Η ακρίβεια αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα της σύγχρονης Ελλάδας. Οι ανατιμήσεις σε βασικά αγαθά, η ενεργειακή κρίση και οι διεθνείς συγκυρίες επιδείνωσαν τις πιέσεις στο οικογενειακό εισόδημα και τη βιωσιμότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον, η κυβέρνηση έχει επιλέξει μια σειρά στοχευμένων παρεμβάσεων με σκοπό να συγκρατήσει τις τιμές, να ενισχύσει την αγοραστική δύναμη των πολιτών και να επιβάλει κανόνες στην αγορά προστατεύοντας τους καταναλωτές.
Ο υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος, έχει αναλάβει κεντρικό ρόλο στην εφαρμογή αυτών των πολιτικών, υλοποιώντας μια σειρά από μέτρα που ήδη αποδίδουν, όπως καταδεικνύουν τα στοιχεία για τον πληθωρισμό και οι στατιστικές των ελέγχων. Παρά την καταστροφολογία της αντιπολίτευσης και τη συστηματική υποτίμηση κάθε κυβερνητικής πρωτοβουλίας, η πραγματικότητα δείχνει μια θετική πορεία.
Ο βασικός στόχος του υπουργείου Ανάπτυξης είναι να ενισχυθεί η διαφάνεια στην αγορά, να περιοριστούν φαινόμενα αισχροκέρδειας και να υπάρξει πραγματική προστασία των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Ο κ. Θεοδωρικάκος έχει δηλώσει επανειλημμένως πως η κυβέρνηση δίνει προτεραιότητα «στους πολλούς, όχι στους λίγους», και αυτό αποτυπώνεται στις πολιτικές του υπουργείου του.
Μια από τις πλέον σημαντικές παρεμβάσεις είναι η ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών της Διυπηρεσιακής Μονάδας Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) με στόχο να ελέγχονται οι αλυσίδες προμηθευτών και να επιβάλλονται βαριά πρόστιμα σε περιπτώσεις αθέμιτης κερδοφορίας. Μάλιστα η πρόσφατη νομοθετική παρέμβαση που πενταπλασιάζει τα πρόστιμα για παραβάσεις είναι σαφής απόδειξη της βούλησης της κυβέρνησης να επιβάλει κανόνες εκεί όπου επί χρόνια επικρατούσε ατιμωρησία.
Σημαντική επιτυχία θεωρείται και το «Καλάθι του Νοικοκυριού», που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στα τέλη του 2022 και έχει καταγράψει θετική πορεία στην αγορά με τροποποιήσεις και επεκτάσεις. Αν και αρχικά αντιμετωπίστηκε με σκεπτικισμό, τα αποτελέσματα έδειξαν μείωση τιμών σε βασικά είδη διατροφής, με τις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ να συμμετέχουν ενεργά. Η επέκταση του μέτρου στην αγορά σχολικών ειδών και στα είδη για νεογνά έδειξε ότι οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης είναι ευέλικτες και προσαρμόζονται στις ανάγκες της κοινωνίας. Η αντιπολίτευση αντέδρασε με ειρωνείες, χαρακτηρίζοντας τα καλάθια «επικοινωνιακά τρικ», ωστόσο οι πολίτες φαίνεται ότι αγκάλιασαν τη λογική της συγκράτησης τιμών σε βασικά αγαθά.
Οι πιο πρόσφατες μετρήσεις της ΕΛΣΤΑΤ και οι συγκρίσεις με τα ευρωπαϊκά δεδομένα αποδεικνύουν ότι η χώρα μας κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. Ο πληθωρισμός στα τρόφιμα στην Ελλάδα έπεσε στο 1,8% και βρίσκεται κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (2,4%), γεγονός που καταδεικνύει τη σχετική επιτυχία των πολιτικών ελέγχου τιμών. Παράλληλα, η κυβέρνηση έχει προχωρήσει σε αύξηση του κατώτατου μισθού, ενίσχυση των επιδομάτων και στήριξη των χαμηλοσυνταξιούχων στοχεύοντας στην αναπλήρωση της αγοραστικής τους δύναμης. Ο Τάκης Θεοδωρικάκος τονίζει ότι η μόνη αποτελεσματική απάντηση στην ακρίβεια είναι η «ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος» σε συνδυασμό με σταθερή εποπτεία της αγοράς.
Η στάση της αντιπολίτευσης στο θέμα της ακρίβειας έχει χαρακτηριστεί από κυβερνητικά στελέχη ως μονοδιάστατη και μη εποικοδομητική. Αντί να καταθέτει προτάσεις ή να στηρίζει θετικά μέτρα, επιλέγει την κινδυνολογία και τη μηδενιστική προσέγγιση. Ο υπουργός Ανάπτυξης έχει δηλώσει ότι «είναι κρίμα η αντιπολίτευση να μην υποστηρίζει μέτρα που θα έπρεπε να θεωρούνται αυτονόητα», όπως η αυστηροποίηση των ελέγχων και των ποινών.
Δεν είναι τυχαίο ότι η αντιπολίτευση έχει βρεθεί σε δύσκολη θέση όταν αναγκάστηκε σε πολλές περιπτώσεις να παραδεχτεί την αποτελεσματικότητα ορισμένων παρεμβάσεων. Παρ’ όλα αυτά, επιμένει σε μια ρητορική που δεν συνοδεύεται από κοστολογημένες και εφαρμόσιμες εναλλακτικές προτάσεις.
Ο υπουργός Ανάπτυξης επισημαίνει διαρκώς ότι η αντιμετώπιση της ακρίβειας δεν είναι «σπριντ» αλλά «μαραθώνιος». Στο επίκεντρο της κυβερνητικής πολιτικής βρίσκεται η διασύνδεση της ανάπτυξης με την κοινωνική δικαιοσύνη. Επενδύσεις στη βιομηχανία, προγράμματα για την καινοτομία και αναβάθμιση των βιομηχανικών πάρκων είναι μερικά μόνο από τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται ώστε η ανάπτυξη να έχει θετικό αποτύπωμα στην καθημερινότητα των πολιτών.
«Η εμπειρία μάς οδηγεί στην απόφαση μεταρρύθμισης του συστήματος εποπτείας της αγοράς και προστασίας του καταναλωτή με τη δημιουργία μιας νέας ανεξάρτητης Αρχής όπου θα συγκεντρωθούν όλες οι αρμοδιότητες: συμφιλίωσης, ελέγχου και επιβολής κυρώσεων. Δημιουργούμε μια νέα ανεξάρτητη Αρχή, ανεξάρτητη από τους πολιτικούς κύκλους, όπως συμβαίνει με τον διοικητή της ΑΑΔΕ, η οποία θα έχει όλη τη δύναμη, όλη την ισχύ για να κάνει τη δουλειά της, να προασπίζει τα συμφέροντα του καταναλωτή», υπογραμμίζει ο κ. Θεοδωρικάκος.
Ο σχεδιασμός του υπουργείου περιλαμβάνει επίσης και την ψηφιακή μετάβαση του εμπορίου, με στόχο να περιοριστούν τα κόστη λειτουργίας και να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της αγοράς. Η αντιμετώπιση της ακρίβειας είναι μια πολυσύνθετη πρόκληση που απαιτεί συντονισμό, συνέπεια και κοινωνική ευαισθησία. Τα μέχρι τώρα μέτρα της ηγεσίας του υπουργείου Ανάπτυξης δείχνουν να αποδίδουν καρπούς. Οι τιμές σε κρίσιμους τομείς σταθεροποιούνται, οι πολίτες ανακουφίζονται και η αγορά λειτουργεί με περισσότερους κανόνες.
Παρά τις φωνές της καταστροφολογίας, οι πολίτες αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα: ότι για πρώτη φορά μετά από χρόνια υπάρχει μια σταθερή στρατηγική απέναντι στην ακρίβεια – μια στρατηγική που στηρίζεται στην κοινή λογική, στην κοινωνική δικαιοσύνη και στη ρεαλιστική παρέμβαση.
