Επειτα από 30 ολόκληρα χρόνια, τα αποθέματα νερού πέφτουν ολοένα και περισσότερο στη μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας. Συνυπολογίζοντας την αύξηση της κατανάλωσης της τάξης του 8%, που παρατηρήθηκε από τις αρχές του έτους, τα αποθέματα που περιλαμβάνονται στους ταμιευτήρες αυτήν την περίοδο, στην περιοχή της Αττικής, αρκούν για τα επόμενα τρία χρόνια. Βασική αιτία για τις συνθήκες λειψυδρίας είναι το εκρηκτικό «κοκτέιλ» των καιρικών συνθηκών, με την παρατεταμένη ανομβρία των τελευταίων δύο ετών, τη συνεχιζόμενη ξηρασία, αλλά και την έλλειψη χιονοπτώσεων.
Κατά την ενημέρωση της αρμόδιας υποεπιτροπής υδάτινων πόρων της Βουλής για τον σχεδιασμό της ΕΥΔΑΠ αναφορικά με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Χάρης Σαχίνης σημείωσε ότι μέσα στους τελευταίους μήνες παρουσιάστηκε ένα έλλειμμα 250 εκατ. κυβικά μέτρα (κ.μ.) στους ταμιευτήρες νερού. Τα προηγούμενα χρόνια, δεδομένης της ετήσιας κατανάλωσης που ανέρχεται σε 400 εκατ. κ.μ. νερού, οι υφιστάμενες υποδομές σε Μόρνο και Εύηνο παρουσίαζαν σταθερό ισοζύγιο, δηλαδή «όσο νερό έβγαινε από τους ταμιευτήρες τόσο έμπαινε σε αυτούς». Ομως, λόγω της έλλειψης βροχής και χιονιού, από τo 1,1 δισ. κ.μ. νερού που είχαν οι ταμιευτήρες στο τέλος της προπέρσινης υδρολογικής περιόδου, δηλαδή τον Σεπτέμβριο του 2022, την αντίστοιχη περυσινή περίοδο έπεσαν στα 950 εκατ. κ.μ. Οι εκτιμήσεις για φέτος το φθινόπωρο μας φέρνουν στα 700 εκατ. κυβικά μέτρα νερού.
Με κύριους πυλώνες τον εκσυγχρονισμό του δικτύου, τον περιορισμό της κατανάλωσης αλλά και εναλλακτικά σενάρια υδροδότησης, η ΕΥΔΑΠ «ξεδιπλώνει» ένα σχέδιο τριών φάσεων για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, εντάσσοντας στο επιχειρηματικό πλάνο της πρόσθετες επενδύσεις που θα φτάσουν τα 750 εκατ. ευρώ. Στον τομέα των ταμιευτήρων και της επέκτασης του δικτύου προχωρά σε προσθήκη υφιστάμενων αποθεμάτων, όπως της Υλίκης, αλλά και του νερού από τους παραπόταμους του Ευήνου, ενώ ανάλογα με τις ανάγκες έχει διασφαλιστεί και η αξιοποίηση του βρόχινου νερού, σε ταμιευτήρες συγκέντρωσης ομβρίων υδάτων.
Στο σύστημα εντάσσονται οι πηγές της Μαυροσουβάλας, που βρίσκονται κάτω από την Πάρνηθα και αποτελούν τις πηγές του μέσου ρου του Βοιωτικού Κηφισού, που βρίσκεται κοντά στην Υλίκη. Η αξιοποίηση αυτών των πηγών έχει αυξημένο ενεργειακό κόστος, καθώς το νερό πρέπει να αντληθεί από το υπέδαφος, εν αντιθέσει με τον Μόρνο και τον Εύηνο, από όπου έρχεται με βαρύτητα. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι ενώ όλοι οι ταμιευτήρες της ΕΥΔΑΠ μαζί έχουν χωρητικότητα 1 δισ. κ.μ., αν προχωρήσεις 10 χιλιόμετρα παραπέρα, στα Κρεμαστά, η χωρητικότητα είναι 5 δισ. κ.μ.
Ούτε σταγόνα νερού χαμένη
Η ΕΥΔΑΠ έχει ήδη ενεργοποιήσει μηχανισμούς για αξιοποίηση του μη πόσιμου ύδατος και για το ανακυκλωμένο νερό από την επεξεργασία λυμάτων, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για δευτερεύουσες χρήσεις, όπως πότισμα πάρκων, νησίδων και κηπευτικών, χωρίς να σπαταλάται ο φυσικός πόρος. Παράλληλα, προχωρά τη χωρική επένδυση για το Αδριάνειο Υδραγωγείο, με στόχο το νερό που συγκεντρώνεται να μπορεί να χρησιμοποιείται για αρδευτικούς σκοπούς. Θα μπορούσε να ποτίσει πάρκα από την Πάρνηθα μέχρι το Κολωνάκι.
Μια πρωτοποριακή μέθοδος είναι η αξιοποίηση της τεχνολογίας sewer mining στο φυτώριο του Δήμου Αθηναίων, μιας τεχνολογίας που επιτρέπει την αποκεντρωμένη επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων υδάτων –με την κατάλληλη επεξεργασία– κατευθείαν από το δίκτυο αποχέτευσης. Αντίστοιχες είναι οι μέθοδοι αξιοποίησης και από τα νέα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων που κατασκευάζονται στην Ανατολική Αττική.
Η πρώτη εναλλακτική που εξετάζεται είναι η Ψυττάλεια, στην οποία καταλήγουν τα 3/4 του νερού που καταναλώνουμε, υφίστανται επεξεργασία και απορρίπτονται στη θάλασσα, αλλά και το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων του Θριασίου, για βιομηχανική χρήση ή για αρδευτική χρήση στο παραλιακό μέτωπο, όπως το πάρκο του Ελληνικού, το Γκολφ της Γλυφάδας και άλλες παρακείμενες εγκαταστάσεις.
Αντληση λυμάτων εξετάζεται σε συνεργασία με την περιφέρεια και για την άρδευση του πάρκου Τρίτση. Ως εναλλακτική εξετάζεται και η πιθανή χρήση των υποδομών ομβρίων υδάτων.
Προκειμένου να περιοριστούν οι διαρροές υδάτων, η ΕΥΔΑΠ θα προχωρήσει την επόμενη πενταετία στη μαζική αντικατάσταση αγωγών, που αφορούν 480 χιλιόμετρα δευτερεύοντος και τριτεύοντος δικτύου και εξυγίανση-αντικατάσταση περίπου 150.000 υδρομετρητών ακινήτων.
