Η δυνατότητα για επανεκκίνηση χωρίς τα βάρη του παρελθόντος σε οφειλέτες που οδηγήθηκαν σε οικονομικό αδιέξοδο, αλλά και η πολύπλευρη στήριξη των επαγγελματιών που έχουν χρέη συνιστούν τα δύο βασικά «όπλα» που ενεργοποιεί το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Οι σχετικές διατάξεις ενσωματώθηκαν στο νομοσχέδιο για τα Ιδρύματα και τις Σχολάζουσες Κληρονομιές (άρθρα 177-179), το οποίο ψηφίστηκε πρόσφατα από τη Βουλή. Με την δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, οι ρυθμίσεις τίθενται άμεσα σε εφαρμογή, προβλέποντας αφενός πλήρη απαλλαγή από ποινικές διώξεις για όσους επιλέγουν τη λύση της πτώχευσης, και αφετέρου κρατική επιδότηση μέσω voucher για επαγγελματίες που δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, ώστε να λάβουν υποστήριξη από πιστοποιημένους ειδικούς.
Τέλος η «ομηρία» από τα χρέη
Η κομβική καινοτομία του νέου πλαισίου αφορά την κατάργηση της ποινικής ομηρίας για όσους οδηγούνται σε πτώχευση. Με τη νέα ρύθμιση που προστίθεται ως άρθρο 198Α στον ν. 4738/2020, μεταβάλλεται ριζικά το τοπίο για επαγγελματίες και πολίτες που κατέρρευσαν οικονομικά λόγω συσσωρευμένων οφειλών.
Η εν λόγω διάταξη λειτουργεί ως «δεύτερη ευκαιρία», ιδίως για όσους αναγκάστηκαν να κλείσουν την επιχείρησή τους εξαιτίας αντίξοων συνθηκών, απαλλάσσοντάς τους από ποινικές καταδίκες και από το στίγμα του παρελθόντος.
Συγκεκριμένα, η ρύθμιση (άρθρο 178) προβλέπει ότι με τη δημοσίευση της δικαστικής απόφασης πτώχευσης ή με την καταχώριση στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας, αναστέλλεται αυτομάτως κάθε ποινική δίωξη για χρέη προς Εφορία και ΕΦΚΑ.
Συγκεκριμένα, εφόσον ο οφειλέτης ολοκληρώσει επιτυχώς τη διαδικασία και επέλθει η νόμιμη απαλλαγή από τα χρέη (συνήθως μετά από 1 έως 3 έτη), το αξιόποινο εξαλείφεται οριστικά και το αδίκημα διαγράφεται από το ποινικό μητρώο.
Κατά τη συζήτηση του νόμου στη Βουλή, ο Κυριάκος Πιερρακάκης τόνισε ότι «το κράτος παύει να ποινικοποιεί την οικονομική αποτυχία», δίνοντας ουσιαστική δεύτερη ευκαιρία σε όσους βρέθηκαν σε αδυναμία πληρωμών.
Πρόληψη πριν την κατάρρευση με πρόγραμμα voucher
Το δεύτερο σκέλος των παρεμβάσεων (άρθρο 177) εισάγει για πρώτη φορά οργανωμένα εργαλεία πρόληψης της οικονομικής κατάρρευσης, πριν οι επιχειρήσεις φτάσουν στο σημείο χωρίς επιστροφή.
Μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και της Κοινωνίας της Πληροφορίας, το κράτος θα παρέχει δωρεάν voucher σε επαγγελματίες που βρίσκονται σε κίνδυνο αφερεγγυότητας, καλύπτοντας το κόστος εξειδικευμένων συμβουλευτικών υπηρεσιών από πιστοποιημένους ειδικούς.
Κεντρικό ρόλο θα έχει ο Μηχανισμός Έγκαιρης Προειδοποίησης, ο οποίος θα παρακολουθεί οικονομικούς δείκτες και θα εντοπίζει εγκαίρως πρόδρομα σημάδια κινδύνου. Όταν το σύστημα εντοπίζει πρόβλημα, ο επαγγελματίας θα μπορεί να υποβάλει αίτηση μέσω ειδικής πλατφόρμας της Γενικής Γραμματείας Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους για να λάβει το voucher.
Έτσι, για πρώτη φορά, το κράτος καλύπτει και υπηρεσίες ψυχολογικής υποστήριξης, mentoring και ενδυνάμωσης, αναγνωρίζοντας το ψυχολογικό βάρος της υπερχρέωσης.
Με το άρθρο 179 προβλέπεται ότι, εφόσον ένας δικαιούχος ενταχθεί στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό Ρύθμισης Οφειλών και υπογράψει νέα σύμβαση διασώζοντας την κύρια κατοικία, η προηγούμενη κρατική επιδότηση διακόπτεται αυτομάτως.
Η συγκεκριμένη ρύθμιση αποσκοπεί στην αποφυγή διπλής επιδότησης και προστατεύει τον οφειλέτη από τον κίνδυνο να κληθεί μελλοντικά να επιστρέψει αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά, καθώς παύει να υφίσταται ο λόγος χορήγησής τους.
