Οι εικόνες από τη Γάζα, οι βομβαρδισμοί, οι νεκροί άμαχοι και τα θύματα των επιθέσεων της Χαμάς επανέφεραν στο προσκήνιο πέρα από τη σύγκρουση Ισραηλινών και Παλαιστινίων και κάτι πιο ύποπτο, πιο διαχρονικό και παγκόσμιο: τον αντισημιτισμό!
Σε πλατείες της Ευρώπης και του αραβικού κόσμου αλλά και στο διαδίκτυο ξεδιπλώνονται σκηνές που ξεπερνούν την πολιτική κριτική και φλερτάρουν απροκάλυπτα με το μίσος: Η δολοφονία των δύο υπαλλήλων της ισραηλινής πρεσβείας στην Ουάσιγκτον, πριν από λίγα 24ωρα, εβραϊκές συναγωγές που γίνονται στόχοι επιθέσεων, Ισραηλινοί πολίτες που εξισώνονται με εγκληματίες πολέμου και συνθήματα όπως «ο Χίτλερ είχε δίκιο» επιστρέφουν τρομακτικά στη δημόσια σφαίρα.
Την ίδια ώρα, ακροδεξιές φωνές αξιοποιούν την κρίση για να αναζωπυρώσουν παραδοσιακές θεωρίες συνωμοσίας περί «παγκόσμιας εβραϊκής συνωμοσίας».
Μέσα σε αυτό το τοξικό περιβάλλον γίνεται σαφές ότι ο αντισημιτισμός όχι μόνο δεν εξαφανίστηκε αλλά ενώνει πολιτικούς και ιδεολογικούς εχθρούς από την Ακρα Δεξιά έως την Ακρα Αριστερά.
Η Ακρα Δεξιά δεν κρύφτηκε ποτέ. Από τις θεωρίες συνωμοσίας για «εβραϊκή παγκόσμια κυριαρχία» μέχρι την άρνηση του Ολοκαυτώματος, ο αντισημιτισμός αποτελεί θεμέλιο του ακροδεξιού αφηγήματος. Νεοναζί, φασίστες, ρατσιστές, όλοι διατηρούν στην καρδιά τους την ιδέα ότι «οι Εβραίοι φταίνε για όλα»: για τον καπιταλισμό, τον κομμουνισμό, τη μετανάστευση, τις κρίσεις.
Σήμερα από το Alternative für Deutschland (AfD) στη Γερμανία έως ομάδες στις ΗΠΑ και την Ανατολική Ευρώπη, το εβραϊκό πρόβλημα ξανασερβίρεται με νέα περιτυλίγματα.
Η Ακρα Αριστερά, ιστορικά, δεν ξεκίνησε από αντισημιτικό πυρήνα. Κι όμως, η σύγχρονη ριζοσπαστική Αριστερά σε πολλές εκφάνσεις της έχει ενδώσει σε έναν «διανοουμενίστικο» αντισημιτισμό, ντυμένο με το ένδυμα του «αντι-ιμπεριαλισμού».
Το Ισραήλ ταυτίζεται με τον «καταπιεστή», και οι Εβραίοι, συλλήβδην, με τον «καπιταλιστή», τον «έποικο», τον «δολοφόνο». Στην πορεία, η κριτική στην πολιτική του Ισραήλ μετατρέπεται σε απαξίωση της ίδιας της ύπαρξης του κράτους και στοχοποίηση εβραϊκών κοινοτήτων ανά τον κόσμο.
Από φοιτητικά αμφιθέατρα μέχρι πλατείες δυτικών πόλεων, σε διαδηλώσεις υπέρ των Παλαιστινίων ξεστομίζονται συνθήματα που παραπέμπουν απευθείας στη ναζιστική ρητορική, αυτήν τη φορά από «προοδευτικούς».
Ο ένας κατηγορεί τους Εβραίους ως παγκόσμιους κυρίαρχους. Ο άλλος τους καταγγέλλει ως συλλογικά εγκληματίες. Και οι δύο δαιμονοποιούν, ενοχοποιούν και στοχοποιούν. Η ταύτιση είναι εκκωφαντική, ακόμη κι αν τα μονοπάτια ξεκινούν από διαφορετικές ιδεολογικές βάσεις.
Τα ευρήματα διεθνών οργανισμών είναι αποκαλυπτικά:
- Η Anti-Defamation League (ADL) καταγράφει αύξηση αντισημιτικών περιστατικών τόσο από την Ακροδεξιά όσο και από ριζοσπαστικούς αριστερούς κύκλους.
- Η IHRA (Διεθνής Συμμαχία για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος) περιλαμβάνει τον «νέο» αντισημιτισμό στις μορφές που απειλούν σήμερα την εβραϊκή ταυτότητα και ασφάλεια.
- Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Εργατικό Κόμμα του Τζέρεμι Κόρμπιν βρέθηκε στο μικροσκόπιο για δομικό αντισημιτισμό στις τάξεις του.
Στον 21ο αιώνα, ο αντισημιτισμός δεν φορά πλέον μόνο σβάστικες ή στολές με σφυροδρέπανα. Μπορεί να εμφανιστεί με μπλουζάκια «Free Palestine», με post στα social media ή σε πανεπιστημιακές ανακοινώσεις. Αλλά παραμένει το ίδιο τοξικός, το ίδιο επικίνδυνος.
Η ιστορία έχει καταδείξει πού οδηγούν τέτοιες ρητορικές. Η ελαστικότητα στην καταδίκη του αντισημιτισμού, αναλόγως πολιτικής προέλευσης, είναι συνενοχή.
Η καταδίκη του αντισημιτισμού δεν μπορεί να είναι επιλεκτική. Δεν μπορεί να υπάρχει ανοχή στη μία πλευρά και κατακραυγή στην άλλη. Αν θέλουμε να σταθούμε απέναντι στο μίσος, πρέπει να το αναγνωρίσουμε και όταν φοράει «παραλλαγή» αριστερής ευαισθησίας και μπότες εθνικιστικής βίας.
Γιατί, στο τέλος, μαζί με τους Εβραίους κινδυνεύει και η κοινωνία.
