Φόβους για επερχόμενο «κύμα ανατιμήσεων» εκφράζουν παράγοντες της αγοράς εξαιτίας της αλματώδους αύξησης που καταγράφουν οι διεθνείς τιμές των πρώτων υλών αλλά και των επιπτώσεων της πανδημίας στη βιομηχανική παραγωγή και στις μεταφορές.
Σύμφωνα με τα Νέα, τις πληθωριστικές τάσεις «πριμοδοτούν» τα γενναία πακέτα οικονομικής στήριξης που διοχέτευσαν οι κυβερνήσεις του δυτικού κόσμου, αλλά και η διάθεση των καταναλωτών «να ξοδέψουν και πάλι» μετά το τέλος της υγειονομικής κρίσης. Αντιμέτωπες με ένα ντόμινο ανατιμήσεων βρίσκονται μια σειρά από κατηγορίες, οι οποίες εκτείνονται από τα τρόφιμα και τα ποτά και φθάνουν μέχρι τα οικοδομικά υλικά και τα καταναλωτικά είδη (παιχνίδια, ρούχα, παπούτσια, ηλεκτρονικά και ηλεκτρικά είδη, κ.ά.), καθώς οι επιχειρήσεις εμφανίζονται ανήμπορες να απορροφήσουν το επιπλέον κόστος που προκύπτει από το «ράλι» των πρώτων υλών οι οποίες αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στα διεθνή χρηματιστήρια εμπορευμάτων. Ενδεικτικά, μετά το ξέσπασμα του κορωνοϊού που «πάγωσε» την οικονομική δραστηριότητα σε όλο τον κόσμο το καλαμπόκι αυξήθηκε κατά 103,93%, το πετρέλαιο κατά 95,92%, ο χαλκός κατά 92,14%, το αλουμίνιο κατά 67,44%, το σιτάρι κατά 38,64% και ο καφές (ποικιλία Robusta) κατά 30,82%. Οι συνέπειες έχουν κάνει ήδη την εμφάνισή τους σε παγκόσμιο επίπεδο, με τον διεθνή Τύπο να εντοπίζει αυξήσεις στην τιμή της τορτίγιας στο Μεξικό, του μοσχαριού στη Βραζιλία, του φοινικέλαιου στη Μιανμάρ και του μπέικον και άλλων κρεατικών στις ΗΠΑ.
Ο πρόεδρος του ΙΕΛΚΑ, Κωνσταντίνος Μαχαίρας, αναφέρει στα Νέα πως τα σουπερμάρκετ υφίστανται ήδη μεγάλη πίεση, την οποία σε μεγάλο βαθμό πέτυχαν να συγκρατήσουν χάρη στις εκτεταμένες προσφορές. Θεωρεί ωστόσο πως είναι θέμα χρόνου αυτή η πίεση να περάσει στα ράφια, λέγοντας πως «δεν αντέχει άλλο το σύστημα…».
Ιδιαίτερα προβληματισμένος δηλώνει και ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αρτοποιών, Μιχάλης Μούσιος, επισημαίνοντας πως οι πρώτες όλες που χρησιμοποιούν τα αρτοποιία έχουν ανέβει κατακόρυφα τους τελευταίους μήνες. Οπως λέει, από τον περασμένο Νοέμβριο τα άλευρα έχουν αυξηθεί κατά 12% ενώ σημαντικές ανατιμήσεις – που σε κάποιες περιπτώσεις ξεπέρασαν ακόμη και το 40% – παρατηρήθηκαν στο βούτυρο, τις μαργαρίνες, τα έλαια, τα υλικά συσκευασίας, αλλά και στις βιοδιασπώμενες σακούλες, επιβαρύνοντας τις επιχειρήσεις του κλάδου που ως επί το πλείστον είναι οικογενειακές. Μάλιστα, παρότι μέχρι στιγμής οι αρτοποιοί «δεν έχουν μετακυλήσει ούτε σεντ στο τελικό προϊόν», γιατί αντιλαμβάνονται τη δυσκολία των νοικοκυριών, δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να υπάρξουν κάποιες ανατιμήσεις, αφού δεν γνωρίζει «πόσο ακόμη θα αντέξει ο κλάδος αυτή την κατάσταση».
Για τον κίνδυνο ανατιμήσεων έχουν προειδοποιήσει ήδη εκπρόσωποι μεγάλων ομίλων, οι οποίοι δηλώνουν ανήσυχοι για την ανοδική πορεία των πρώτων υλών. Ο διευθύνων σύμβουλος της Coca Cola HBC, Zoran Bogdanovic σε πρόσφατες δηλώσεις του ανέφερε πως η πολυεθνική έχει αυξήσει ήδη τις τιμές των προϊόντων της σε περίπου 10 χώρες ενώ προέβλεψε αντίστοιχες κινήσεις και από τον ανταγωνισμό. Το στέλεχος έσπευσε μάλιστα να τονίσει ότι εάν συνεχισθούν να αυξάνονται οι διεθνείς τιμές των εμπορευμάτων, και ειδικότερα του αλουμινίου, τότε είναι σίγουρο ότι θα προχωρήσει και σε άλλες ανατιμήσεις. Υπογράμμισε ωστόσο πως δεν πρόκειται να επηρεασθεί η ζήτηση καθώς οι καταναλωτές βγαίνουν από τα lockdowns με περισσότερα χρήματα και εμφανίζονται πρόθυμοι να ξοδέψουν και πάλι. «Υπάρχει γόνιμο έδαφος για αυξήσεις τιμών» σημείωσε χαρακτηριστικό ο Zoran Bogdanovic και έσπευσε να συμπληρώσει: «Ολες οι έρευνες δείχνουν ότι τα χρήματα που διαθέτουν οι επιχειρήσεις αλλά και οι ιδιώτες είναι σε καλά επίπεδα. Εχουμε μελέτες που δείχνουν ότι οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να ξοδέψουν και να διασκεδάσουν. Ολη αυτή η δαπάνη, η οποία θα δημιουργήσει ζήτηση, θα οδηγήσει και σε αύξηση των τιμών». Στο «αγκάθι» των πρώτων υλών αναφέρθηκε και η διοίκηση της γαλακτοβιομηχανίας ΦΑΓΕ, τονίζοντας πως ενδέχεται να επηρεάσουν το κόστος παραγωγής ενώ ο επικεφαλής της Jumbo, Απόστολος Βακάκης, εκτίμησε πως εάν συνεχισθούν οι πληθωριστικές πιέσεις στις πρώτες ύλες αλλά και στα μεταφορικά και αυξηθεί το κόστος χρήματος, χωρίς να υπάρχει ανάλογη αύξηση εισοδημάτων, τότε «θα οδηγηθούμε σε ένα περιβάλλον ανισορροπίας».
«Αντίβαρο» στις εισαγόμενες πληθωριστικές τάσεις εκτιμάται πως θα μπορούσε να αποτελέσει η μείωση του ΦΠΑ. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΙΕΛΚΑ, η αποκλιμάκωση της φορολογίας θα απέτρεπε πιθανό κύμα ακρίβειας και παράλληλα θα τόνωνε τη ζήτηση, με ευεργετικά αποτελέσματα για τα δημόσια έσοδα, ενώ σε ανάλογο μήκος κύματος κυμαίνεται και ο πρόεδρος των ελλήνων αρτοποιών, λέγοντας πως αποτελεί πάγιο αίτημα του κλάδου να μεταφερθεί στον χαμηλό συντελεστή από το 13% που είναι σήμερα. Η ανάγκη παρέμβασης στο μέτωπο της φορολογίας εκπέμπεται και από άλλους φορείς της αγοράς, οι οποίοι θεωρούν επιβεβλημένη την ανάληψη κυβερνητικής δράσης εάν υπάρξουν φαινόμενα αδικαιολόγητων ανατιμήσεων.
