Στον χάρτη, τα κέρδη της Ρωσίας δεν είναι αξιοσημείωτα. Αλλά την ώρα που ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ πιέζει Ουκρανία και Ρωσία να καταλήξουν σε συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου, ο Πούτιν προσπαθεί να καταλάβει όσο το δυνατόν περισσότερη γη κατά μήκος μιας γραμμής μετώπου 1.200 χιλιομέτρων.
Με τα drones επιτήρησης να καθιστούν κάθε κίνηση στο πεδίο της μάχης εξαιρετικά επικίνδυνη, οι Ρώσοι στέλνουν μικρές ομάδες πεζών στρατιωτών που είναι δυσκολότερο να εντοπιστούν. Διεισδύουν, ανασυντάσσονται και επιτίθενται ξανά, επαναλαμβάνοντας τον κύκλο και προωθούμενοι βήμα-βήμα.
Αυτές οι τακτικές απέφεραν κέρδη στις αρχές του μήνα, κυρίως στην κρίσιμη ανατολική περιφέρεια του Ντονέτσκ, κοντά στην πολιορκημένη πόλη Ποκρόφσκ. Μεγαλύτεροι σχηματισμοί Ρώσων στρατιωτών κατόρθωσαν να υπερκεράσουν ουκρανικές άμυνες με τη βοήθεια drones και μαζικής αριθμητικής υπεροχής, προκαλώντας φόβους ότι η γραμμή του μετώπου μπορεί να καταρρεύσει τη στιγμή που ξεκινά η πιο συντονισμένη προσπάθεια ειρηνευτικών συνομιλιών των τελευταίων τριών ετών.
Σύμφωνα με χάρτες και μαρτυρίες από το πεδίο, οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν σε μεγάλο βαθμό ανακαταλάβει τα χαμένα εδάφη και σταθεροποίησαν το μέτωπο με ενισχύσεις. Παρ’ όλα αυτά, οι μάχες παραμένουν σφοδρές. Ο αρχηγός του ουκρανικού στρατού, στρατηγός Ολεξάντρ Σύρσκι, δήλωσε την Τετάρτη ότι οι ρωσικές δυνάμεις κλιμακώνουν τις επιθέσεις στο βόρειο Ντονέτσκ ενώ συνεχίζουν να πιέζουν προς το Ποκρόφσκ.
«Καθώς οι πολιτικές διαπραγματεύσεις ξεκινούν, ο Πούτιν προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τον λίγο χρόνο που απομένει για να αρπάξει όσα περισσότερα εδάφη μπορεί», εξήγησε ο συνταγματάρχης Ντμίτρο Παλίσα, διοικητής της 33ης μηχανοκίνητης ταξιαρχίας της Ουκρανίας. Η μονάδα του μεταφέρθηκε πρόσφατα στην περιοχή του Ποκρόφσκ, που οι Ρώσοι επιχειρούν να καταλάβουν για πάνω από έναν χρόνο.
Καθισμένος σε έναν πρόχειρο χώρο από κόντρα πλακέ και δίχτυα παραλλαγής, ο Παλίσα τόνισε: «Δεν τον νοιάζει πόσοι Ρώσοι στρατιώτες θα πεθάνουν ή πόσος εξοπλισμός θα χαθεί. Αυτό που μετράει γι’ αυτόν τώρα είναι να καταλάβει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κομμάτι του Ντονέτσκ. Κι αυτό θα μας φέρει σε πιο αδύναμη θέση στις διαπραγματεύσεις».
Ένας πόλεμος που σέρνεται
Έχουν περάσει χρόνια από τότε που ο πόλεμος ήταν ταχύρρυθμος. Η Ρωσία κέρδισε το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών που κατέχει σήμερα το 2014 με την προσάρτηση της Κριμαίας και τον εμφύλιο στο Ντονμπάς, και αργότερα τους πρώτους μήνες μετά τη μαζική εισβολή του Φεβρουαρίου 2022. Έκτοτε, ο έλεγχός της φτάνει περίπου το 20% της ουκρανικής επικράτειας.
Τον Μάιο, με την εαρινή επίθεση, οι Ρώσοι κατέλαβαν διπλάσιο έδαφος απ’ ό,τι τον προηγούμενο μήνα, εκμεταλλευόμενοι τα κενά των ουκρανικών γραμμών άμυνας. Οι πιο έμπειρες ουκρανικές ταξιαρχίες έχουν εξαντληθεί, αφού καλούνται συνεχώς να ενισχύσουν τα πιο κρίσιμα σημεία.
Μονάδες όπως το Σύνταγμα Αζόφ, η 33η και η 59η ταξιαρχία μεταφέρθηκαν στο Ποκρόφσκ. Πολλοί στρατιώτες μάχονται από το 2022 ή ακόμα και από το 2014. Παρά τη στρατολόγηση ανδρών 25-60 ετών και καμπάνιες στρατολόγησης με εντυπωσιακές αφίσες, ο ουκρανικός στρατός δυσκολεύεται να βρει νέους εθελοντές. Τον περασμένο μήνα ψηφίστηκε νόμος που επιτρέπει και σε πολίτες άνω των 60 να καταταγούν οικειοθελώς.
Το Ντονέτσκ στο επίκεντρο
Για να κατανοήσει κανείς την πορεία του πολέμου, αρκεί να δει το Ντονέτσκ – στο κέντρο τόσο των μαχών όσο και των διαπραγματεύσεων. Ο Πούτιν θεωρεί ότι το Ντονμπάς ανήκει «ιστορικά» στη Ρωσία. Στη συνάντησή του με τον Τραμπ στην Αλάσκα την Παρασκευή, φέρεται να τον έπεισε ότι η Ουκρανία πρέπει να παραχωρήσει όλο το Ντονμπάς για να υπάρξει ειρήνη.
Ωστόσο, η Ρωσία ελέγχει μόνο τα τρία τέταρτα του Ντονέτσκ. Στη δυτική πλευρά, που παραμένει υπό ουκρανικό έλεγχο, οι μάχες είναι λυσσαλέες. Μικρές ρωσικές ομάδες στρατιωτών, δύο έως τέσσερα άτομα, εκμεταλλεύονται κενά της ουκρανικής άμυνας κοντά στο Ντομπροπίλια.
Εκεί, drones και πύραυλοι χτυπούν καθημερινά χωριά, καταστρέφοντας σχολεία και ταχυδρομεία. Κι όμως, παρά τις βαριές απώλειες, η Ρωσία αδυνατεί να μετατρέψει τα μικρά κέρδη σε ουσιαστικές νίκες. Παρ’ όλα αυτά, είναι η περιοχή που Μόσχα και Ουάσινγκτον θέλουν οι Ουκρανοί να εγκαταλείψουν με αντάλλαγμα μια συμφωνία ειρήνης.
Η «ερπουσα επίθεση»
Οι χάρτες της ουκρανικής ομάδας DeepState δείχνουν ότι στις αρχές Αυγούστου οι Ρώσοι έκαναν προωθήσεις βόρεια του Ποκρόφσκ. Στις 15 Αυγούστου, όμως, οι Ουκρανοί κατάφεραν να αποκόψουν τις ρωσικές διεισδύσεις, παγιδεύοντας στρατιώτες στην περιοχή.
«Ο στόχος τους είναι να προχωρήσουν όσο γίνεται, να σταματήσουν και να κρατήσουν τη γραμμή», εξηγεί ο Παλίσα. «Δεν υπάρχει στρατηγικό βάθος σε αυτές τις κινήσεις».
Σύμφωνα με τον ίδιο, τουλάχιστον 21 Ρώσοι παραδόθηκαν μέσα σε τρεις μέρες, ενώ οι υπόλοιποι εξουδετερώθηκαν.
Ο ανθυπασπιστής Βιτάλι Πιασέτσκι της 93ης ταξιαρχίας ανέφερε ότι οι μονάδες του επιχειρούν σε δύο κατευθύνσεις, μεταξύ Κραματόρσκ και Ντομπροπίλια, όπου «ο εχθρός κατάφερε να διεισδύσει βαθιά στις γραμμές μας». Τόνισε ότι οι μαζικές μηχανοκίνητες επιθέσεις έχουν σπανίσει λόγω της πληθώρας drones που εντοπίζουν κάθε κίνηση αρμάτων και οχημάτων.
«Πρόκειται για μια έρπουσα επίθεση», είπε. «Εντοπίζουμε και εξουδετερώνουμε πολλές από αυτές τις μικρές ομάδες, αλλά κάποιες καταφέρνουν να περάσουν».
Άλλοι Ουκρανοί στρατιώτες επιβεβαιώνουν ότι η Μόσχα έχει αυξήσει τις επιθέσεις μετά την τελευταία έκρηξη ειρηνευτικών συνομιλιών.
Η μάχη των drones
Παράπονα από το μέτωπο επαναλαμβάνονται: δεν υπάρχουν αρκετοί άνδρες, ούτε αρκετά drones. Ο λοχίας Ολεξάντρ Κάρπιουκ της 59ης ταξιαρχίας παραδέχεται ότι η Ουκρανία δεν διαθέτει ακόμη την τεχνολογία για να αντιμετωπίσει τις εξειδικευμένες ρωσικές μονάδες drones που χτυπούν γραμμές ανεφοδιασμού.
Η άμυνα περιορίζεται σε δίχτυα παραλλαγής πάνω από δρόμους και οχήματα. Ακόμη και το μεγάλο ουκρανικό drone «Baba Yaga» – που οι Ρώσοι είχαν βαφτίσει έτσι από τη σλαβική μυθολογία – έχει μειώσει δραματικά τον κύκλο ζωής του: από 70 πτήσεις κατά μέσο όρο πριν καταρριφθεί, πλέον μόλις 10.
«Πρέπει να παραδεχτούμε ότι αυτές οι μονάδες δουλεύουν», αναγνωρίζει ο Κάρπιουκ. «Όλες αυτές οι νέες μονάδες drones είναι μια πραγματική απειλή για εμάς».
