«Εχουμε απομείνει δύο άτομα μεταξύ των ηγετών στον κόσμο αυτήν τη στιγμή. Ο ένας είμαι εγώ και ο άλλος ο Βλαντίμιρ Πούτιν. Δεν το λέω αυτό επειδή είμαι εγώ, το αναφέρω ως γεγονός. Φυσικά, η ταπεινότητά μου έχει 22 χρόνια στην εξουσία. Αλλα τόσα έχει ο κ. Πούτιν. Ολοι οι άλλοι έχουν βγει εκτός», είπε ο Ταγίπ Ερντογάν μιλώντας σε εκδήλωση της νεολαίας του κόμματός του. Κρίση μεγαλείου; Ναι. Αυταρχική προδιάθεση; Ναι. Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά. Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει προϊστορία στις διώξεις κατά πολιτικών αντιπάλων του και στη χειραγώγηση των «θεσμών» της χώρας του. Οπως και ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, δεν διστάζει να χρησιμοποιεί τον στρατό προκειμένου να πετύχει τους στόχους του. Λιβύη (εδώ και διά στρατολόγησης ξένων μισθοφόρων), Συρία και Σομαλία (TURKSOM) αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Αδίστακτος, ο Ερντογάν έχει προκαλέσει πολλάκις την Ουάσιγκτον (βλ. αγορά πυραύλων S-400 και ομηρία πάστορα Αντριου Μπράνσον), γεγονός που επέφερε μάλιστα (επί της πρώτης προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ αλλά και επί της προεδρίας του Τζο Μπάιντεν) αμερικανικές κυρώσεις σε βάρος της οικονομίας και των εξοπλισμών της χώρας του (π.χ., έξωση από το πρόγραμμα για τα μαχητικά πέμπτης γενιάς F-35). Σημειωτέον ότι τοποθετήσεις από τον Ντόναλντ Τραμπ προσώπων εχθρικών προς την Τουρκία όπως η Τούλσι Γκάμπαρντ, η οποία προαλείφεται για επικεφαλής των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών (έχει χαρακτηρίσει δικτάτορα τον Ταγίπ Ερντογάν), θα δημιουργήσουν –και δη άμεσα– πρόβλημα στην Αγκυρα.
Θέλει τετελεσμένα
Σε αυτήν τη φάση, ο Τούρκος πρόεδρος εκμεταλλεύεται τη μετάβαση στην Ουάσιγκτον προκειμένου να κερδίσει ζωτικό χώρο στη Συρία, τοποθετώντας εκεί μια κυβέρνηση-μαριονέτα επικίνδυνων σουνιτών ισλαμιστών. Θεωρεί έτσι ο Ερντογάν ότι όταν αναλάβει ο Ρεπουμπλικάνος πολιτικός, η Αγκυρα θα έχει προσωρινά μεγαλύτερο περιθώριο ελιγμών, ώστε μέσω της δημιουργίας νέων «τετελεσμένων» να εκβιάσει και να πάρει κάποια από τα παράλογα που συνήθως απαιτεί· ή έστω να κερδίσει χρόνο και προσωρινή «ανοχή» στις μεθοδεύσεις της. Μάλλον όμως παίζει τα λάθος χαρτιά.
Ο χθεσινός τίτλος της ευρείας κυκλοφορίας αμερικανικής εφημερίδας «New York Times», «Με τη Συρία σε ρευστότητα, οι τουρκικές δυνάμεις επιτίθενται στις δυνάμεις που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ», είναι πολύ χαρακτηριστικός. Ο προβληματισμός στην Ουάσιγκτον για τις εξελίξεις είναι διάχυτος. Τα ρίσκα που παίρνει ο Ερντογάν προκειμένου να καθυστερήσει την (αναπόφευκτη στο μέλλον) σύσταση κουρδικού κράτους είναι τεράστια. ΗΠΑ και Ισραήλ στηρίζουν εμπράκτως τους Κούρδους μαχητές εδώ και χρόνια, και κάποιοι είναι ήδη έξω φρενών. Το ίδιο ισχύει και για το Ιράν και το Ιράκ, που βλέπουν τους σιίτες συμμάχους τους να «πιέζονται». Και μπορεί ο Ερντογάν να επαινεί σε κάθε ευκαιρία το καθεστώς της Μόσχας (την ώρα που είναι σε ανοικτή γραμμή και με το Κίεβο), αλλά τα τουρκικά γεωπολιτικά συμφέροντα δεν ταυτίζονται με τα ρωσικά. Αλλά ο ισλαμιστής επικεφαλής της χώρας που η ιστορία χαρακτήρισε «επιτήδειο ουδέτερο» για τον ρόλο της στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αρέσκεται στο να σχοινοβατεί, στο πλαίσιο της μεθόδευσης για τη «γαλάζια πατρίδα».
Μόνιμος πονοκέφαλος
Οι οθωμανικής λογικής μεγαλοϊδεατισμοί αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό της πολιτικής του Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος δεν έκρυψε ποτέ τον αντισημιτισμό του και την αδυναμία του στη Χαμάς (στην οποία επέτρεψε να συστήσει αρχηγείο στην Κωνσταντινούπολη) και στην εξτρεμιστική Μουσουλμανική Αδελφότητα, καταρρακώνοντας μάλιστα επί μακρόν τις σχέσεις του με τον Αιγύπτιο πρόεδρο, στρατηγό Αμπντέλ Φατάχ αλ Σισί. Οι Αραβες πολιτικοί στη Βόρεια Αφρική, έχοντας αντιληφθεί τους μεγαλοϊδεατισμούς του Τούρκου προέδρου, δεν τον εμπιστεύονται και δεν το κρύβουν. Η δε σχέση του με το Ισραήλ εξακολουθεί να είναι κάκιστη, κάτι που κατά καιρούς προκαλεί και την οργή της Ουάσιγκτον. Επίσης, χώρες όπως η Γαλλία δεν κρύβουν τον προβληματισμό τους για τις τουρκικές μεθοδεύσεις στην –πλούσια σε πετρέλαιο– Λιβύη. Η συνεχιζόμενη κατοχή μεγάλου τμήματος της Κύπρου μας από τον Αττίλα και οι συνεχείς διαχρονικά προκλήσεις κατά της Ελλάδας αποτελούν μόνιμο πονοκέφαλο για την Ευρωπαϊκή Ενωση και το ΝΑΤΟ, λειτουργώντας αποσταθεροποιητικά στη ΝΑ Μεσόγειο.
Ο συμπεριφερόμενος ως «σουλτάνος» Τούρκος πρόεδρος παίζει διαρκώς με τη φωτιά. Το σύνδρομο της κρίσης μεγαλείου του τον ωθεί σε ολισθηρές ατραπούς και θέτει σε μεγάλο κίνδυνο την ευρύτερη περιοχή μας.
