Η Τουρκία έχει βρει τον τρόπο να προκαλεί χωρίς να φαίνεται. Ο Χακάν Φιντάν, υπουργός Εξωτερικών και πρώην επικεφαλής της ΜΙΤ, είναι το νέο πρόσωπο μιας παλιάς πολιτικής. Μιλά με τη νηφαλιότητα του «ρεαλιστή», όμως πίσω από τα λόγια του κρύβεται η ίδια διαχρονική επιδίωξη: να αμφισβητήσει το αυτονόητο, να κερδίσει χώρο μέσα από τη σύγχυση και τον φόβο.
Η Άγκυρα, εδώ και δεκαετίες, παίζει σε δύο ταμπλό. Εμφανίζεται ως σύμμαχος στη Δύση, αλλά επιλέγει να συγκρούεται με κάθε ευκαιρία. Όποτε η Ευρώπη δείχνει αδύναμη και η Ουάσιγκτον κοιτά αλλού, η Τουρκία δοκιμάζει τα όρια. Δεν χρειάζεται πολεμικά πλοία, αρκούν μερικές λέξεις προσεκτικά διατυπωμένες από το βήμα του ΟΗΕ ή μια «τεχνική» διαρροή στα τουρκικά μέσα.
Ο Φιντάν δεν είναι γραφικός. Είναι επικίνδυνα μεθοδικός. Ξέρει να χρησιμοποιεί το λεξιλόγιο της διπλωματίας για να περάσει μηνύματα εκβιασμού, να κάνει τη ρητορική της Τουρκίας να μοιάζει με συζήτηση για «ισορροπία» και «αμοιβαίο σεβασμό». Όμως πίσω από κάθε του φράση, υπάρχει το ίδιο μοτίβο: η Τουρκία δικαιούται περισσότερα, η Ελλάδα πρέπει να υποχωρεί λίγο κάθε φορά.
Αυτή είναι η παγίδα του «ρεαλισμού» που προβάλλει η Άγκυρα. Ότι η ειρήνη επιτυγχάνεται μόνο αν δεχτούμε πως τα τουρκικά συμφέροντα είναι κάπως «ανώτερα» ή πιο «ιστορικά». Κι εκεί ακριβώς πρέπει να μπει η γραμμή. Η Ελλάδα δεν έχει να αποδείξει τίποτα, έχει μόνο να διαφυλάξει αυτά που της ανήκουν. Κυριαρχικά δικαιώματα δεν μπαίνουν στο τραπέζι για «διάλογο».
Η ισχύς της Ελλάδας δεν μετριέται σε ανακοινώσεις, αλλά σε συνέπεια. Σε σταθερές συμμαχίες, σε ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων, σε ψυχραιμία μπροστά στις προκλήσεις. Η Τουρκία παίζει με εντάσεις, η Ελλάδα πρέπει να παίζει με σταθερότητα. Όποιος διαχειρίζεται με νηφαλιότητα την πρόκληση, έχει ήδη το πλεονέκτημα.
Η χώρα μας δεν χρειάζεται να απαντά σε κάθε δήλωση του Φιντάν, αρκεί να δείχνει ότι δεν επηρεάζεται. Ούτε από ρητορικές επιθέσεις, ούτε από κινήσεις εντυπωσιασμού. Η Τουρκία θα συνεχίσει να δοκιμάζει τα όρια, γιατί αυτή είναι η φύση της πολιτικής της. Το στοίχημα για την Ελλάδα είναι να τα διατηρεί ακέραια, σταθερά και αδιαπραγμάτευτα.
Ο πραγματικός ρεαλισμός δεν είναι να κατανοείς την πρόκληση· είναι να την προβλέπεις και να την αποδυναμώνεις πριν καν εκδηλωθεί. Κι αυτός είναι ο δρόμος που η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει.
