Αναβίωση του Ψυχρού Πολέμου και επιστροφή στα παιχνίδια κατασκόπων, που έχει σκορπίσει σε ολόκληρη την Ευρώπη –και στην Ελλάδα– η Ρωσία, βλέπουν διεθνείς αναλυτές, που επισήμως πλέον εκφράζουν τη βεβαιότητα για νέες μαζικές προσλήψεις από το Κρεμλίνο, με το μπάτζετ να κινείται διεθνώς σε δυσθεώρητα ύψη και με τη στρατολόγηση να γίνεται μέσα από τις πιο απίθανες πηγές.
Γράφει ο Κώστας Δημητράκος
«Το παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι έχει αρχίσει ξανά», είπε προ ημερών Βρετανός αξιωματικός μυστικής υπηρεσίας στους «Financial Times», ενώ άλλος έδωσε τη δική του εκτίμηση: «Οι ρωσικές κατασκοπευτικές δραστηριότητες είναι πλέον στα επίπεδα του Ψυχρού Πολέμου, ίσως και ψηλότερα. Σχεδόν κάθε εβδομάδα μια καινούργια κατασκοπική ιστορία πρωταγωνιστεί στην επικαιρότητα σε διάφορες χώρες της Ευρώπης». «Η Ρωσία, μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, έχει γεμίσει τη Δύση με κατασκόπους. Δύο χρόνια τώρα έχει κάνει τεράστιες επενδύσεις στη στρατολόγηση κατασκόπων και τη συντήρηση ενός τεράστιου δικτύου», θα πει ένας τρίτος.
Στρατολογήσεις
Στις 27 Φεβρουαρίου, ο Τιχομίρ Ιβάνοφ Ιβάντσεφ ήταν ο έκτος Βούλγαρος που κατηγορήθηκε για συμμετοχή σε ύποπτο ρωσικό κύκλωμα κατασκοπείας στο Ηνωμένο Βασίλειο. Δύο εβδομάδες πριν από αυτό, ο Μαξίμ Κουζμίνοφ, Ρώσος πιλότος ελικοπτέρων του Στρατού που πέρυσι είχε αυτομολήσει ενώ βρισκόταν στην Ουκρανία, δολοφονήθηκε στην Ισπανία, με το σώμα του να εντοπίζεται γεμάτο σφαίρες. Πριν από δύο εβδομάδες, η Γαλλία αποκάλυψε δίκτυο 193 ιστοσελίδων που είχαν σχεδιαστεί για τη διάδοση παραπληροφόρησης εν όψει των ευρωεκλογών του Ιουνίου. Λίγο νωρίτερα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ξεκίνησε έρευνα μετά από πληροφορίες που έφεραν Λετονό ευρωβουλευτή να είναι πράκτορας της ρωσικής μυστικής υπηρεσίας.
Ολες οι δυτικές μυστικές υπηρεσίες έχουν μοιραστεί την εξής πληροφορία: μία από τις σημαντικότερες αλλαγές που έχει κάνει ο ίδιος ο Πούτιν στον τρόπο λειτουργίας των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών είναι η αθρόα στρατολόγηση κατασκόπων από ξένες χώρες και οι οποίοι λειτουργούν για λογαριασμό των Ρώσων, καλυπτόμενοι πίσω από επίσημες επαγγελματικές ιδιότητες. Τρία είναι τα προτιμώμενα πεδία από τα οποία η Ρωσία στρατολογεί κατασκόπους: πολιτική, επιχειρήσεις, οργανωμένο έγκλημα.
Στην Ελλάδα, στις αρχές του 2023, έγινε γνωστή η ιστορία της «Μαρία Τσάλα», της Ρωσίδας κατασκόπου που διέμενε στο Παγκράτι. Τον Δεκέμβριο του 2022, στη Λουμπλιάνα, ζευγάρι Ρώσων κατασκόπων που εμφανιζόταν να έχει καταγωγή από την Αργεντινή και να εξειδικεύεται στις αγοραπωλησίες ακινήτων, ξεσκεπάστηκε από τις τοπικές αρχές. Τα στοιχεία που εντοπίστηκαν στο σπίτι τους αποκάλυψαν και τη δράση της «Τσάλα» στην Αθήνα. Η γυναίκα εξαφανίστηκε από την Ελλάδα μία εβδομάδα πριν συλληφθεί το ζευγάρι στη Λουμπλιάνα, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να αποκαλυφθεί η ταυτότητά της. Η 35χρονη είχε εγγραφεί στο δημοτολόγιο του Δήμου Αλιβερίου με στοιχεία βρέφους που είχε φύγει από τη ζωή και, με στόχο να περνά όσο το δυνατόν απαρατήρητη, είχε φροντίσει να χτίσει το προφίλ ενός καθημερινού ανθρώπου που διατηρούσε ένα απλό κατάστημα με πλεκτά στο Παγκράτι και είχε ως χόμπι τη φωτογραφία.
Αντεπίθεση
Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν διώξει εκατοντάδες Ρώσους διπλωμάτες που φέρονταν να εργάζονται ως κατάσκοποι. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι μέχρι στιγμής έχουν απελαθεί περίπου 600 για τους οποίους υπήρχαν οι υπόνοιες ή οι βεβαιότητες ότι εργάζονταν ως κατάσκοποι.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Neue Zürcher Zeitung», που επικαλείται έκθεση των μυστικών υπηρεσιών, η Ελβετία έχει μετατραπεί σε έδρα τουλάχιστον του ενός πέμπτου των Ρώσων κατασκόπων που δρουν στην Ευρώπη. Μάλιστα, πριν λίγες ημέρες, ανώτερος αξιωματούχος της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Πληροφοριών της χώρας (NDB), ενημερώνοντας τα μέλη της Επιτροπής Εξωτερικής Πολιτικής του Εθνικού Συμβουλίου, υποστήριξε ότι οι εκεί Ρώσοι πράκτορες αριθμούν τους περίπου 80. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η Ελβετία, που παραδοσιακά τηρεί στάση ουδετερότητας, να υιουθετήσει περισσότερες κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας, αν και δεν προχώρησε σε απελάσεις διπλωματών.
Οι μαζικές εκδιώξεις Ρώσων κατασκόπων αμέσως μετά την έναρξη της εισβολής των στρατευμάτων του Πούτιν στην Ουκρανία, θεωρήθηκαν ως εμβληματική ήττα του κατασκοπικού μηχανισμού της Ρωσίας από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου και μετά. Ηταν βέβαιο ότι οι δυτικές μυστικές υπηρεσίες και οι κυβερνήσεις τους είχαν πληροφορηθεί από καιρό τα πλήρη σχέδια της εισβολής και γι' αυτό είχαν έτοιμα όχι μόνο τα σχέδια των απελάσεων, αλλά και τα σχέδια των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας. Και από ό,τι φαίνεται τώρα, η δημιουργία και συντήρηση μιας νέας γενιάς Ρώσων πρακτόρων στην Ευρώπη είναι η ένδειξη ότι ο Ψυχρός Πόλεμος ξαναζωντανεύει. Αν είχε πεθάνει ποτέ…
