Το χθεσινό περιστατικό με την εκδίωξη της ευρωπαϊκής αποστολής –στην οποία συμμετείχε και ο Έλληνας υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Θάνος Πλεύρης– από την Ανατολική Λιβύη, την οποία ελέγχει ο στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ, δημιουργεί εύλογα ερωτήματα και ανησυχίες. Πόσο ρεαλιστική είναι η προοπτική μιας αποτελεσματικής συνεννόησης για το Μεταναστευτικό ανάμεσα στην Ελλάδα –που δέχεται αυξημένες ροές από τη Λιβύη– και την Ευρωπαϊκή Ενωση,με τις δύο αντίπαλες κυβερνήσεις της βορειοαφρικανικής χώρας;
Από τις αρχές του 2025 και με έμφαση τις τελευταίες ημέρες που έφτασαν τους 2.000, η Λιβύη εξαπολύει μαζικές ροές μεταναστών προς την Κρήτη, επιχειρώντας να εκβιάσει την ΕΕ με στόχο οικονομικά και γεωπολιτικά ανταλλάγματα – σε μια κίνηση που θυμίζει ξεκάθαρα την υβριδική επίθεση της Τουρκίας στον Έβρο τον Φεβρουάριο του 2020, όταν δεκάδες χιλιάδες μετανάστες χρησιμοποιήθηκαν ως μοχλός πίεσης από την Άγκυρα για να «σπάσουν» τα ελληνικά σύνορα και να εισέλθουν σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Η κατακόρυφη αύξηση των αφίξεων λαθρομεταναστών από το λιβυκό έδαφος έχει σημάνει συναγερμό στην κυβέρνηση, στα συναρμόδια υπουργεία –όπου ήδη διατυπώνονται διασαφηνίσεις σχετικά με τις αρμοδιότητες του καθενός– καθώς και στις υπηρεσίες ασφαλείας που διαχειρίζονται το ζήτημα. Την ίδια ώρα, επί του πεδίου, η Κρήτη «ασφυκτιά», με τους εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να προειδοποιούν ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο και υπερβαίνει πλέον τις δυνατότητές τους.
Υπό αυτό το πρίσμα, η χθεσινή ευρωπαϊκή αποστολή στη Λιβύη, που αποτελούταν από τον επίτροπο Μετανάστευσης, Μάγκνους Μπρούνερ, τον Έλληνα υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, Θάνο Πλεύρη, και τους ομολόγους του από Ιταλία και Μάλτα, προσέλαβε μεγάλη σημασία. Αρχικά, η ευρωπαϊκή αντιπροσωπεία συνάντησε τον Αμπντουλχαμίντ Ντμπεϊμπά, πρωθυπουργό της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (GNU) που εδρεύει στην Τρίπολη.
Σύμφωνα με πηγές του ελληνικού υπουργείου, οι Ευρωπαίοι έστειλαν ένα σαφές μήνυμα ότι προτίθενται να ενισχύσουν τη Λιβύη στο να κρατήσει τους παράνομους μετανάστες και να αποτρέψει τις αναχωρήσεις προς την ΕΕ, ενώ αναμένεται να συνδράμουν και στην επιστροφή των παράνομων μεταναστών στη χώρα τους. Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Πλεύρης υπογράμμισε ότι η Κρήτη «δέχεται τεράστια πίεση από την ανατολική ακτή κι αυτό θέλουμε να το αποτρέψουμε».
«Θα ξεκινήσουμε μια μεγάλη εκστρατεία ασφαλείας με τη βοήθεια φιλικών χωρών για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων. Το θέμα της μετανάστευσης ξεπερνά τις δυνατότητες της Λιβύης», υποστήριξε ο κ. Ντμπεϊμπά.
Εν συνεχεία, η ευρωπαϊκή αποστολή μετέβη στη Βεγγάζη. Εκεί, σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Χαφτάρ ζήτησε από τον Ευρωπαίο επίτροπο να συναντηθεί και με τον «πρωθυπουργό» της λεγόμενης κυβέρνησης της Ανατολικής Λιβύης, Οσάμα Χαμάντ, επιχειρώντας να αποσπάσει εμμέσως αναγνώριση της κυβέρνησης από την ΕΕ που θεωρεί ως νόμιμη την κυβέρνηση της Τρίπολης.
Η άρνηση του κ. Μπρούνερ είχε ως συνέπεια να κηρυχθεί ανεπιθύμητη η ευρωπαϊκή αποστολή και να ζητηθεί η άμεση αποχώρησή της από τη Λιβύη.
Το ανακοινωθέν έκανε λόγο για κατάφωρη παραβίαση «διπλωματικών αρχών και διεθνών συμβάσεων», αναφέρθηκε ότι η συμπεριφορά τους αποτελεί «έλλειψη σεβασμού προς την εθνική κυριαρχία της Λιβύης και παραβίαση των λιβυκών νόμων», ενώ διατυπώθηκε ο ισχυρισμός ότι «δεν ακολουθήθηκαν οι διαδικασίες που διέπουν την είσοδο και την παραμονή διπλωματών και αλλοδαπών».
Μετά το επεισόδιο, πηγές του Μαξίμου και του υπουργείο Εξωτερικών σημείωναν ότι θα υπάρξει ευρωπαϊκή αντίδραση καθώς «επρόκειτο για αποστολή της Κομισιόν με επικεφαλής τον Ευρωπαίο επίτροπο τον οποίο συνόδευαν τρεις υπουργοί κρατών-μελών της ΕΕ». Η προσπάθεια της Αθήνας να κρατήσει χαμηλούς τόνους ήταν εμφανής, δεδομένου ότι οι ροές προέρχονται κυρίως από την Ανατολική Λιβύη αλλά και λόγω της προ ημερών συνάντησης του υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, με τον στρατάρχη Χαφτάρ.
Το διπλωματικό επεισόδιο, η ραγδαία αύξηση στις ροές λαθρομεταναστών των τελευταίων ημερών και οι πληροφορίες ότι 10.000 άνθρωποι βρίσκονται στο λιμάνι του Τομπρούκ και ετοιμάζονται να αναχωρήσουν προς την Κρήτη αυξάνει το επίπεδο ανησυχίας της ελληνικής κυβέρνησης. Σήμερα ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, συναντάται στο Μέγαρο Μαξίμου με τον κ. Πλεύρη προκειμένου να ενημερωθεί κατ’ ιδίαν για όσα συνέβησαν χθες στη βορειοαφρικανική χώρα, αλλά και για να εξεταστούν τα επόμενα βήματα της Αθήνας.
Εάν η μεταναστευτική πίεση προς την Κρήτη συνεχιστεί, η κυβέρνηση θα λάβει πιο αυστηρά και σκληρά μέτρα. Αυτό ανέφερε, χωρίς να τα εξειδικεύσει, χθες (ΣΚΑΪ) ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Βασίλης Κικίλιας, ο οποίος επισήμανε ότι η εργαλειοποίηση μεταναστών από πλευράς Λιβύης μοιάζει με τις πρακτικές της Άγκυρας.
«Είναι πολύ δύσκολη η κατάσταση, δεν το αμφισβητεί κανείς. Η Κρήτη είναι μία νέα δίοδος των κυκλωμάτων των διακινητών», τόνισε η υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Σέβη Βολουδάκη, μιλώντας σε ραδιοφωνικό σταθμό της Κρήτης, σημειώνοντας ότι το 80% των μεταναστών δεν προέρχονται από μη ασφαλείς χώρες και ως εκ τούτου οι αιτήσεις τους απορρίπτονται.
