Η ανάληψη της προεδρίας του Eurogroup από τον Κυριάκο Πιερρακάκη ανοίγει ταυτόχρονα τον δρόμο για την ηγεσία του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM). Πρόκειται για μια ιστορική ανατροπή, καθώς η Ελλάδα περνά από τη θέση του αποδέκτη βοηθείας σε εκείνη του συντονιστή και πιστωτή εντός της Ευρωζώνης.
Η Ελλάδα δεν είναι πλέον το παράδειγμα προς αποφυγή αλλά παράγοντας σταθερότητας και θεσμικός εγγυητής της Ευρωζώνης καθώς ο Κυριακός Πιερρακάκης θα είναι ταυτόχρονα Πρόεδρος του Eurogroup και του ESM, δηλαδή του οργάνου που σχεδιάζει και εφαρμόζει προγράμματα διάσωσης χωρών και τραπεζών.
Η εν λόγω εκλογή ερμηνεύεται ως ένα ισχυρό μήνυμα για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, αφού δέκα χρόνια μετά από την κρίση, τότε που η χώρα κινδύνευε να βρεθεί εκτός Ευρωζώνης, η Ελλάδα μέσω του Κυριάκ
Ο διπλός θεσμικός ρόλος
Η προεδρία του Eurogroup συνδέεται θεσμικά με την ηγεσία του ESM. Αυτό σημαίνει ότι ο 42χρονος Έλληνας υπουργός δεν θα περιορίζεται στον συντονισμό οικονομικών πολιτικών της Ευρωζώνης, αλλά θα έχει και θεσμική ευθύνη στον μηχανισμό που διαχειρίζεται δάνεια, προγράμματα στήριξης και αναδιαρθρώσεις χρέους για όλα τα κράτη-μέλη.
Σε πρακτικό επίπεδο, ο Κυριάκος Πιερρακάκης θα συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων για χρηματοδοτήσεις, προγράμματα προσαρμογής και σταθερότητα τραπεζικών συστημάτων. Σε συμβολικό επίπεδο, η Ευρώπη που δημιούργησε τον ESM για να διασώσει την Ελλάδα, βλέπει πλέον την Ελλάδα να ηγείται του μηχανισμού.
Η χώρα μετατρέπεται από αποδέκτη βοηθείας σε αρχιτέκτονα διασώσεων για άλλες οικονομίες, όταν αυτό απαιτηθεί. Το λεγόμενο «μάθημα της ελληνικής κρίσης» αποτέλεσε βασικό κριτήριο για την επιλογή του Έλληνα υποψηφίου.
Όπως τόνισε ο νέος Πρόεδρος του Eurogroup, το μάθημα αυτό δεν είναι εθνικό, αλλά βαθιά ευρωπαϊκό καθώς μια ιστορία δημοσιονομικής κατάρρευσης μετατράπηκε σε success story, με αναπτυξιακές επιδόσεις, δημοσιονομικά πλεονάσματα, αναβαθμίσεις πιστοληπτικής ικανότητας και πολιτική σταθερότητα, την ώρα που άλλες μεγάλες οικονομίες πιέζονται.
Η εκλογή του Κυριάκου Πιερρακάκη φέρνει την Ελλάδα στο τιμόνι του μηχανισμού που δημιουργήθηκε εξαιτίας της ελληνικής κρίσης. Ο ESM και ο προκάτοχός του, το EFSF, χορήγησαν στη χώρα δάνεια άνω των 200 δισ. ευρώ.
Ο EFSF ιδρύθηκε αρχικά επειδή δεν υπήρχε ευρωπαϊκό αντίστοιχο του Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Στη συνέχεια εξελίχθηκε σε μόνιμο μηχανισμό στήριξης, καλύπτοντας και άλλες χώρες όπως η Κύπρος, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία, ενώ μετά την πανδημία διαχειρίστηκε προγράμματα τρισεκατομμυρίων ευρώ.
Τι σημαίνει πρακτικά για την Ελλάδα
Η σχέση Ελλάδας - ESM παραμένει ενεργή για δεκαετίες, καθώς τα δάνεια θα αποπληρωθούν έως το 2070, εκτός αν συνεχιστούν οι πρόωρες αποπληρωμές που ήδη υλοποιούνται.
Στα ποσά περιλαμβάνονται 61,9 δισ. ευρώ (2015-2018) και 141,8 δισ. ευρώ από τον EFSF (2012–2015), τα οποία συνοδεύτηκαν από σκληρές μεταρρυθμίσεις σε ασφαλιστικό, φορολογία και δημόσιο τομέα.
Σήμερα, η Ελλάδα όχι μόνο εξυπηρετεί κανονικά τα δάνειά της, αλλά μετατρέπεται σε διαμορφωτή όρων για άλλες χώρες.
Τα οφέλη
Η νέα πραγματικότητα φέρνει συγκεκριμένα αποτελέσματα:
- Αναβάθμιση ρόλου: η Ελλάδα συμμετέχει στον σχεδιασμό πολιτικών για όλη την Ευρωζώνη.
- Θεσμική καταξίωση: από αμφισβητούμενος κρίκος του ευρώ, βρίσκεται στον πυρήνα των αποφάσεων.
- Ενισχυμένη εμπιστοσύνη: η στήριξη ισχυρών εταίρων, όπως η Γερμανία, επιβεβαιώνει την αξιοπιστία της χώρας.
- Έλεγχος εξελίξεων: άμεση συμμετοχή στον καθορισμό δημοσιονομικών και επενδυτικών στρατηγικών.
- Διαπραγματευτική ισχύς: πρόσβαση στις κρίσιμες συζητήσεις πριν από τη λήψη αποφάσεων.
Ο Κυριάκος Πιερρακάκης ως πρόεδρος του Eurogroup θα προεδρεύει των συνεδριάσεων (η πρώτη θα πραγματοποιηθεί στις 19/12), θα καθορίζει την ημερήσια διάταξη και θα καταρτίζει το μακροπρόθεσμο πρόγραμμα εργασίας.
Εκτός αυτών μέσα στις αρμοδιότητές του και στα υψηλά νέα καθήκοντα είναι να εκπροσωπεί το Eurogroup σε διεθνή φόρουμ, όπως στην Ομάδα των Επτά (G7) πλουσιότερων οικονομιών του κόσμου (ΗΠΑ, Καναδάς, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία, Βρετανία), καθώς και στην ομάδα των G20.
