Το φαινόμενο της παραβατικότητας των ανηλίκων φαίνεται πως εντείνεται με ανησυχητικούς ρυθμούς, όπως αποτυπώνεται από τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του tomanifesto.gr. Από 1.706 υποθέσεις το 2023, φτάσαμε στις 2.756 υποθέσεις το 2024, με τα δεδομένα για το πρώτο τετράμηνο του 2025 να δείχνουν ότι η χρονιά αυτή ενδέχεται να καταρρίψει κάθε προηγούμενο ρεκόρ.
Τα νούμερα σοκάρουν
Μόνο στο πρώτο τετράμηνο του 2025, εισήχθησαν 1.400 υποθέσεις που αφορούν ανηλίκους — αριθμός που αντιστοιχεί στο 80% των υποθέσεων του 2023 και στο 50% του 2024, προμηνύοντας ότι η συνολική εικόνα του έτους θα είναι επιδεινωμένη. Από αυτές, 1.150 εκδικάζονται από το Μονομελές και 250 από το Τριμελές Δικαστήριο Ανηλίκων.
Ο ετήσιος απολογισμός για την προηγούμενη χρονιά (2024) δείχνει άνοδο 61,6% σε σχέση με το 2023, με 2.362 υποθέσεις να οδηγούνται στο Μονομελές και 394 στο Τριμελές — το οποίο εξετάζει υποθέσεις κακουργηματικού χαρακτήρα, όπως ληστείες, επικίνδυνες σωματικές βλάβες και χρήση ναρκωτικών.
Η λειτουργία των δικαστηρίων
Το Δικαστήριο Ανηλίκων Αθηνών πλέον συνεδριάζει τρεις φορές την εβδομάδα (Τρίτη, Τετάρτη και Παρασκευή) απο δύο που ήταν μέχρι τώρα, σε συνθήκες απολύτως κλειστών θυρών, με απόλυτο σεβασμό στην προστασία των προσωπικών δεδομένων των ανηλίκων. Κάθε δικάσιμος στο Μονομελές περιλαμβάνει έως και 60 υποθέσεις (150 σε περιπτώσεις Κ.Ο.Κ.), ενώ στο Τριμελές εκδικάζονται περίπου 30 υποθέσεις, πολλές εκ των οποίων αφορούν κρατούμενους ή προσωρινά κρατούμενους.
Κάθε περίπτωση συνοδεύεται από ατομική κοινωνική έκθεση που συντάσσει ο επιμελητής ανηλίκων, ώστε το δικαστήριο να μπορεί να αξιολογήσει τις συνθήκες ζωής, τις επιρροές και το κοινωνικό προφίλ του ανηλίκου.
Ποιοι ανήλικοι παραβατούν;
Τα στοιχεία ανατρέπουν παγιωμένες αντιλήψεις. Αν και η πλειονότητα των ανηλίκων προέρχεται από οικογένειες Ρομά, αλλοδαπούς ή ημεδαπούς μεσαίων και χαμηλών εισοδημάτων, παρατηρείται αύξηση της συμμετοχής ανηλίκων με υψηλότερο βιοτικό και μορφωτικό επίπεδο. Το φαινόμενο δεν αφορά πια μόνο τις λεγόμενες «ευάλωτες κοινωνικές ομάδες», αλλά εξαπλώνεται σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα.
Το φύλο των παραβατών
Οι αγόρια παραμένουν κυρίαρχα στην παραβατικότητα, αλλά καταγράφεται αύξηση και στις κοπέλες:
- Το 2023 παραπέμφθηκαν 768 αγόρια και 134 κορίτσια
- Το 2024: 1.290 αγόρια και 244 κορίτσια
- Το 2025 (έως 30/4): 509 αγόρια και 88 κορίτσια
Η αυξανόμενη συμμετοχή των κοριτσιών σε παραβατικές συμπεριφορές επιβεβαιώνει μια διαφοροποίηση των προτύπων και των ρόλων που αναλαμβάνουν οι έφηβοι στο σύγχρονο κοινωνικό περιβάλλον.
Είδη παραβάσεων
Οι πιο συχνές παραβατικές πράξεις περιλαμβάνουν:
- Ληστείες και κλοπές
- Επικίνδυνες σωματικές βλάβες
- Χρήση ναρκωτικών ουσιών, κυρίως για προσωπική χρήση
Οι υποθέσεις που εκδικάζονται στο Τριμελές Δικαστήριο Ανηλίκων είναι αντίστοιχες, σε σοβαρότητα, με εκείνες που για ενήλικες οδηγούνται στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο, δηλαδή κακουργήματα.
Τα στοιχεία του Δικαστηρίου Ανηλίκων Αθηνών αναδεικνύουν μια εκρηκτική αύξηση της παραβατικότητας μεταξύ των ανηλίκων, με διάχυση σε όλες τις κοινωνικές ομάδες και με αύξηση της σοβαρότητας των εγκλημάτων. Η ανάγκη για συντονισμένη δράση πρόληψης, στήριξη των οικογενειών και αναθεώρηση των μηχανισμών κοινωνικής φροντίδας είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
