Όλοι γνωρίζουμε το γνωμικό «ο καλός ο καπετάνιος στη φουρτούνα φαίνεται». Δυστυχώς στη φουρτούνα που ονομάζεται κορωνοϊός, η Ευρωπαϊκή ηγεσία αποδείχθηκε πολύ κατώτερη των περιστάσεων. Με τους νεκρούς από την πανδημία να πλησιάζουν επικίνδυνα τους 100.000 και την Ευρωζώνη να βαδίζει σε ύφεση που εκτιμάται από τον πρόεδρο του Eurogroup κ. Σεντένο στο 7,5% για το 2020, τρεις μονάδες βαθύτερη από το απόγειο της οικονομικής κρίσης το 2009, δεν έχουμε καταλήξει ακόμα σε ένα σαφές σχέδιο για την έξοδο από την κρίση.
Στη σημερινή Σύνοδο Κορυφής, θα συζητηθούν διάφορες προτάσεις. Το ευρωομόλογο ως κύριο εργαλείο χρηματοδότησης φαίνεται να μπαίνει προς το παρόν στο συρτάρι. Ακόμα και η Ιταλία, η τελευταία χώρα που εμφανιζόταν να το υποστηρίζει σθεναρά, αναθεώρησε τις τελευταίες ημέρες αναγνωρίζοντας ότι επρόκειτο για μία χαμένη μάχη. Η μάχη θα δοθεί στον τρόπο χρηματοδότησης του νέου Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανασυγκρότησης, στο ποσό που θα διαθέτει αλλά και στον τρόπο παροχής της οικονομικής βοήθειας στα κράτη που έχουν πληγεί περισσότερο.
Οι εκτιμήσεις είναι ότι για να είναι αποτελεσματικό το Ταμείο και να ανατρέψουμε τη ζημιά που δημιουργείται, θα πρέπει να διαθέτει τεράστια ποσά, πολλαπλάσια του ενός τρισεκατομμυρίου. Όμως εδώ υπάρχει ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα. Ασχέτως το πως θα χρηματοδοτηθεί το Ταμείο αυτό, αν τα χρήματα αυτά δοθούν στα κράτη ως δάνεια, τότε, σε συνδυασμό και με την μεγάλη ύφεση που αναμένεται, κινδυνεύουμε με την εκτόξευση του δημόσιο χρέους, ιδιαίτερα χωρών όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Ιταλία. Αυτό με τη σειρά του είναι πολύ πιθανό σε δεύτερο χρόνο να αυξήσει το κόστος δανεισμού, και να οδηγηθούμε σε μία χειρότερη οικονομική κρίση με ανυπολόγιστες κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες.
Το μεγάλο ερώτημα λοιπόν είναι, πως η προσπάθεια για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης δε θα οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη συσσώρευση στις πιο αδύναμες οικονομίες της Ευρωζώνης. Για να γίνει αυτό πιστεύω ότι είναι απαραίτητη η ενεργοποίηση του άρθρου 122 παράγραφος 2 της Συνθήκης ώστε η Ευρωπαϊκή Ένωση να δανειστεί τα αναγκαία αυτά ποσά χρησιμοποιώντας τον Ευρωπαϊκό προϋπολογισμό τόσο ως εγγύηση αλλά και ως τρόπο αποπληρωμής αν όχι όλου του ποσού, τουλάχιστον του μεγαλύτερου μέρους του. Με αυτό τον τρόπο, τα χρήματα αυτά θα μπορούν να δοθούν στα κράτη μέλη ως επιδότηση και όχι ως δάνειο, καθώς την αποπληρωμή του θα αναλάβει ο Ευρωπαϊκός προϋπολογισμός. Αυτή είναι η πρόταση που κατέθεσε και η Σοσιαλιστική Ομάδα με επιστολή της τόσο στην Πρόεδρο της Επιτροπής όσο και προς τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Δυστυχώς το κείμενο που έχει διαρρεύσει ως πρόταση της Επιτροπής είναι πολύ κατώτερη των περιστάσεων, καθώς η όποια χρηματοδοτική βοήθεια φαίνεται να επιβαρύνει τα κράτη μέλη, με τον Ευρωπαϊκό προϋπολογισμό να αναλαμβάνει μόνο ένα μέρος των τόκων. Μία τέτοια πρόταση λειτουργεί αρνητικά, δημιουργώντας καχυποψία αφού φαίνεται να τάσσεται περισσότερο με τις Ολλανδικές και Γερμανικές θέσεις παρά με το κοινό Ευρωπαϊκό συμφέρον που πρέπει να υποστηρίζει.
Αν και η Σύνοδος σήμερα είναι πολύ δύσκολο να καταλήξει σε μία ολοκληρωμένη συμφωνία, θα έχουμε μία κατεύθυνση. Ας ελπίσουμε ότι τα παθήματα του παρελθόντος έχουν γίνει μάθημα και δε θα οδηγηθούμε σε συμβιβασμούς που στο τέλος θα αποδειχθούν καταστροφικοί.
O Nίκος Ανδρουλάκης είναι ευρωβουλευτής ΠΑΣΟΚ
