Γράφει ο Στρατός Γεραγώτης
Δυο ερωτήματα. Πρώτον, γιατί η αναζήτηση ενός ικανού ηγέτη αποτελεί εθνική ανάγκη σήμερα? (πέρα από το αυτονόητο που επιβάλλει η ανάγκη επιβίωσης και θωράκισης της χώρας). Και δεύτερον, εάν υποθέσουμε πως αυτός ο ηγέτης υπάρχει , είναι εφικτό να τον ελέγξουμε δίχως να τον εμποδίσουμε να κυβερνήσει? Δυο ερωτήματα εκ των πραγμάτων αρκετά δύσκολα να απαντηθούν αλλά καθοριστικά ως προς την φύση και την σπουδαιότητα τους για την ανάδειξη μιας πολιτικής δύναμης και ενός ηγέτη ικανού να διαχειριστεί επάξια και με επιτυχία μια χώρα.
Στις δημοκρατίες του 21 ου αιώνα έχουμε ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας εις βάρος της νομοθετικής. Όσο πιο
περίπλοκες δηλαδή είναι οι κοινωνίες τόσο πιο αναποτελεσματικό και δύσκολο αποδεικνύετε στην πράξη να
χειριστείς κοινοβουλευτικές συνελεύσεις εκατοντάδων αντιπροσώπων.
Με τον όρο εκτελεστική εξουσία εννοώ το θεσμικό περιβάλλον μέσα στο οποίο λαμβάνονται οι αποφάσεις που καθορίζουν και δεσμεύουν όλη την κοινωνία. Μιλώ για εκτελεστική εξουσία και όχι για την κυβέρνηση. Η δεύτερη εκφράζει δυο πραγματικότητες θεσμικά διαφορετικές μεταξύ τους.
Η σημασία ανάδειξης ενός ηγέτη ενισχύετε και από τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η απόφαση στην εκτελεστική
εξουσία. Αυτό αποτελεί μια απρόσμενη , εάν όχι δραματική, εξέλιξη της Πολιτικής . Η Πολιτική προσωποποιήθηκε όσο ποτέ
άλλοτε στο παρελθόν. Είτε αρέσει είτε όχι , οι ηγέτες μετρούν και θα συνεχίσουν να μετρούν στην πολιτική, παρά τις θεωρίες περί του αντιθέτου.
Οι ηγέτες είναι σημαντικοί και για άλλους λόγους κυρίως δομικούς . Ένας από τους λόγους αυτούς είναι η
επανάσταση στην πολιτική επικοινωνία.
Η αυξανομένη σπουδαιότητα του ηγέτη συνδέεται με την παρακμή και την φθίνουσα σημασία των πολιτικών κομμάτων τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη.
Τα κόμματα πλέον δεν είναι σε θέση να εκπέμψουν σημεία επαφής και ταυτότητας με τους πολίτες. Έχασαν το κοινωνικό και ιστορικό τους ρόλο. Τα μιντια αφαίρεσαν από τα κόμματα την διακίνηση της δημόσιας γνώμης με αποτέλεσμα οι ηγέτες να σηματοδοτούν τα κόμματα και όχι το αντίστροφο. Κανένα κόμμα δεν μπορεί να έχει επιτυχία απουσία ενός επιτυχημένου ηγέτη. Η σπουδαιότητα του ρόλου του ηγέτη οφείλεται και σε άλλους λόγους όπως στην διαδικασία ευρωπαϊσμού και διεθνοποίησης της πολιτικής.
Η διεθνοποίηση της εθνικής πολιτικής οδήγησε στην ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας και αναβάθμισε τον ρόλο του ηγέτη
πολλές φορές αποδυναμώνοντας τα εθνικά κοινοβούλια και τους βουλευτές . Δεν είναι τυχαίο που η συνθήκη της Λισαβόνας
ενίσχυσε τον νομοθετικό έλεγχο στα κράτη μέλη. Στο σημείο αυτό κάνω έναν διαχωρισμό των εννοιών μεταξύ ηγέτη και
ηγεσίας. Ο ηγέτης δρα , εξασκεί εξουσία.
Η ηγεσία είναι σχέση. Η ηγεσία είναι μια κοινωνική σχέση η οποία αποτελείται από τρία
στοιχεία: από τον ηγέτη, τους οπαδούς του και το πλαίσιο μέσα στο οποίο αλληλεπιδρούν . Αυτό το πλαίσιο μπορεί να νοηθεί είτε ως ένα πλαίσιο θεσμικό η ιστορικό.
Η ποιότητα εξάσκησης της εξουσίας από τον ηγέτη μπορεί ν’ αλλάξει όταν αλλάξουν τα πλαίσια. Γι’ αυτό και λέμε ότι την
ηγεσία είναι εύκολο να την διακρίνεις αλλά δύσκολο να την εξηγήσεις. Στην Ελλάδα όπου μέχρι σήμερα οι ηγέτες συνεχώς
προσπαθούν να ισορροπήσουν μεταξύ κομματικής νοσταλγίας και προσωπολατρικής αποθέωσης , η ανάγκη για ηγεσία με τους όρους που ανέφερα πριν είναι περισσότερο από αναγκαία .Είναι
επιτακτική.
