Κι ενώ ο χρόνος έχει αρχίσει να μετράει αντίστροφα για την κρίσιμη συνάντηση Τραμπ-Πούτιν στην παγωμένη Αλάσκα (η οποία πουλήθηκε από τη Ρωσία στις ΗΠΑ έναντι περίπου 7 εκατομμυρίων δολαρίων κάπου στα τέλη του 1880), καλό είναι να θυμάται ο διεθνής παράγοντας ότι η Ρωσία εισέβαλε σε ένα ανεξάρτητο κράτος καταλαμβάνοντας ολόκληρη την περιοχή του Λουχάνσκ, μεγάλο μέρος του Ντονέτσκ και μεγάλα τμήματα της Χερσώνας και της Ζαπορίζια.
Τις τελευταίες ημέρες, η αμερικανική κυβέρνηση αναφέρεται σε τέσσερις διαφορετικές προτάσεις κατάπαυσης του πυρός στην Ουκρανία που υπέβαλε ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, αλλά οι θέσεις του επικεφαλής του Κρεμλίνου, λίγα εικοσιτετράωρα πριν τη συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο, παραμένουν ασαφείς.
Όλα δικά του
Μετά τη συνάντηση της 6ης Αυγούστου με τον ειδικό απεσταλμένο των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή, ο Πούτιν δεν φαίνεται να εγκαταλείπει το αρχικό σχέδιο για πλήρη έλεγχο της χερσονήσου της Κριμαίας και των περιοχών Ντονέτσκ, Ζαπορίζια, Λουχάνσκ και μέρους της Χερσώνας. Σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους, όπως επικαλείται η «Wall Street Journal», ο Ντόναλντ Τραμπ φέρεται ότι ενημερώθηκε από τον ειδικό απεσταλμένο πως ο Πούτιν θα αποσυρθεί από την περιφέρεια της Ζαπορίζια και της Χερσώνας, σε αντάλλαγμα με περιοχές της περιφέρειας του Ντονέτσκ.
Σε άλλο δημοσίευμα, στο Bloomberg, σύμφωνα με ανώνυμες πηγές, η Μόσχα θα ζητήσει από την Ουκρανία να αναγνωρίσει ως ρωσικό έδαφος την Κριμαία και τα ρωσικά στρατεύματα θα αποσυρθούν από το σύνολο των περιφερειών Ντονέτσκ και Λουχάνσκ.
Σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές, η αποδοχή σε ένα τέτοιο αίτημα θα υποχρεώσει την Ουκρανία να εγκαταλείψει την κύρια οχυρωματική αμυντική γραμμή στην περιοχή του Ντονέτσκ από το 2014, χωρίς καμία εγγύηση ότι οι μάχες δεν θα ξαναρχίσουν, αναφέρουν στις αναλύσεις τους. Μια ουδέτερη ζώνη που εμπόδισε τις ρωσικές δυνάμεις στην περιοχή το 2014 και το 2022, και εξακολουθεί να τις εμποδίζει να καταλάβουν το υπόλοιπο Ντονέτσκ. Η Μόσχα συνεπώς δεν φαίνεται διατεθειμένη να εγκαταλείψει το αίτημά της για πλήρη έλεγχο των κατεχόμενων περιοχών πριν από οποιαδήποτε εκεχειρία.
Η Ουκρανία και η ΕΕ πρότειναν μια συμφωνία αντίθετη στα αιτήματα του Ρώσου προέδρου για εδαφικές παραχωρήσεις στην Ουκρανία ως προϋπόθεση για την κατάπαυση του πυρός: η αντίθετη προσφορά ορίζει ότι μια πλήρης κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία πρέπει να εφαρμοστεί πριν από τις εδαφικές διαπραγματεύσεις, σύμφωνα με την προθεσμία που έδωσε ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ, ότι οι εδαφικές ανταλλαγές πρέπει επίσης να είναι αμοιβαίες και ότι η Ουκρανία πρέπει να λάβει σταθερές εγγυήσεις ασφάλειας σε αντάλλαγμα για οποιεσδήποτε εδαφικές παραχωρήσεις ώστε να αποτρέψει μια μελλοντική ρωσική επιθετικότητα εναντίον της.
Από την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, η Ρωσία κατέλαβε ολόκληρη την περιοχή του Λουχάνσκ, μεγάλο μέρος της περιοχής του Ντονέτσκ, μεγάλα τμήματα των περιοχών Χερσώνας και Ζαπορίζια και μικρά τμήματα της περιοχής του Χάρκοβο και της βόρειας περιοχής Σούμο – το σημείο εκκίνησης της ουκρανικής εισβολής στη ρωσική περιοχή Κουρσκ πέρυσι, η οποία χρησίμευσε ακριβώς για να καθυστερήσει τη ρωσική προέλαση. Η Ουκρανία κατέλαβε περισσότερα από χίλια τετραγωνικά χιλιόμετρα ρωσικής επικράτειας στην αιφνιδιαστική επίθεση, με σκοπό να έχει ένα διαπραγματευτικό χαρτί σε πιθανές ειρηνευτικές συνομιλίες. Τον Σεπτέμβριο του 2022, επτά μήνες μετά την εισβολή, η Ρωσία πραγματοποίησε δημοψηφίσματα για να προσπαθήσει να προσαρτήσει τις κατεχόμενες περιοχές, επαναλαμβάνοντας την ίδια παράνομη ψηφοφορία που είχε οργανώσει στην Κριμαία το 2014. Εκτός από τη χερσόνησο, στις άλλες περιοχές δεν έχει αποκτήσει ποτέ πλήρη στρατιωτικό ή πολιτικό έλεγχο τα τελευταία δύο χρόνια, ενώ η πρώτη γραμμή δεν έχει μετακινηθεί σχεδόν καθόλου.
Περιοχές-φιλέτα
Ολα ξεκίνησαν κατά τη διάρκεια των διαμαρτυριών των φιλοδυτικών κατά του φιλο-Ρώσου προέδρου Γιανουκόβιτς, όταν στρατιωτικές δυνάμεις χωρίς επίσημα διακριτικά άρχισαν να καταλαμβάνουν τα θεσμικά όργανα της χερσονήσου. Αμέσως το ρωσικό καθεστώς διενήργησε δημοψήφισμα –που δεν αναγνωρίστηκε ποτέ από τη διεθνή κοινότητα– με το αποτέλεσμα του οποίου προσαρτήθηκε η Κριμαία στη Ρωσική Ομοσπονδία. Η δημοφιλία του Πούτιν εκτοξεύθηκε στο εσωτερικό, ενώ η διεθνής αντίδραση ήταν τόσο χλιαρή ώστε η Μόσχα να συνεχίσει να θεωρείται εμπορικός εταίρος από τις περισσότερες δυτικές χώρες. Η Κριμαία χρησίμευσε ως εργαστήριο τόσο για τη διερεύνηση της αντίδρασης των ηγετών του δυτικού κόσμου όσο και για την προετοιμασία μιας μελλοντικής εισβολής. Η Μόσχα μετέτρεψε την Κριμαία σ’ ένα μεγάλο οπλοστάσιο, τη γέμισε με στρατιωτικά μέσα και στρατιώτες, θέτοντας τις βάσεις για τη μελλοντική εισβολή, ενώ στο μεταξύ, στα ανατολικά, με συγκρούσεις μεταξύ των αυτοαποκαλούμενων αυτονομιστών και των τακτικών στρατευμάτων, κατάφερε το 2022 να ξεκινήσει την επίθεσή της στον νότο, εναντίον της Χερσώνας και της Ζαπορίζια, αξιοποιώντας τη στρατιωτική δύναμη που αναπτύχθηκε στην Κριμαία στα οκτώ χρόνια της κατοχής.
Η περιοχή του Λουχάνσκ μαζί με εκείνη του Ντονέτσκ αποτελούν την ιδιαίτερα βιομηχανοποιημένη περιοχή του Ντονμπάς. Ο στόχος του Πούτιν είναι να καταλάβει ολόκληρη την περιφέρεια και να προωθήσει τις δυνάμεις του δυτικά, στην ανατολική περιοχή του Χαρκόβο και το Βόρειο Ντονέτσκ. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου, ο ρωσικός στρατός προχωράει προς την κατεύθυνση του Κουπιάνσκ, στο ανατολικό τμήμα της περιοχής του Χάρκοβο προκειμένου να καταλάβει ολόκληρο το Λουχάνσκ και να περικυκλώσει το βόρειο τμήμα του Ντονέτσκ.
Μετά τη μεγάλης κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, ο Πούτιν ανακοίνωσε την προσάρτηση του Ντονέτσκ και τριών άλλων ουκρανικών περιοχών, αν και δεν τις κατέκτησε. Μέχρι σήμερα, η Ρωσία έχει καταλάβει περισσότερο από το 70% αυτών των περιοχών στρατηγικής σημασίας. Το σχέδιό του είναι να καταλάβει ολόκληρη την περιοχή και να προχωρήσει στην περιφέρεια Ντνιπροπετρόφσκ: τις τελευταίες ημέρες τα ρωσικά στρατεύματα συνεχίζουν να επιχειρούν στις περιοχές του Σίβερσκ, Τσάσιβ Γιαρ στο Ποκρόφσκ, περίπου 50 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Ντονέτσκ, που είναι, σύμφωνα με τους αναλυτές, αυτή τη στιγμή το πιο σημαντικό σημείο στην πρώτη γραμμή του πολέμου. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Τσάσιβ Γιαρ, λόγω της μορφολογίας του εδάφους του, θα δώσει στη Ρωσία το στρατηγικό πλεονέκτημα προκειμένου να χτυπήσει τις μεγάλες πόλεις της περιοχής του Ντονέτσκ στα δυτικά, συμπεριλαμβανομένης της Ντρούζκιβκα, Κραματόρσκ, της Σλοβάνσκ και της Ζαπορίζια.
Και όλα αυτά έχουν τη σημασία τους λαμβάνοντας υπόψη ότι στη Ζαπορίζια βρίσκεται ο μεγαλύτερος πυρηνικός σταθμός της Ευρώπης, ο οποίος παρείχε σχεδόν το 20% της ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας πριν από τη ρωσική εισβολή. Από την αρχή, η Ρωσία κατέλαβε το εργοστάσιο στην πόλη Ενερχοντάρ, στερώντας από την Ουκρανία τα περιορισμένα αποθέματα ηλεκτρικής ενέργειας που χρησιμοποιούνταν για την ψύξη των αντιδραστήρων. Τις τελευταίες ημέρες οι ρωσικές δυνάμεις συνέχισαν τις επιθέσεις τους στα ανατολικά και δυτικά τμήματα της περιοχής, χωρίς καμία πρόοδο.
Η περιοχή της Νότιας Χερσώνας, σύμφωνα με μελέτες που είδαν το φως της δημοσιότητας τον Δεκέμβριο, ελέγχεται από τον ρωσικό στρατό σε ποσοστό 73%. Τον Νοέμβριο του 2022, οι ουκρανικές δυνάμεις απελευθέρωσαν την πόλη της Χερσώνας, η οποία δίνει το όνομά της σε ολόκληρη την περιφέρεια μετά από οκτώ και πλέον μήνες κατοχής, αλλά ακόμα και σήμερα, παραμονή της συνάντησης του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, η περιοχή βομβαρδίζεται ανηλεώς με τραγικές συνέπειες για τον άμαχο πληθυσμό. Μάλιστα στις 9 και 10 Αυγούστου τα ρωσικά στρατεύματα έβαλαν στόχο και το νησί Καράντν.
Μάχη γοήτρου
Συμπερασματικά και στη βάση όλων αυτών, είναι προφανές ότι στην Αλάσκα δεν πρόκειται να υπάρξει ουσιαστικό αποτέλεσμα, εφόσον ο πρόεδρος Πούτιν δεν φέρεται διατεθειμένος να θέσει υπό διαπραγμάτευση το κύρος του στο εσωτερικό της χώρας του. Στην ουσία πρόκειται για μια μάχη γοήτρου μεταξύ ενός ανθρώπου που πάσχει από το σύνδρομο του «αυτοκρατορικού μεγαλείου» και ενός προέδρου που θέλει πάση θυσία να τελειώνει τη «δουλειά», αφενός γιατί πρέπει να στρέψει το ενδιαφέρον του στις ενδιάμεσες εκλογές στη χώρα του, αφετέρου γιατί απούσας της Ευρώπης καθίσταται εκ των πραγμάτων «πληρεξούσιος» στην αναδιαμόρφωση του νέου χάρτη. Και πέραν όλων αυτών, ας μην ξεχνάμε ότι στο μυαλό του υπάρχει και το Νόμπελ Ειρήνης.
