«Μπορούμε να είμαστε περήφανοι που δημιουργήσαμε μια σταθερή, ελεύθερη και ευημερούσα κοινότητα χωρών που προχωρούν μπροστά μαζί», λέει η Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα στο «Μ» και μιλά διεξοδικά για το μέλλον και τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ενωσης έναντι των συνεχών προκλήσεων που ανακύπτουν και απαιτούν δράσεις και λύσεις.
Κυρία πρόεδρε, συμφωνείτε ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση βρίσκεται στο μεταίχμιο μιας ιστορικής μετάβασης όπου χρειάζονται υπερβάσεις σε πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο;
Η Ευρωπαϊκή Ενωση βρίσκεται σε συνεχή κατάσταση μετάβασης· πρώτον, επειδή υπάρχουν πάντα περισσότερα που μπορούν να γίνουν για τη βελτίωση της ζωής των Ευρωπαίων και, δεύτερον, επειδή σε αυτόν τον ολοένα και πιο παγκοσμιοποιημένο κόσμο τα γεγονότα σε άλλες περιοχές έχουν επίδραση σε εμάς, όπως βλέπουμε σήμερα με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την κρίση στη Μέση Ανατολή. Κοιτώντας πίσω στις τελευταίες επτά δεκαετίες, μπορούμε να είμαστε περήφανοι που δημιουργήσαμε μια σταθερή, ελεύθερη και ευημερούσα κοινότητα χωρών που προχωρούν μπροστά μαζί. Αλλά όλα αυτά πρέπει να διατηρηθούν και δεν μπορούν πλέον να θεωρούνται δεδομένα. Πρέπει να αγωνιστούμε για τις αξίες και τις ιδέες μας. Πρέπει να ενισχύσουμε τις σχέσεις μας με τους συμμάχους μας, εκείνους με τους οποίους μοιραζόμαστε τις ίδιες αξίες της δημοκρατίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Δεν μπορούμε να είμαστε εφησυχασμένοι στον σημερινό κόσμο. Εντός της Ενωσης, πρέπει να συνεχίσουμε να προωθούμε την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση και να προχωρήσουμε προς μια ισχυρή κοινή πολιτική για τη μετανάστευση. Επίσης, πρέπει να αυξήσουμε την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας για να προσφέρουμε ευκαιρίες σε κάθε Ευρωπαίοπολίτη, επειδή κανείς δεν πρέπει να μείνει πίσω. Βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι και οι επιλογές μας θα καθορίσουν το μέλλον μας. Αλλά είναι ευθύνη μας να πάρουμε στρατηγικές αποφάσεις. Αυτή είναι μια στιγμή που η Ευρώπη πρέπει να αντιμετωπίσει.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία, προηγουμένως η πανδημία και συγχρόνως οι πληθωριστικές πιέσεις δίνουν την αίσθηση ότι η Ευρώπη ακολουθεί τα γεγονότα, δεν τα διαμορφώνει. Από τι εξαρτάται η αντιστροφή αυτής της σχέσης;
Η πανδημία της Covid-19 και η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ήταν απρόσμενα γεγονότα που διαμόρφωσαν την ατζέντα μας τα τελευταία χρόνια και συνεχίζουν να το κάνουν, επίσης λόγω των επιπτώσεών τους στην οικονομία μας, όπως αναφέρατε. Πιστεύω ότι η αντίδρασή μας σε αυτές τις μεγάλες προκλήσεις ήταν άμεση, ισχυρή και, πάνω απ’ όλα, συλλογική. Εχουμε λάβει αποφασιστικά μέτρα, όπως η υιοθέτηση των κονδυλίων Next Generation EU για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας στους πολίτες και στις επιχειρήσεις μας ή την τεράστια ευρωπαϊκή ανθρωπιστική, στρατιωτική, οικονομική και πολιτική υποστήριξη για την Ουκρανία. Εχουμε επίσης λάβει κάποια μαθήματα, όπως ότι δεν μπορούμε να βασιζόμαστε σε αναξιόπιστους εταίρους όσον αφορά τις πηγές ενέργειας ή ότι πρέπει να προχωρήσουμε γρήγορα στην κοινή μας πολιτική ασφάλειας. Αυτή η ικανότητά μας για αντίδραση είναι πολύ σημαντική. Αλλά δεν νομίζω ότι απλώς αντιδρούμε σε απροσδόκητα γεγονότα ή κρίσεις. Κοιτάμε επίσης προς τα εμπρός, γι’ αυτό και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λάβαμε πρόσφατα τολμηρές αποφάσεις όσον αφορά την κλιματική αλλαγή με το πακέτο «Fit for 55», νομοθετήσαμε στον ψηφιακό τομέα και θέσαμε σε ισχύ τον πρώτο παγκόσμιο νόμο για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Αυτός είναι επίσης ο λόγος που καλούμε για τη μεταρρύθμιση της Ενωσής μας: για να είμαστε έτοιμοι για μελλοντικές διευρύνσεις που θα μας κάνουν πιο σύγχρονους και αποτελεσματικούς.
Ο νέος νόμος για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή μπορεί να είναι ταυτόχρονα δίκαιος, αυστηρός και σκληρός;
Για πρώτη φορά, η Ευρωπαϊκή Ενωση διαθέτει τη δική της ένστολη υπηρεσία Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής. Αυτό το νέο σώμα, αποτελούμενο από αξιωματικούς της Frontex και των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, είναι σε θέση να υποστηρίξει τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν προκλήσεις στα εξωτερικά τους σύνορα οποτεδήποτε. Στόχος της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής είναι να διασφαλίσει την ενοποιημένη και αποτελεσματική διαχείριση των εξωτερικών ευρωπαϊκών συνόρων, με πλήρη συμμόρφωση προς τα θεμελιώδη δικαιώματα, αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα της διαδικασίας επαναπατρισμού της Ενωσης. Η Frontex λειτουργεί σε ένα πολυεπίπεδο σύστημα διακυβέρνησης και διαθέτει μοναδική δομή. Μοιράζεται πληροφορίες και εμπειρογνωμοσύνη με όλα τα κράτη μέλη και με γειτονικές χώρες μη μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης που επηρεάζονται από μεταναστευτικές τάσεις και το διασυνοριακό οργανωμένο έγκλημα. Λαμβάνοντας υπόψη τον ισχυρό ρόλο της υπηρεσίας, o νέος Κανονισμός θα θεσπίσει ορισμένες βασικές εγγυήσεις για τα θεμελιώδη δικαιώματα. Τα δικαιώματα θα ενσωματωθούν στους Κανόνες Συμπεριφοράς της Frontex, στα Common Core Curricula για τους συνοριοφύλακες και θα παρέχουν εξειδικευμένη εκπαίδευση, όπως μαθήματα που σχεδιάζονται ειδικά για αξιωματούχους για την παρακολούθηση στα θαλάσσια ή εδαφικά σύνορα ή για επαναπροώθηση. Αυτές οι πολιτικές και οδηγίες θα αυξήσουν την κατανόηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και θα επιτρέψουν στους
αξιωματούχους να αναγνωρίζουν πιθανές παραβιάσεις. Με όλες τις προβλεπόμενες προστασίες στον Κανονισμό, μπορεί σίγουρα να επιτευχθεί η σωστή ισορροπία μεταξύ αποτελεσματικής διαχείρισης των συνόρων και σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Στο μεταναστευτικό πώς μπορεί να υπάρξει ισορροπία ανάμεσα στην εύλογη ανησυχία για την ασφάλεια που αισθάνονται οι Ευρωπαίοι πολίτες και στην ηθική υποχρέωση έναντι της ανθρώπινης ζωής;
Πρόσφατα γεγονότα και ο αυξημένος αριθμός αιτούντων άσυλο έχουν δείξει μια ακόμη φορά τις συνέπειες της τρέχουσας κατακερματισμένης πολιτικής μας σχετικά με το άσυλο και τη μετανάστευση. Ωστόσο, γίνεται σημαντικό έργο για την προώθηση των φακέλων του Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου, που βρίσκονται στο στάδιο των διαπραγματεύσεων μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Οι νέοι κανονισμοί θα μας παράσχουν ένα ενημερωμένο εργαλείο δράσης στη μετανάστευση, που είναι δίκαιο και ανθρώπινο με εκείνους που αναζητούν προστασία, αυστηρό με όσους δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για αίτηση και αποφασιστικό με τους διακινητές που εκμεταλλεύονται μερικούς από τους πιο ευάλωτους ανθρώπους του πλανήτη μας. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα πετύχουμε αυτόν τον στόχο μέχρι το τέλος αυτής της νομοθετικής περιόδου και ότι όλα τα στοιχεία του Συμφώνου θα εγκριθούν πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές τον Ιούνιο. Οι πολίτες θα περιμένουν από εμάς να εκπληρώσουμε όλα αυτά τα ζητήματα προτού ψηφίσουν τον επόμενο Ιούνιο. Η μετανάστευση είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα, στο οποίο μόνο μια κοινή απάντηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης μπορεί να μας παράσχει μακροπρόθεσμη βιώσιμη λύση. Οι πολίτες μας πρέπει να μπορούν να βασίζονται σε μια Ευρώπη που εκπληρώνει τις προσδοκίες τους, που ανταποκρίνεται στις δεσμεύσεις και τις αξίες της.
Εν όψει των ευρωεκλογών: το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα μπορεί –και υπό ποιες προϋποθέσεις– να αναστρέψει την άνοδο της Ακροδεξιάς και συγχρόνως να αντιπαρατεθεί ιδεολογικά και πολιτικά με την Κεντροαριστερά;
Μπορώ να μιλήσω μόνο ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εδώ. Θα πρέπει να απευθυνθείτε στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα για τις απόψεις τους. Εχοντας πει αυτό, πιστεύω ότι πρέπει να ενισχύσουμε το εποικοδομητικό προευρωπαϊκό κέντρο της πολιτικής αρένας. Αυτός ο προευρωπαϊκός πυρήνας είναι ο κινητήριος μοχλός του κοινού ευρωπαϊκού μας εγχειρήματος και ο μοναδικός που μπορεί να εκπληρώσει το κοινό συμφέρον των Ευρωπαίων. Πρέπει να καταπολεμήσουμε τους λαϊκιστές και τις ακραίες απόψεις. Για να το πετύχουμε αυτό, πιστεύω ότι πρέπει να κάνουμε καλύτερη δουλειά προκειμένου να επικοινωνούμε τα πολλά και πολύ σημαντικά οφέλη. Πρέπει, όμως, να είμαστε ειλικρινείς και να παραδεχτούμε ότι κάποια πράγματα μπορούν ακόμη να βελτιωθούν. Οι ευρωπαϊκές εκλογές του 2024 έχουν σημασία γιατί θα καθορίσουν την κατεύθυνση της Ευρώπης για τα προσεχή πέντε χρόνια. Θέλουμε κάθε Ευρωπαίο πολίτη να είναι μέρος του κοινού εγχειρήματός μας και η ψήφος τους είναι ένας σημαντικός τρόπος για να το επιτύχουμε αυτό.
