Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ υπήρξε ένας ακούραστος υπερασπιστής της ειρήνης, ίσως ο άνθρωπος που έκανε τα περισσότερα από οποιονδήποτε άλλο για να έρθει με ειρηνικό τρόπο το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Γράφει ο Φώτης Καρύδας
Εφυγε από τη ζωή προχθές το βράδυ ο τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ενωσης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Ενας ακούραστος υπερασπιστής της ειρήνης, ίσως ο άνθρωπος που έκανε τα περισσότερα από οποιονδήποτε για να έρθει με ειρηνικό τρόπο το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, κάτι που στη συνέχεια έφερε και την επανένωση της Γερμανίας με την πτώση του τείχους του Βερολίνου το 1990.
Η συνεργασία του με τον τότε Αμερικανό πρόεδρο Ρόναλντ Ρέιγκαν για να μειωθούν τα πυρηνικά οπλοστάσια των δύο χωρών γράφτηκε με χρυσά γράμματα στην παγκόσμια ιστορία, προς μεγάλη ανακούφιση των ανθρώπων σε όλον τον κόσμο που προσεύχονταν να τερματιστεί η κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών. Τιμήθηκε άλλωστε και με το Νόμπελ Ειρήνης για τον ρόλο του στην ύφεση της σύγκρουσης Ανατολής-Δύσης τον περασμένο αιώνα.
Ενας πολιτικός άνδρας με ξεχωριστό θάρρος και ακεραιότητα, που έφερε σημαντικές μεταρρυθμίσεις με σκοπό τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών αλλά και το άνοιγμα της σοβιετικής κοινωνίας. Ειδικότερα, η πολιτική της γκλάσνοστ (διαφάνεια) επέτρεψε βελτιωμένη ελευθερία λόγου και Τύπου, ενώ η περεστρόικα (αναδιάρθρωση) προσπάθησε να αποκεντρώσει τη διαδικασία λήψης οικονομικών αποφάσεων για τη βελτίωση της αποδοτικότητας.
Μέσα και από τα δικά του λόγια: «Είχαμε αφθονία στα πάντα: γη, πετρέλαιο, αέριο και άλλους φυσικούς πόρους, και ο Θεός μάς προίκισε με ευφυΐα και ταλέντο – και παρ’ όλ’ αυτά ζούσαμε πολύ χειρότερα από τον κόσμο σε άλλες βιομηχανικές χώρες και το χάσμα διαρκώς μεγάλωνε. Ο λόγος ήταν προφανής ήδη για καιρό: η κοινωνία μας ήταν πιασμένη στην αρπάγη του γραφειοκρατικού συστήματος. Καταδικασμένη να υπηρετεί την ιδεολογία και να κουβαλάει το βαρύ φορτίο της κούρσας των εξοπλισμών. Δεν μπορούσαμε να συνεχίσουμε να ζούμε έτσι».
Ο Γκορμπατσόφ ήταν διορατικός ηγέτης, πολύ μπροστά από την εποχή του. Για εκείνον δεν υπήρχε τίποτα πολυτιμότερο στον κόσμο από τις ανθρώπινες ζωές και η ειρήνη ήταν πάντα ο ανώτερος στόχος και ο σκοπός. Δυστυχώς στην ίδια του τη χώρα ήταν ιδιαίτερα απεχθής και κατηγορήθηκε από την πλειοψηφία πως ήταν αυτός ο κύριος υπεύθυνος για την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης και όλα όσα ακολούθησαν αυτής από το 1991 και μετά. Οταν μάλιστα το 1996 διεκδίκησε ως ανεξάρτητος την προεδρία της Ρωσίας, συγκέντρωσε μόλις το 0,5% των συνολικών ψήφων.
Το παράδειγμα, το ήθος και το ανάστημα ενός ηγέτη σαν τον Γκορμπατσόφ λείπει όσο τίποτα από τη σημερινή Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος αναμφισβήτητα βλέπει τον εαυτό του σαν το αντίθετο του Γκορμπατσόφ. Ετσι στοχεύει ολοφάνερα στην επαναφορά του ψυχροπολεμικού κλίματος, ειδικότερα μετά και την εισβολή στην Ουκρανία, την ένοπλη σύγκρουση που ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου 2022 και άλλαξε τις ισορροπίες σε παγκόσμιο επίπεδο.
