkof5snW5J
— EPP (@EPP) March 6, 2025
Τι προβλέπει η διακήρυξη
Στο κείμενο του ΕΛΚ για την ευρωπαϊκή άμυνα τονίζεται πως η ανάγκη ενίσχυσης των αμυντικών δαπανών έρχεται σε μια περίοδο αυξημένων γεωπολιτικών προκλήσεων. Το ΕΛΚ απευθύνει έκκληση στην ΕΕ να επικεντρωθεί σε τρεις βασικές προτεραιότητες για την ενίσχυση της άμυνας:
Αύξηση των αμυντικών δαπανών και καθορισμός φιλόδοξων στόχων ώστε να καλυφθούν άμεσα τα υφιστάμενα κενά.
Αντιμετώπιση του κατακερματισμού στον σχεδιασμό και την προμήθεια στρατιωτικού εξοπλισμού, ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη συνοχή και συντονισμός μεταξύ των κρατών-μελών.
Πιο αποδοτική κατανομή των πόρων, μέσω καλύτερης διαλειτουργικότητας, κοινών προτύπων και πλήρους στήριξης της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, η οποία παραμένει κατακερματισμένη.
Το ΕΛΚ επανέλαβε επίσης τη σημασία της τήρησης των δεσμεύσεων των κρατών-μελών έναντι του ΝΑΤΟ, ζητώντας να διασφαλιστεί ότι όλες οι χώρες θα τηρούν τον στόχο του 2% του ΑΕΠ για αμυντικές δαπάνες μέσω των εθνικών τους προϋπολογισμών.
Τέλος, κάλεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρουσιάσει άμεσα ένα σχέδιο αξιοποίησης των ευελιξιών του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ώστε να καταστεί δυνατή η σημαντική αύξηση των εθνικών αμυντικών δαπανών, ενώ παράλληλα να διασφαλιστεί η ίση μεταχείριση των κρατών-μελών που έχουν ήδη εκπληρώσει τον στόχο του 2%. «Η ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας είναι επιτακτική. Η ΕΕ πρέπει να δράσει άμεσα, σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, για να διασφαλίσει την ειρήνη και την ασφάλεια των πολιτών της σε ένα ολοένα και πιο ασταθές διεθνές περιβάλλον», καταλήγει η ανακοίνωση του ΕΛΚ.
Η ανακοίνωση του ΕΛΚ
Αναλυτικά, σε σχετική ανακοίνωση σημειώνεται:
«Η ανάγκη για τους Ευρωπαίους να ενισχύσουν επειγόντως την άμυνά τους είναι σήμερα πιο ξεκάθαρη από ποτέ. Η παράνομη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει ανατρέψει την αρχιτεκτονική ασφάλειας της μεταψυχροπολεμικής εποχής. Ταυτόχρονα, οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, που αφορούν τόσο κράτη όσο και άλλους δρώντες, δημιουργούν αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις. Παράλληλα, νέες μορφές υβριδικών απειλών, όπως η παραπληροφόρηση και οι κυβερνοεπιθέσεις, απειλούν την ανθεκτικότητα των κοινωνιών μας και απαιτούν μια ολιστική προσέγγιση για την ετοιμότητα. Επιπλέον, η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει δείξει την πρόθεσή της να επαναπροσδιορίσει και να ανασχεδιάσει τη δέσμευσή της στην ευρωπαϊκή ασφάλεια, πιθανώς διαθέτοντας λιγότερους πόρους για την άμυνα των Ευρωπαίων συμμάχων της, ενώ ταυτόχρονα τους παροτρύνει να συνεισφέρουν περισσότερο στην κατανομή βαρών εντός του ΝΑΤΟ.
Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο, σε όλα τα επίπεδα, προς μια πραγματική Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση. Πολλές χρήσιμες πρωτοβουλίες έχουν αναληφθεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, ειδικά από το 2022 και νωρίτερα. Οι εθνικές αμυντικές δαπάνες έχουν αυξηθεί σε όλη την ήπειρο, ενώ πρωτοβουλίες όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας (EDF) έχουν ήδη δείξει τις δυνατότητές τους. Παράλληλα, άλλες πρωτοβουλίες, όπως η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Αμυντικής Βιομηχανίας (EDIS) και το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Αμυντικής Βιομηχανίας (EDIP), μπορούν να θέσουν το πλαίσιο για περαιτέρω πρόοδο.
Ωστόσο, εξακολουθούμε να υστερούμε και ο χρόνος δεν είναι με το μέρος μας. Για να ανταποκριθούμε στις αναδυόμενες προκλήσεις και να δημιουργήσουμε τα θεμέλια της στρατηγικής μας αυτονομίας, πρέπει να αντιμετωπίσουμε αποφασιστικά τα κενά και τις αναποτελεσματικότητές μας.
The time has come to forge a true European Defence Union.
— EPP (@EPP) March 6, 2025
The EPP is determined to lead this effort and back ambitious initiatives like the proposal by @kmitsotakis and @donaldtusk for a European air defence shield. 🛡️🇪🇺 pic.twitter.com/hqfF8geo3L
Η χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής άμυνας έχει αποδειχθεί το πιο περίπλοκο ζήτημα σε αυτή την προσπάθεια. Έχουν διερευνηθεί διάφορες επιλογές, από την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (SGP) ή την ανακατεύθυνση της χρήσης των ταμείων συνοχής και/ή των πόρων του Next Generation EU (NGEU), έως την κοινή δανειοληψία μέσω της ΕΕ ή ενός ειδικού χρηματοδοτικού μηχανισμού. Πρέπει να παραμείνουμε ανοιχτοί σε αυτές τις επιλογές, χωρίς όμως να θυσιάζουμε την ταχύτητα για την τελειότητα. Παρόλα αυτά, χρειάζεται να επιδιώξουμε κάποιες καθοριστικές πρωτοβουλίες για να στείλουμε ένα σαφές μήνυμα τόσο σε φίλους όσο και σε αντιπάλους ότι η ΕΕ λαμβάνει σοβαρά υπόψη την άμυνά της. Συλλογικές πρωτοβουλίες, όπως η ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής αεράμυνας, μπορούν να αντιμετωπίσουν σημαντικές αδυναμίες στην ασφάλειά μας, να προσφέρουν κίνητρα στις ευρωπαϊκές αμυντικές βιομηχανίες για καινοτομία και να ενισχύσουν τη συνολική αμυντική μας στάση.
Οι Ευρωπαίοι έχουν σημειώσει πρόσφατα πρόοδο στην ενίσχυση της άμυνάς τους, αλλά πολλά απομένουν να γίνουν. Η ΕΕ μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια, συμπληρωματικά προς τις εθνικές προσπάθειες και, φυσικά, το ΝΑΤΟ. Άλλωστε, η ΕΕ και οι ΗΠΑ πρέπει να δρουν στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Το μέλλον των αμυντικών προσπαθειών της ΕΕ θα διαμορφωθεί από τον τρόπο που προσεγγίζουμε τα ζητήματα χρηματοδότησης, από τον τρόπο που η ΕΕ διαρθρώνει τα αμυντικά της εργαλεία και από τη στάση της απέναντι στις συνεργασίες. Μια ανοιχτή, ρεαλιστική προσέγγιση, εστιασμένη στις στρατιωτικές ανάγκες της Ευρώπης, θα εξυπηρετούσε καλύτερα τους Ευρωπαίους σε μια εποχή αυξανόμενης αστάθειας.
Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση να αντιμετωπίσει τρία βασικά ζητήματα για την ενίσχυση της αμυντικής της ικανότητας.
Πρώτον, πρέπει να καλύψουμε γρήγορα το κενό στις αμυντικές δαπάνες και να συμφωνήσουμε σε φιλόδοξους στόχους.
Δεύτερον, πρέπει να αντιμετωπίσουμε τον κατακερματισμό των εθνικών σχεδιασμών και προμηθειών.
Τρίτον, πρέπει να κατανείμουμε τους πόρους μας πιο έξυπνα, μέσω καλύτερης διαλειτουργικότητας, κοινών προτύπων και πλήρους στήριξης της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, η οποία παραμένει δυστυχώς κατακερματισμένη».
Μητσοτάκης: Δημοσιονομική ευελιξία για όλα τα κράτη-μέλη
Προσερχόμενος στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαιρέτισε τις προτάσεις για περαιτέρω δημοσιονομική ευελιξία, έτσι ώστε τα κράτη μέλη, τα οποία ήδη δαπανούν άνω του 2% του ΑΕΠ τους σε αμυντικές δαπάνες, να μπορούν να εξακολουθούν να το κάνουν. «Και είναι πολύ σημαντικό αυτή η δημοσιονομική ευελιξία να αφορά όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να ενθαρρύνει αυτούς οι οποίοι ξοδεύουν λίγα να ξοδέψουν περισσότερα, να επιβραβεύσει αυτούς που ήδη ξοδεύουν περισσότερα και ενδεχομένως να τους επιτρέψει να ξοδέψουν ακόμα πιο πολλά για την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα», τόνισε.
