Σαν σήμερα στις 30 Νοεμβρίου του 1925, η Ελλάδα ξυπνά με ένα διάταγμα που θα μείνει στην ιστορία όχι για τη σοβαρότητά του, αλλά για το πόσο απρόσμενα παρενέβη στην καθημερινή ζωή των πολιτών. Ο δικτάτορας Θεόδωρος Πάγκαλος αποφασίζει να ρυθμίσει επισήμως το μήκος της γυναικείας φούστας. Με υπογραφή και σφραγίδα, το κράτος ορίζει πλέον ότι καμία γυναίκα άνω των 12 ετών δεν μπορεί να κυκλοφορεί με φούστα που απέχει περισσότερο από 30 εκατοστά από το έδαφος.
Το μέτρο έγινε αμέσως γνωστό ως ο «νόμος της μεζούρας». Και όχι τυχαία: η αστυνομία όφειλε να μετράει το ύψος της φούστας, ώστε να διαπιστώσει αν μια γυναίκα παραβιάζει το διάταγμα. Αυτό το μείγμα αυστηρότητας και υπερβάλλοντος κρατικού ζήλου βρήκε γρήγορα θέση στον δημόσιο διάλογο της εποχής.
Οι ιστορίες και οι αστικοί μύθοι γύρω από το πώς γεννήθηκε η ιδέα είναι πολλές. Η πιο διαδεδομένη εκδοχή αναφέρει ότι η σύζυγος του Πάγκαλου ενοχλήθηκε τόσο πολύ από μια νεαρή γραμματέα του που φορούσε πιο κοντή φούστα, αναγκάζοντάς τον να αντιδράσει με τον τρόπο που θεωρούσε καταλληλότερο: με νόμο! Είτε πρόκειται για πραγματικό περιστατικό είτε για κάποιο κουτσομπολιό της εποχής, η ουσία είναι πως ένα προσωπικό κριτήριο μετατράπηκε σε επίσημη κρατική οδηγία.
Η πρώτη σύλληψη δεν άργησε να έρθει. Μια 22χρονη, η Κατίνα Βογιατζή, οδηγήθηκε στο τμήμα επειδή η φούστα της μετρήθηκε στα 38 εκατοστά από το έδαφος, 8 ολόκληρα εκατοστά πάνω από το επιτρεπόμενο όριο. Η δίκη της έφτασε μέχρι τις εφημερίδες, αποτυπώνοντας με λεπτομέρειες τη διαδικασία μέτρησης, τις αντιδράσεις και το αίσθημα αμηχανίας που δημιουργούσε όλη αυτή η κατάσταση.
Το διάταγμα προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. Φεμινιστικές οργανώσεις, γονείς, ακόμα και άνθρωποι που δεν είχαν ιδιαίτερη σχέση με ζητήματα δικαιωμάτων, εξέφρασαν την ενόχλησή τους για το ότι η αστυνομία αποκτούσε τέτοιο ρόλο σε τόσο προσωπικές πτυχές της ζωής των γυναικών. Οι ραφτάδες είδαν δουλειά να αυξάνεται, αλλά πολλοί οικογενειάρχες διαμαρτύρονταν για το κόστος της αναγκαστικής επιμήκυνσης.
Τελικά, ο νόμος δεν κράτησε πολύ. Η διεθνής κριτική, η πίεση της κοινής γνώμης και οι πρακτικές δυσκολίες στην εφαρμογή του οδήγησαν στην κατάργησή του μέσα σε λίγους μήνες.
Παρ’ όλα αυτά, η υπόθεση αυτή παρέμεινε σημείο αναφοράς για την πολιτική πρακτική του καθεστώτος Πάγκαλου και τη σχέση του κράτους με την καθημερινή ζωή των πολιτών.
Και η υπόθεση της «μεζούρας» έμεινε στην ιστορία ως χαρακτηριστικό δείγμα της σχέσης που μπορούσε να έχει η εξουσία στις πιο προσωπικές πλευρές της κοινωνίας, αλλά και η ικανότητα της δημόσιας και πολιτικής αντίδρασης να διαμορφώνει την εφαρμογή των νόμων.
