Αναγνώριση για την Ελλάδα ότι πρωτοπορεί στα θέματα της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των θαλασσίων περιοχών, ήταν ότι μαζί με τη Βραζιλία ήταν συμπροεδρεύουσα χώρα στο πρώτο πάνελ της 3ης Συνδιάσκεψης του ΟΗΕ για την Προστασία των Ωκεανών» σύμφωνα με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρο Παπασταύρου, ο οποίος ήταν καλεσμένος στο στούντιο του Πρώτου Προγράμματος, έχοντας επιστρέψει από τη Νίκαια της Γαλλίας.
Ερωτηθείς, τι αίσθηση αποκόμισε από τη Διάσκεψη του ΟΗΕ, σημείωσε ότι μια θεματολογία που πριν λίγα χρόνια ίσως θα αφορούσε λίγους, τους ειδικούς, τώρα είναι κοινός τόπος ότι πρέπει να μας απασχολεί όλους.
«Ειδικά για τη χώρα μας αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Για την Ελλάδα, η θάλασσα είναι ο καθρέφτης της ιστορίας της. Είναι συστατικό στοιχείο της ταυτότητάς μας, του πολιτισμού μας και συγχρόνως είναι κινητήρια δύναμη για το μέλλον μας. Συνεπώς, η προστασία και η ρύθμιση της ανθρώπινης δραστηριότητας στην θάλασσα μας αφορά άμεσα, όχι γιατί είμαστε ο μεγαλύτερος εμπορικός στόλος, αλλά γιατί έχουμε τα περισσότερα νησιά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μία από τις μεγαλύτερες σε όλο τον κόσμο. Συνεπώς, η ρύθμιση της ανθρώπινης δραστηριότητας και η συζήτηση για την προστασία του περιβάλλοντος στη θάλασσα μας αφορά άμεσα» προσέθεσε.
Σχετικά με τη συζήτηση για τη ναυτιλία και την αποδέσμευσή της από τον άνθρακα, ο υπουργός σχολίασε πως για την Ελλάδα, η συνολική ρύθμιση της ανθρώπινης δραστηριότητας στη θάλασσα είναι προτεραιότητα και πως όσο αφορά την ανάγκη απανθρακοποίησης της ναυτιλίας γίνονται συγκεκριμένα μέτρα.
«Πάντα όμως πρέπει να είμαστε πραγματιστές και ρεαλιστές. Να θέσουμε ένα άλλο θέμα, που είναι η ασφάλεια στις θαλάσσιες μεταφορές. Και αυτό είναι ένα θέμα που η Ελλάδα και ο πρωθυπουργός, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, τον Μάιο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ στη συζήτηση που έγινε, έγινε αυτή η συζήτηση για την ασφάλεια στις θαλάσσιες μεταφορές. Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός που ανακοινώθηκε τον Απρίλιο, η συζήτηση για την προστασία των ωκεανών, η συζήτηση για την προστασία των θαλασσίων μεταφορών, όλα αυτά είναι ένα πλέγμα δράσεων και πρωτοβουλιών, έτσι ώστε ο θαλάσσιος χώρος να ρυθμιστεί. Να πω κάτι. Για μας η εφαρμογή και ο σεβασμός της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία και αντιλαμβάνεστε τις προεκτάσεις της» συμπλήρωσε.
Απαντώντας στο ότι σημαντική ήταν και η επαναβεβαίωση του δόγματος Ελλάς Γαλλία Συμμαχία, αντέτεινε «Ελλάς Γαλλία και Μεσόγειος συμμαχία, γιατί ο πρόεδρος Μακρόν στο περιθώριο της Συνδιάσκεψης έκανε μια συνάντηση των αρχηγών κρατών μελών των χωρών της Μεσογείου και εκεί επαναβεβαιώθηκε ότι η θάλασσα έρχεται να ενώσει τις δυο πλευρές της Μεσογείου και ότι η ένωση των λαών γίνεται μέσω έργων διασυνδέσεων, ηλεκτρικής διασύνδεσης, διασύνδεσης δεδομένων data και ότι όλες οι χώρες πρέπει από κοινού να μπορούν να συνεννοούνται και να συνεργάζονται για την ανάπτυξη της Μεσογείου. Και σήμερα νομίζω είναι και η μέρα της Μεσογείου».
Στην κριτική που γίνεται, ότι η εξαγγελία για τα θαλάσσια πάρκα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την περιοχή του Αιγαίου, δεν συμπεριλαμβάνει βραχονησίδες που τίθενται υπό αμφισβήτηση από την Τουρκία, ο κ. Παπασταύρου επισήμανε τα εξής.
«Πρώτον, επιστρέψαμε εχθές από τη Νίκαια. Ξαναείπα ότι η χώρα μας είναι στην πρωτοπορία. Μας έβαλαν να είμαστε προεδρεύουσες στο πρώτο πάνελ, η συνδιάσκεψη ξεκίνησε στις 9, στις 10 η πρώτη ομάδα εργασίας είχε τη Βραζιλία και την Ελλάδα επικεφαλής. Η Τουρκία δεν συμμετείχε. Δεύτερον, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι βρισκόμαστε στην επεξεργασία για να ανακοινωθούν και να τεθούν σε δημόσια διαβούλευση τα ειδικά περιβαλλοντολογικά σχέδια για δυο θαλάσσια πάρκα. Ποια είναι η μεγάλη εικόνα; Η μεγάλη εικόνα είναι ότι ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε πέρσι στη Συνδιάσκεψη των Ωκεανών ότι θα γίνουν δύο θαλάσσια πάρκα στο Ιόνιο και στο Νότιο Αιγαίο, στις νότιες Κυκλάδες. Αυτή η ανακοίνωση, όπως όλες που κάνει ο συγκεκριμένος πρωθυπουργός, υλοποιείται και ας περιμένουμε να δούμε την υλοποίησή της. Γιατί, αυτή τη στιγμή ασκείται μια κριτική σε κάτι το οποίο ακόμα δεν έχει ανακοινωθεί και δεν έχει προσδιοριστεί. Θέλω να πω όμως κάτι γιατί εδώ είναι στη χώρα μας έχουμε τη συνήθεια να κριτικάρουμε κάτι πριν καν παρουσιαστεί. Τα θαλάσσια πάρκα και η προστασία τους έχουν να κάνουν, η αφετηριακή τους βάση είναι η περιβαλλοντολογική τους διάσταση. Δεν είναι, φτιάχνω ένα σύνολο από νησιά τα οποία τα βάζω έτσι γιατί θέλω. Εξετάζεται η βιοποικιλότητα, εξετάζεται η περιβαλλοντολογική συνοχή, η περιβαλλοντική προστασία. Η Ελλάδα ξέρετε, έχει μία βιοποικιλότητα μοναδική, αυτό έρχονται να προστατεύσουν τα θαλάσσια πάρκα. Άρα ας δούμε τις ανακοινώσεις. Είπε ο πρωθυπουργός πέρυσι ότι θα γίνει ένα πάρκο στο Ιόνιο και ένα στο Νότιο Αιγαίο. Μάλιστα έδωσε και εκτάσεις. Είπε ότι το ένα θα είναι 8.000, το άλλο 14.000, άρα 22.000 σύνολο. Ας δούμε, θα τηρηθούν οι δεσμεύσεις του; Οι ανακοινώσεις που θα γίνουν, θα υλοποιούν αυτά που είπε;».
Ερωτηθείς σχετικά με τις τουρκικές αντιδράσεις, σημείωσε «εγώ αυτό που μπορώ να πω είναι ότι η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με αποφασιστικότητα αλλά και σχέδιο και στρατηγική τον Μάρτιο έκανε αποδεκτό το αίτημα της Chevron για το ενδιαφέρον για εξορύξεις νότια της Κρήτης σε περιοχές οι οποίες επιβεβαιώνουν την άσκηση των δικών μας κυριαρχικών δικαιωμάτων. Τον Απρίλιο ανακοίνωσε και δημοσίευσε και έστειλε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στα πλαίσια του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, τους χάρτες, όπου εκεί όλα τα νησιά της πατρίδας μας, όπως είναι το σωστό και όπως είναι το δίκαιο, έχουν πλήρη επήρεια. Και βλέπουμε την υφαλοκρηπίδα μας να ακουμπάει την υφαλοκρηπίδα της Κύπρου. Τώρα στη Νίκαια, ο πρωθυπουργός ήταν στην πρωτοπορία. Άρα εγώ βλέπω την κυβέρνηση με σχέδιο και συγκεκριμένο προγραμματισμό να προχωρά στην άσκηση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων με τρόπο ο οποίος προστατεύει τα συμφέροντα της χώρας μας».
Επιπλέον, ο κ. Παπασταύρου ανέφερε ότι βγήκε απόφαση για τα κοράλλια, η οποία μάλιστα δημοσιοποιήθηκε την Κυριακή που ήταν Παγκόσμια Ημέρα των Ωκεανών. «Έχουμε στους Φούρνους ένα σύμπλεγμα από κοράλλια. Τα κοράλλια είναι από τα πιο πλούσια οικοσυστήματα. Γιατί εκεί δεν είναι μόνο ότι πηγαίνουν ψάρια, θαλάσσια είδη, αλλά δημιουργούνται οικοσυστήματα. Οπότε με την απόφαση που υπέγραψα, για πρώτη φορά έχουμε προστασία των κοραλλιών και προστασία, με την έννοια ότι απαγορεύεται η αλιεία με τις λεγόμενες μηχανότρατες. Είναι σαν ένας εκσκαφέας που ουσιαστικά αυτό το πιο πλούσιο, το πιο ευαίσθητο οικοσύστημα έρχεται και το σαρώνει. Οπότε για πρώτη φορά είδα τα κοράλλια στους Φούρνους. Προστατεύονται και έτσι θα κερδίζουμε όλοι από τον πλούτο που προσφέρουν το οικοσύστημα εκεί» είπε χαρακτηριστικά.
Στα δύο κρίσιμα ζητήματα της αρμοδιότητας του υπουργείου, στο θέμα της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας για τους οικισμούς κάτω από 2.000 κατοίκους αλλά και σε ό,τι αφορά στον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό και το «μπόνους» δόμησης, ο υπουργός ανέφερε τα παρακάτω.
«Η ιδιοκτησία του κάθε Έλληνα και της κάθε Ελληνίδας είναι στον πυρήνα της πολιτικής της κυβέρνησης. Η αλήθεια όμως είναι ότι τις τελευταίες δεκαετίες στα θέματα τα πολεοδομικά έχουμε μια κανονιστική ασάφεια, να το πω ευγενικά, να μη χρησιμοποιήσω άλλη λέξη. Αλληλοεπικαλύψεις, ρυθμίσεις που κανείς δεν ξέρει τι ισχύει και τι δεν ισχύει, αποφάσεις των δικαστηρίων που έρχονται να ακυρώσουν πρακτικές που λειτουργούν και όλο αυτό δημιουργεί μια πολύ μεγάλη αβεβαιότητα. Αυτή την αβεβαιότητα προσπαθούμε να επιλύσουμε. Με ποιο τρόπο; Πρώτα απ’ όλα και σας το ανακοινώνω, το έχω πει αλλά τώρα μπορώ να σας το πω με μεγαλύτερη ωριμότητα, προχωράει με πολύ γρήγορο βήμα για πρώτη φορά η κωδικοποίηση της πολεοδομικής νομοθεσίας, η οποία πριν το τέλος του χρόνου θα έχει γίνει πραγματικότητα. Για πρώτη φορά δηλαδή, θα έχουμε ένα κώδικα με 400 άρθρα που ό,τι έχει προηγηθεί δεκαετίες τώρα θα φεύγει και θα έχουμε μόνο αυτό το συγκεκριμένο νομοθέτημα. Και κάθε φορά που θα αλλάζει κάτι θα έρχεται να τροποποιεί ένα άρθρο και έτσι ο πολίτης θα έχει ένα κείμενο το οποίο θα του δίνει όλο το πλαίσιο, όχι δεκάδες που χρειάζεσαι να έχεις πυρηνικό επιστήμονα συνάδελφο να σου εξηγήσει. Ένα είναι αυτό. Δεύτερον, ολοκληρώνεται και η ψηφιοποίηση του Κτηματολογίου. Αυτές οι δύο είναι δύο σταθερές, οι οποίες μας βοηθούν στη δημιουργία αυτού του ασφαλούς πλαισίου που σας λέω. Όμως υπάρχουν πάρα πολλές αποφάσεις και πάρα πολλές εκκρεμότητες οι οποίες έρχονται από το παρελθόν.
Να μιλήσω κατευθείαν για τους οικισμούς. Τα όρια των οικισμών στη χώρα μας έγιναν από τους νομάρχες από το 1985. Έτσι αποφάσισε η Πολιτεία τότε. Ήρθε το Συμβούλιο της Επικρατείας, το Ανώτατο Δικαστήριο και έκρινε το 2017 και το 2019 ότι ήταν λάθος. Σωστό ή λάθος, το έκρινε. Άρα μετά από 30 χρόνια, μια πρακτική 30 ετών, βρισκόμαστε σε ένα αδιέξοδο, σε μια αβεβαιότητα. Έχουμε το Συμβούλιο της Επικρατείας να λέει ότι οι οικισμοί κάτω από 2.000 κατοίκους που τα όρια τους έγιναν από τους νομάρχες, δηλαδή όλοι οι οικισμοί, είναι εν δυνάμει άκυρα τα όριά τους. Γιατί οι αποφάσεις μπορεί να αφορούσαν 150 οικισμούς στο Πήλιο και στην Κρήτη, αλλά εν δυνάμει ο οποιοσδήποτε θα μπορούσε να προσβάλει έναν αντίδικο αντίπαλο, θα μπορούσε να οδηγήσει στην ακύρωση των ορίων των οικισμών. Και ξέρετε, δεν έχει να κάνει μόνο με κάποιον, με τον δικομανή του οικισμού. Έχει να κάνει ενδεχομένως και με κάποιον που θα είχε συμφέρον να οδηγήσει την κατάσταση εκεί πολεοδομικά, γιατί έτσι θα αυξανόταν η αξία.
Η λύση λοιπόν είναι μία. Σεβόμαστε την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, γιατί στην αστική δημοκρατία η δικαιοσύνη είναι μια ανεξάρτητη εξουσία, την οποία οφείλουμε να σεβαστούμε. Παίρνουμε όμως μέσα στο πνεύμα της απόφασης του ΣτΕ και επεξεργαζόμαστε μια νομοθετική ρύθμιση που μαζί με την με το πνεύμα της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας θα έρχεται να απαντήσει και στο γεγονός ότι δεν μπορούμε εύκολα οικισμούς που έχουν 100-200 κατοίκους, 200 ψυχές να τους αντιμετωπίσουμε με τον ίδιο τρόπο με έναν οικισμό 2.000 κατοίκων. Και επίσης, όλοι μιλάμε για τη μεγάλη πρόκληση της πατρίδας μας που είναι το δημογραφικό. Όλοι μιλάμε για την ανάγκη να δοθούν κίνητρα σε νέους ανθρώπους να γυρίσουν πίσω στον τόπο τους. Δεν μπορούμε να το κάνουμε ακόμα πιο δύσκολο και ιδιαίτερα στις ακριτικές περιοχές».
Ερωτηθείς πότε αναμένεται να βγει αυτή η ρύθμιση, ο υπουργός σημείωσε ότι η πρόθεση είναι να ολοκληρωθεί όσο πιο γρήγορα γίνεται, ακόμα και μέσα στον Ιούνιο εάν γίνεται, όμως είναι πολυπαραγοντικό το ζήτημα. «Αυτή τη στιγμή συντελείται μια πολεοδομική μεταρρύθμιση ιστορική, τι εννοώ, έχουμε σε όλη τη χώρα 227 τοπικά πολεοδομικά σχέδια και δεκαοκτώ ειδικά πολεοδομικά σχέδια. Είναι απαραίτητο η ολοκλήρωση αυτών των σχεδίων να λάβει υπόψη και αυτή τη ρύθμιση, γιατί αν έρθει αυτή η ρύθμιση, αφού γίνουν τα σχέδια, είναι λίγο άσκοπο.
Άρα πέρα από την αγωνία της κάθε Ελληνίδας, του κάθε Έλληνα, πέρα από τη διάσταση που έχει τη δημογραφική, πέρα από τη διάσταση που έχει για την αποκέντρωση, έχει και μια ρεαλιστική διάσταση ότι πρέπει να είναι όσο πιο γρήγορα γίνεται για να μπορέσουν τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια που συντελούνται να το λάβουν υπόψη».
Συνεχίζοντας στο δεύτερο ζήτημα, για τον ΝΟΚ και την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τα περιβαλλοντικά κίνητρα, ο κ. υπουργός ανέφερε «άλλη μία απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που έρχεται να κρίνει ένα νομοθέτημα μετά από αρκετά χρόνια. Υπήρξε ένα όριο που είναι η 11η Δεκεμβρίου. Από κει και πέρα, όποιος είχε μέχρι τότε κινήσει οικοδομικές εργασίες, τότε μπορεί να έχει το όφελος από αυτά τα κίνητρα τα οποία περιγράψατε. Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι όποιος δεν είχε ξεκινήσει οικοδομικές εργασίες τότε δεν μπορεί να έχει αυτό το παραπάνω. Όμως να ξεκαθαρίσω τι σημαίνει αυτό. Κάθε εκατοστό, κάθε μέτρο που ένας ιδιοκτήτης χάνει είναι σημαντικό. Όμως η απόφαση του Συμβούλιο της Επικρατείας αφαιρεί από αυτόν που δεν είχε ξεκινήσει τις οικοδομικές εργασίες, αυτό το παραπάνω κίνητρο, αυτό το παραπάνω μπόνους, αυτό δεν σημαίνει ότι η άδεια του ή η οικοδομική δραστηριότητα εξαλείφεται. Απλώς θα πρέπει να αναθεωρήσει την άδειά του και να μην κάνει χρήση αυτού του παραπανίσιου κινήτρου. Αυτή είναι η χρυσή τομή που βρήκαμε».
Ως προς το πώς ορίζεται η εκκίνηση των οικοδομικών αδειών, ο κ. Παπασταύρου, επισήμανε ότι στο Προεδρικό Διάταγμα που κατατέθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας προσδιορίζεται με σαφήνεια τι συνιστά εκκίνηση οικοδομικής δραστηριότητας και εκεί θα δει κανείς ότι «ο ορισμός είναι όσο πιο διευρυμένος γίνεται».
