Η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας θα διασφαλίσει συνεχές και διατηρήσιμο ετήσιο όφελος για τον προϋπολογισμό, άνω των 500 εκατομμυρίων ευρώ, για τα επόμενα χρόνια, γεγονός που θα επιτρέψει την εφαρμογή μιας οικονομικής πολιτικής προσανατολισμένης στην περαιτέρω ανακούφιση των ασθενέστερων πολιτών. Την εκτίμηση αυτή κάνει ο Χρήστος Σταϊκούρας, πρώην υπουργός Οικονομικών και υποψήφιος της ΝΔ στη Φθιώτιδα, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Ο κ. Σταϊκούρας επισημαίνει παράλληλα την ανάγκη ενίσχυσης των προσπαθειών για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, μέσω της επέκτασης των ηλεκτρονικών συναλλαγών και τη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών και των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής (ATM) με τη φορολογική διοίκηση.
Σημειώνει επίσης ότι η προσπάθεια για ουσιαστική φορολογική μεταρρύθμιση στον τομέα της φοροδιαφυγής θα πρέπει να συνεχιστεί με την πλήρη αξιοποίηση τεχνολογικών εργαλείων και την υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών, την παροχή ουσιαστικών στοχευμένων κινήτρων προς τους φορολογούμενους καθώς και την πλήρη ψηφιοποίηση της φορολογικής διοίκησης η οποία θα δώσει τη δυνατότητα ουσιαστικών φορολογικών ελέγχων εκείνων των συναλλαγών που παρουσιάζουν υψηλό κίνδυνο φοροδιαφυγής.
Το Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων απευθύνθηκε στον κ. Σταϊκούρα μεσούσης της αντιπαράθεσης των κομμάτων για τις αυξήσεις των μισθών στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, τη σχέση άμεσων και έμμεσων φόρων και τις επενδύσεις.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του πρώην υπουργού Οικονομικών και υποψήφιου βουλευτή της ΝΔ στη Φθιώτιδα Χρήστου Σταϊκούρα στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και την δημοσιογράφο Κατερίνα Βλαχοδήμου:
ΕΡ: Η ΝΔ ζητάει ισχυρή αυτοδυναμία για την προώθηση τολμηρών αλλαγών και γενναίων μεταρρυθμίσεων στην οικονομία και την κοινωνία. Περιγράψτε μας ποιες θα είναι αυτές οι μεταρρυθμίσεις;
ΑΠ: Την τετραετία που πέρασε, η Κυβέρνηση της ΝΔ έκανε πλήθος μεταρρυθμίσεων σε τομείς όπως η δημοσιονομική διαχείριση, το κράτος πρόνοιας, το χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι αγορές εργασίας και προϊόντων, οι ιδιωτικοποιήσεις και η δημόσια διοίκηση.
Παράλληλα, έγιναν μεγάλες μεταρρυθμίσεις στον τομέα της ψηφιοποίησης αλλά και στην εκπαίδευση. Η πρόοδος που έχουμε επιτύχει είναι μεγάλη, αλλά μπορεί και πρέπει να γίνει ακόμα μεγαλύτερη. Για την επόμενη τετραετία έχουμε θέσει 3 προτεραιότητες. Πρώτη, αύξηση των μισθών και λιγότερες ανισότητες. Αυτό προϋποθέτει μεταρρυθμίσεις που θα φέρουν ακόμα περισσότερες επενδύσεις και μεγαλύτερη απασχόληση, και θα ενισχύσουν ακόμα περισσότερο την εκπαίδευση και τις δεξιότητες του εργατικού μας δυναμικού.
Δεύτερη, η δημόσια υγεία. Η σημασία των μεταρρυθμίσεων στον τομέα αυτό είναι προφανής, και για την ευημερία των πολιτών, αλλά και για την οικονομία της χώρας.
Και τρίτη, είναι οι μεταρρυθμίσεις που θα βελτιώσουν ακόμα περισσότερο τις θεσμικές επιδόσεις της χώρας μας, όπως π.χ. στον κρίσιμο τομέα της δικαιοσύνης.
Παράλληλα, υπάρχει πλήθος μεταρρυθμίσεων στους τομείς της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης και του κράτους πρόνοιας, πολλές από τις οποίες αποτελούν μέρος του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
ΕΡ: Έχετε προαναγγείλει την έναρξη διαδικασίας συνταγματικής αναθεώρησης, χωρίς να έχετε περιγράψει τις απαραίτητες συνταγματικές αλλαγές. Εκτός από την εισαγωγή ιδιωτικών πανεπιστημίων, ποιες αλλαγές στο Σύνταγμα θα εισηγηθεί η ΝΔ;
ΑΠ: Όπως ανέφερε ο Πρόεδρος της ΝΔ κ. Μητσοτάκης, αλλαγές στο Σύνταγμα θα γίνουν - σε συναινετική βάση - από το 2025 και μετά, καθώς πρέπει να περάσουν 5 χρόνια για να εκκινήσει εκ νέου η διαδικασία.
Το ίδιο το Σύνταγμα επιβάλλει ευρύτερες συναινέσεις, τις οποίες και θα αναζητήσουμε. Συνεπώς, μέχρι να ανοίξει και να ολοκληρωθεί η διαδικασία έχουμε χρόνο κατά τον οποίο όλα τα κόμματα θα καταθέσουν τις προτάσεις τους.
ΕΡ: Τις τελευταίες ημέρες οι δημόσιοι υπάλληλοι, ακούνε εκ διαμέτρου αντίθετες τοποθετήσεις για τις αυξήσεις που δεσμευτήκατε να λάβουν στην 4ετία. Αρκούν τα 500 εκατομμύρια που έχετε προβλέψει στον προϋπολογισμό του 2024 για να λάβουν αυξήσεις της τάξης του 25%, όπως τους υποσχεθήκατε στην 4ετία;
ΑΠ: Καταρχάς, στο Πρόγραμμα Σταθερότητας προβλέπονται κονδύλια ύψους 700 εκατ. ευρώ μικτά ή 500 εκατ. ευρώ καθαρά ετησίως. Όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, μεγαλύτερες αυξήσεις θα δουν οι χαμηλόμισθοι, οι δημόσιοι υπάλληλοι με παιδιά και όσοι έχουν θέσεις ευθύνης.
Ωστόσο, όταν αξιολογεί κανείς το διαθέσιμο εισόδημα των δημοσίων υπαλλήλων, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη και τις μειώσεις στη φορολογία, αλλά και άλλες παροχές. Για παράδειγμα, καταργήθηκε η εισφορά αλληλεγγύης και η παρακράτηση 1% υπέρ του ΤΠΔΥ, προχώρησε η αναμόρφωση του μισθολογίου των ιατρών του ΕΣΥ, η διευθέτηση μισθολογικών αιτημάτων των ενόπλων δυνάμεων και η εισαγωγή κινήτρων επίτευξης στόχων, ενώ είναι σε εξέλιξη η αναμόρφωση των βαρέων και ανθυγιεινών επιδομάτων. Επιπλέον, και οι δημόσιοι υπάλληλοι ωφελήθηκαν από τη μείωση του ΕΝΦΙΑ, αλλά θα ωφεληθούν επιπλέον και από την επερχόμενη αύξηση της έκπτωσης φόρου για οικογένειες με παιδιά.
ΕΡ: Αυξήσεις της τάξης του 25% στην τετραετία και μέσο μισθό 1500 ευρώ έχετε υποσχεθεί και στους ιδιωτικούς υπαλλήλους. Ο ιδιωτικός υπάλληλος πώς να πιστέψει ότι θα δει τις αυξήσεις αυτές χωρίς επαναφορά των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας και χωρίς ξεπάγωμα των τριετιών;
ΑΠ: Υπάρχει σειρά μέτρων πολιτικής που αναμένεται να αυξήσουν το διαθέσιμο εισόδημα των μισθωτών και να επιτύχουμε το στόχο που έχουμε θέσει.
Συγκεκριμένα, η αύξηση των μισθών του ιδιωτικού τομέα επιτυγχάνεται μέσω αύξησης του κατώτατου μισθού σε βάθος τετραετίας, από τα 780 στα 950 ευρώ, περαιτέρω μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών κατά 1 ποσοστιαία μονάδα, αύξησης της έκπτωσης φόρου για οικογένειες με παιδιά, κινήτρων για ποιοτικές θέσεις πλήρους απασχόλησης, όπως η μείωση ασφαλιστικών εισφορών και η αναστολή πληρωμής τέλους επιτηδεύματος για όσους προσλαμβάνουν εργαζόμενο σε θέση πλήρους απασχόλησης ή μετατρέπουν θέση μερικής απασχόλησης σε πλήρους, ενίσχυσης μέσω μεταρρυθμίσεων (προγράμματα κατάρτισης, ψηφιακή κάρτα εργασίας κλπ) και επενδυτικών πόρων του ΥΠΕΚΥ και της ΔΥΠΑ που αναμένεται να μειώσουν την ανεργία, να ενισχύσουν την κατάρτιση, ισχυροποιώντας παράλληλα την θέση του εργαζόμενου και, κυρίως επενδύσεων που θα φτάσουν σε επίπεδα ρεκόρ την επόμενη τετραετία, δημιουργώντας νέες ποιοτικές θέσεις απασχόλησης.
Σε όλα τα ανωτέρω προστίθεται και το ξεπάγωμα των τριετιών, όταν η ανεργία υποχωρήσει κάτω από 10%.
ΕΡ: Για τη χρηματοδότηση του προγράμματος της ΝΔ βασική προϋπόθεση είναι η αύξηση των επενδύσεων και του ΑΕΠ. Πως θα διασφαλιστεί μια τέτοιου μεγέθους «επενδυτική έκρηξη»;
ΑΠ: Στην Ελλάδα ήδη έχουμε αύξηση επενδύσεων. Από το 2019 το ποσοστό των επενδύσεων στο ΑΕΠ αυξάνεται, καλύπτοντας ήδη το επενδυτικό κενό της περασμένης δεκαετίας.
Σε μεγάλο βαθμό, αυτό οφείλεται στην εντυπωσιακή αύξηση των άμεσων ξένων επενδύσεων, οι οποίες κατέγραψαν ιστορικό ρεκόρ και το 2021 και το 2022, με σημαντικές επενδύσεις σε κλάδους υψηλής τεχνολογίας.
Φυσικά, έχουμε ακόμα σημαντικό περιθώριο βελτίωσης. Άλλωστε και η Ευρωπαϊκή Ένωση προβλέπει ότι η Ελλάδα αναμένεται να είναι η χώρα με την μεγαλύτερη αύξηση επενδύσεων τα επόμενα χρόνια.
Αυτό θα εξασφαλιστεί με την εκπλήρωση 5 βασικών προϋποθέσεων, τις οποίες η διακυβέρνηση της ΝΔ εγγυάται. Πρώτο, η αυξημένη εμπιστοσύνη των επενδυτών στην ελληνική οικονομία - όλοι οι σχετικοί δείκτες το επιβεβαιώνουν αυτό.
Δεύτερο, το συνεχώς βελτιούμενο επιχειρηματικό περιβάλλον - η χώρα μας γίνεται όλο και περισσότερο φιλική προς τις επενδύσεις.
Τρίτο, η αυξημένη δυνατότητα χρηματοδότησης που απορρέει από την εξυγίανση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και την αναμενόμενη ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, η οποία θα μειώσει το κόστος δανεισμού για τις ελληνικές επιχειρήσεις.
Τέταρτο, η εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο σε συνδυασμό με τους πόρους Συνοχής (νέο ΕΣΠΑ) εξασφαλίζει τεράστιους επενδυτικούς πόρους για την ελληνική οικονομία την επόμενη δεκαετία (σε όρους ΑΕΠ, διπλάσιους από το σχέδιο Μάρσαλ!). Και πέμπτο, και ίσως το πιο σημαντικό, η πολιτική και οικονομική σταθερότητα, που εξασφαλίζει η διακυβέρνηση της ΝΔ.
ΕΡ: Την ίδια στιγμή που πολλές επιχειρήσεις προσπαθούν να ανταπεξέλθουν στις αυξημένες υποχρεώσεις, παραμένουν σε ισχύ εμπόδια και στρεβλώσεις σε βάρος της επιχειρηματικής δραστηριότητας και του ανταγωνισμού. Τι θα κάνει η Κυβέρνηση της ΝΔ γι' αυτά;
ΑΠ: Είναι γεγονός ότι, όπως αποδεικνύεται από τα στοιχεία επενδύσεων αλλά και ανοίγματος νέων επιχειρήσεων, το επιχειρηματικό περιβάλλον στην Ελλάδα βελτιώνεται. Σε αυτό, εκτός από τις μεταρρυθμίσεις που ανέφερα παραπάνω, σημαντικό ρόλο έπαιξε και η σημαντική μείωση φόρων και ασφαλιστικών εισφορών της περασμένης τετραετίας - και η οποία θα συνεχιστεί σε πλαίσιο δημοσιονομικής σταθερότητας. Βεβαίως, υπάρχουν ακόμα πολλά που πρέπει και μπορούν να γίνουν για να ενισχυθεί η επιχειρηματική δραστηριότητα. Το θέμα του ανταγωνισμού είναι πολύ σημαντικό για την τόνωση της αγοραστικής δύναμης των μισθών και των
συντάξεων, αλλά και για την οικονομική ανάπτυξη. Μεγαλύτερος ανταγωνισμός σημαίνει χαμηλότερες τιμές, καλύτερη εξυπηρέτηση του καταναλωτή, μεγαλύτερο κίνητρο για καινοτομία ανάμεσα στις επιχειρήσεις. Π.χ. κατά την διάρκεια της ενεργειακής κρίσης, η Ελλάδα πήρε πρωτοβουλίες που ενίσχυσαν τον ανταγωνισμό, όπως το καλάθι του νοικοκυριού το οποίο αντέγραψαν και άλλες χώρες.
Επίσης, εντάθηκαν οι έλεγχοι ως άμυνα απέναντι στην αισχροκέρδεια. Το βασικότερο όμως εργαλείο για την εξασφάλιση ανταγωνισμού είναι η διαφάνεια και οι νέες επενδύσεις που αυξάνουν τις επιλογές του καταναλωτή. Άρα, τελικά, η καλύτερη εγγύηση για υψηλότερο ανταγωνισμό είναι οι επενδύσεις και η εξωστρέφεια της οικονομίας μας.
ΕΡ: Η ΝΔ έχει δηλώσει ότι θα διαπραγματευτεί με τους δανειστές για τους στόχους των πρωτογενών πλεονασμάτων. Εσείς ποιον στόχο θεωρείτε εφικτό για τα πρωτογενή πλεονάσματα; Το 2% είναι μια «κόκκινη γραμμή»;
ΑΠ: Από τον Αύγουστο του 2022, η Ελλάδα έχει εξέλθει από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας, στο οποίο μόνη βρισκόταν από το 2018, επιστρέφοντας σε καθεστώς ευρωπαϊκής κανονικότητας.
Για την χώρα μας ισχύει πλέον ότι ισχύει για κάθε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βρισκόμαστε εν μέσω περιόδου «δύσκολων» συζητήσεων για την αλλαγή του κοινού ευρωπαϊκού πλαισίου δημοσιονομικών κανόνων. Η ελληνική πλευρά έχει καταθέσει τις προτάσεις της, πολλές από τις οποίες έχουν ληφθεί σημαντικά υπόψη από την ΕΕ. Σύμφωνα με αυτή την πρόταση, οι εξατομικευμένοι δημοσιονομικοί στόχοι για κάθε χώρα θα ορίζονται άπαξ σε ορίζοντα τετραετίας, με βάση μια κοινή μεθοδολογία. Η εξατομίκευση αποσκοπεί στο να ληφθούν υπόψη οι ιδιαίτερες συνθήκες κάθε χώρας και η δημοσιονομική προσαρμογή να είναι αποτελεσματική, δηλαδή ο λόγος χρέους/ΑΕΠ να μειωθεί σταδιακά και αξιόπιστα, χωρίς μια βλαπτικά επιθετική προσαρμογή για την οικονομική ανάπτυξη.
Σημειώνεται ότι το 2022 πετύχαμε χωρίς μέτρα λιτότητας, μικρό πρωτογενές πλεόνασμα, ένα χρόνο νωρίτερα από το αναμενόμενο - γεγονός που καθιστά τις εκτιμήσεις του Προγράμματος Σταθερότητας ακόμα πιο ρεαλιστικούς.
Το ίδιο συμπέρασμα προκύπτει και από την ταχεία αποκλιμάκωση του λόγου δημοσίου χρέους/ΑΕΠ, που την διετία 2021-2022 σημείωσε, κυρίως λόγω της υψηλής ανάπτυξης που πέτυχε η χώρα μας, πτώση 35 ποσοστιαίες μονάδες, επίδοση-ρεκόρ στην Ευρώπη.
ΕΡ: Η ανάκτηση επενδυτικής βαθμίδας μας απαλλάσσει από την υποχρέωση διατήρησης υψηλών ταμειακών διαθεσίμων; Αν ξαναγίνει κυβέρνηση ΝΔ, πώς θα χρησιμοποιήσει τα ταμειακά διαθέσιμα; Θα αξιοποιηθεί μέρος αυτών για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής;
ΑΠ: Η στρατηγική διατήρησης υψηλών ταμειακών διαθεσίμων ήταν και παραμένει αναγκαία προκειμένου να αντισταθμίζεται πλήρως ο κίνδυνος ρευστότητας του Ελληνικού Δημοσίου, κατά το χρόνο που το αξιόχρεό του δεν ανήκει στην επενδυτική βαθμίδα.
Με την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, θα αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των εν δυνάμει επενδυτών για ελληνικά κρατικά χρεόγραφα, με αποτέλεσμα η πρόσβαση του Ελληνικού Δημοσίου στις αγορές να γίνεται πλέον απρόσκοπτα έτσι ώστε, ακόμα και σε περιόδους παγκόσμιας οικονομικής αναταραχής, να μην υφίσταται ο κίνδυνος μη κάλυψης των δανειακών του αναγκών - δηλαδή ο κίνδυνος ρευστότητας.
Σε αυτό το πλαίσιο, τα σημερινά ταμειακά διαθέσιμα αναμένεται να μειωθούν σταδιακά, με αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά το δημόσιο χρέος, τόσο σε απόλυτους αριθμούς όσο και ως ποσοστό του ΑΕΠ. Η εξέλιξη αυτή θα διασφαλίσει - λόγω μείωσης των δαπανών εξυπηρέτησης του χρέους - ετήσιο, συνεχές και διατηρήσιμο όφελος για τον προϋπολογισμό που, με συντηρητικές εκτιμήσεις, αναμένεται να είναι της τάξης των 500 εκατ. ευρώ, ή 0,25% του ΑΕΠ.
Το προαναφερόμενο όφελος θα δημιουργήσει αντίστοιχα τον επιπλέον ετήσιο δημοσιονομικό χώρο για την περαιτέρω εφαρμογή συνετής, βιώσιμης και διατηρήσιμης οικονομικής πολιτικής, σταθερά προσανατολισμένης στην ανακούφιση των ασθενέστερων συμπολιτών μας.
ΕΡ: Η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση στην Ευρώπη στην έμμεση φορολογία, ως ποσοστό του ΑΕΠ. Την ίδια ώρα, στο πρόγραμμα της ΝΔ το μόνο που προβλέπεται, για την επόμενη 4ετία, είναι η επέκταση του μειωμένου ΦΠΑ σε μεταφορές, καφέ, μη αλκοολούχα ποτά και τουριστικά πακέτα. Αυτή θα είναι η μεταρρύθμιση στους έμμεσους φόρους, την ώρα που η ακρίβεια στο καλάθι του νοικοκυριού επιμένει;
ΑΠ: Πέραν του δημοσιονομικού χαρακτήρα της, η φορολογία είναι σημαντικότατη και για την επίτευξη αναπτυξιακών στόχων. Ως εκ τούτου, το φορολογικό σύστημα οφείλει να συμβαδίζει με τις ραγδαίες οικονομικές και κοινωνικές μεταβολές, οι οποίες ελήφθησαν υπόψη στις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήσαμε την προηγούμενη τετραετία.
Αναφορικά με τη σχέση έμμεσων/άμεσων φόρων δεν παραβλέπουμε την ιδιαίτερη βαρύτητα που έχουν οι έμμεσοι φόροι στη χώρα μας σε σχέση με τις άλλες χώρες.
Ωστόσο, θέλω να τονίσω ότι, και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, με βάση επίσημα στοιχεία της Επιτροπής, το φορολογικό μείγμα στην πλειοψηφία των χωρών στηρίζεται στη φορολόγηση της εργασίας και της κατανάλωσης.
Σε αυτό το πλαίσιο η ίδια η Επιτροπή συστήνει μετατόπιση της επιβάρυνσης από την εργασία, μόνο όμως όταν διασφαλίζεται η δημοσιονομική ουδετερότητα.
Σαφέστατα, η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και η ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και της ηλεκτρονικής τιμολόγησης (βασικό στοιχείο της φορολογικής μεταρρύθμισης στην προηγούμενη θητεία της Κυβέρνησης) βελτιώνει ήδη την σχέση άμεσων/έμμεσων φόρων, ενώ θα δώσει μελλοντικά τη δυνατότητα για περαιτέρω ελαφρύνσεις στους έμμεσους φόρους.
Χαρακτηριστικά, επισημαίνω τη σημαντικότατη μείωση στο κενό ΦΠΑ που επετεύχθη στη χώρα μας (από τις υψηλότερες μειώσεις στην ΕΕ με 3,7 μονάδες και με σαφή τάση για περαιτέρω μείωση), αποδεικνύοντας ότι η επικέντρωση στην αύξηση της συμμόρφωσης οδηγεί με ασφάλεια σε ένα δικαιότερο φορολογικό σύστημα και σε πιο στέρεες βάσεις επιβολής του φόρου.
ΕΡ: Τα στοιχεία της ΑΑΔΕ δείχνουν υψηλή φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή στο χώρο των ελευθέρων επαγγελματιών. Έχετε εξαγγείλει μείωση τεκμηρίων από 1.1.2025. Δεν φοβάστε ότι αυτό θα κάνει πιο άδικο το φορολογικό σύστημα, ιδιαίτερα για τους μισθωτούς που δηλώνουν όλα τους τα εισοδήματα;
ΑΠ: Πέραν της ανάγκης ενίσχυσης της βιωσιμότητας του φορολογικού συστήματος, που προανέφερα, η φορολογική πολιτική σαφέστατα οφείλει να ενισχύει την δίκαιη κατανομή βαρών και την κοινωνική συνοχή.
Στην ιεράρχηση των προτεραιοτήτων η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής αποτελεί κορυφαίο ζήτημα. Αναφορικά με τους ελεύθερους επαγγελματίες, είναι γεγονός ότι η ανάγκη ενίσχυσης των προσπαθειών για καταπολέμηση της φοροδιαφυγής καθίσταται επιτακτική προκειμένου τα ποσά που
νομίμως εισπράττονται να φορολογούνται δικαιότερα αλλά και για να αυξηθούν τα έσοδα που δηλώνονται με βάση τα νόμιμα παραστατικά.
Συναφώς, η εισαγωγή των ηλεκτρονικών συναλλαγών, η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών και ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής με τη φορολογική διοίκηση και η συνεχιζόμενη εντατική προσπάθεια για ψηφιοποίηση και διαφάνεια των ελέγχων, με την εισαγωγή και αξιοποίηση και της τεχνητής νοημοσύνης, φέρνει σημαντικά αποτελέσματα. Η προσπάθεια για ουσιαστική φορολογική μεταρρύθμιση στον τομέα αυτό θα πρέπει να συνεχισθεί, με την πλήρη αξιοποίηση σχετικών μελετών και βέλτιστων πρακτικών καθώς και με την περαιτέρω υιοθέτηση ουσιαστικών στοχευμένων κινήτρων, προκειμένου το φορολογικό σύστημα να βασίζεται σε ένα διαφανές πλαίσιο με ξεκάθαρο πεδίο εφαρμογής και φορολόγηση βάσει πραγματικών στοιχείων. Τέλος, η περαιτέρω ενίσχυση των προσπαθειών για πλήρη ψηφιοποίηση της φορολογικής διοίκησης θα δώσει την δυνατότητα για περαιτέρω παραμετροποίηση των φορολογικών ελέγχων και πλήρη έλεγχο των συναλλαγών με υψηλό κίνδυνο φοροδιαφυγής.
