Η ομιλία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ήταν μια τοποθέτηση με πολλαπλά μηνύματα για τη διεθνή κοινότητα, αλλά κυρίως μια ευκαιρία να αποτυπωθεί ο ρόλος που διεκδικεί η Ελλάδα στη νέα παγκόσμια τάξη. Με αναφορές στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή, στην Ουκρανία και στις προκλήσεις της εποχής – από την κλιματική κρίση έως την τεχνητή νοημοσύνη – ο πρωθυπουργός παρουσίασε τη χώρα ως σταθερή δύναμη, αξιόπιστο εταίρο και υπερασπιστή του διεθνούς δικαίου.
Η παρέμβασή του δεν περιορίστηκε σε ευχές και γενικές διαπιστώσεις. Είχε σαφή στόχευση να δείξει ότι η Ελλάδα διαθέτει φωνή και βαρύτητα στη διεθνή συζήτηση, ενώ ταυτόχρονα επιδιώκει να ενισχύσει την εικόνα της ως κράτος που συνδυάζει τον διάλογο με την αποτρεπτική ισχύ. Αυτό το πλαίσιο καθιστά αναγκαία μια πιο προσεκτική ανάγνωση των όσων ειπώθηκαν, ώστε να κατανοηθεί ποιο είναι το διακύβευμα για τη χώρα μας και ποια είναι τα οφέλη που μπορεί να αποκομίσει.
Η ανάλυση της ομιλίας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα, μέσα από την παρουσία της στη Νέα Υόρκη, στέλνει μηνύματα σε πολλαπλά επίπεδα: προς την Τουρκία, προς τους συμμάχους της στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, αλλά και προς την ευρύτερη διεθνή κοινότητα. Κι αν κάτι έγινε σαφές, είναι ότι η Αθήνα θέλει να καταγραφεί ως «νησίδα σταθερότητας» σε μια περιοχή γεμάτη αντιθέσεις και συγκρούσεις.
Η στρατηγική ανάγνωση της ομιλίας
Η αναφορά του Κυριάκου Μητσοτάκη στην «νέα παγκόσμια τάξη» δεν ήταν τυχαία. Σε έναν κόσμο όπου η πολυμέρεια δοκιμάζεται, η Ελλάδα επιδιώκει να δείξει ότι σέβεται τους κανόνες και επιμένει στο διεθνές δίκαιο. Το έκανε ξεκάθαρο τόσο όταν μίλησε για την Ουκρανία – υπογραμμίζοντας ότι καμία αλλαγή συνόρων δεν μπορεί να γίνει με τη βία – όσο και όταν έθιξε το casus belli της Τουρκίας, ζητώντας ρητά την ανάκλησή του.
Σε αυτό το σημείο, ο πρωθυπουργός έστειλε διπλό μήνυμα. Αφενός προς τους συμμάχους, ότι η Ελλάδα δεν είναι απλώς «παθητικός αποδέκτης» εξελίξεων αλλά παίκτης που απαιτεί σεβασμό των συνόρων και του διεθνούς δικαίου. Αφετέρου προς την Άγκυρα, ότι η χώρα μας είναι ανοιχτή στον διάλογο αλλά δεν πρόκειται να δεχθεί απειλές.
Η διάσταση της Μέσης Ανατολής
Η τοποθέτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη για τον πόλεμο στη Γάζα αποτέλεσε ίσως το πιο ηχηρό διεθνές μήνυμα. Με τη φράση ότι «κανένας στρατιωτικός στόχος δεν μπορεί να δικαιολογήσει τον θάνατο χιλιάδων παιδιών», πήρε σαφή θέση υπέρ της ειρήνης και της ανθρωπιστικής διάστασης του προβλήματος, χωρίς ωστόσο να αμφισβητήσει το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα.
Η ελληνική στάση, που συνδυάζει ρεαλισμό με ανθρωπισμό, φέρνει τη χώρα στη θέση ενός μεσολαβητή που μπορεί να απευθύνεται και στις δύο πλευρές. Σε μια περίοδο όπου το Ισραήλ κινδυνεύει να χάσει συμμάχους λόγω της σκληρής στρατηγικής του, η Αθήνα προσπαθεί να τοποθετηθεί ως «λογική φωνή» μέσα στον δυτικό κόσμο, προτάσσοντας τη λύση των δύο κρατών.
Ουκρανία και διεθνές δίκαιο
Η στάση απέναντι στον πόλεμο στην Ουκρανία ήταν απόλυτα συμβατή με την ευρωπαϊκή γραμμή. Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να αποδεχθεί παραβίαση συνόρων με τη βία, δείχνοντας συνέπεια σε μια αρχή που την αφορά άμεσα στην Ανατολική Μεσόγειο. Η θέση αυτή συνδέει τα δύο μέτωπα – Ουκρανία και Αιγαίο – αποδεικνύοντας ότι η χώρα δεν μιλά μόνο για τον εαυτό της, αλλά συνεισφέρει στη διαμόρφωση συλλογικής στάσης.
Η συγκεκριμένη τοποθέτηση αποκτά ιδιαίτερο βάρος για την Αθήνα, διότι οι εικόνες από την Ουκρανία ξυπνούν ιστορικές μνήμες: η εισβολή της Ρωσίας σε κυρίαρχο κράτος έχει ευθείες ομοιότητες με την τουρκική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο από το 1974. Η Ελλάδα, επομένως, έχει έναν επιπλέον λόγο να υπερασπίζεται με συνέπεια την αρχή της εδαφικής ακεραιότητας, καθώς η παραβίασή της αγγίζει άμεσα τα εθνικά της συμφέροντα.
Η αμυντική διάσταση και η ΕΕ
Η αναφορά ότι η Ελλάδα δαπανά πάνω από το 3% του ΑΕΠ της στην άμυνα είχε προφανές ακροατήριο: τόσο τους συμμάχους στο ΝΑΤΟ όσο και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Με αυτόν τον τρόπο η Αθήνα δηλώνει ότι δεν περιμένει μόνο βοήθεια, αλλά επενδύει η ίδια στην ασφάλειά της. Παράλληλα, ο Μητσοτάκης επανέφερε το ζήτημα του κοινού αμυντικού σχεδιασμού στην ΕΕ, εντάσσοντας τη χώρα μας στον πυρήνα της ευρωπαϊκής συζήτησης για την ασφάλεια.
Η Ελλάδα ως δύναμη διαλόγου
Πέρα από τις γεωπολιτικές τοποθετήσεις, η ομιλία είχε και έναν έντονο συμβολισμό. Η Ελλάδα παρουσιάστηκε ως χώρα που δεν επιδιώκει την όξυνση αλλά τη συνεργασία. Η αναφορά στο Κυπριακό, στην ανάγκη επίλυσης μέσω διαπραγματεύσεων και στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου, συνέδεσε την εικόνα της Ελλάδας με την προσήλωση στη νομιμότητα.
Ταυτόχρονα, οι αναφορές σε κλιματική κρίση, τεχνητή νοημοσύνη και ψηφιακή ασφάλεια δείχνουν μια Ελλάδα που δεν περιορίζεται σε περιφερειακά ζητήματα, αλλά συμμετέχει ενεργά στον παγκόσμιο διάλογο για το μέλλον. Η πρόταση για πανευρωπαϊκό όριο ηλικίας στα social media εντάσσεται σε αυτή τη λογική: μια μικρή χώρα μπορεί να φέρει σημαντικές ιδέες στο τραπέζι.
Το διακύβευμα για την Ελλάδα
Η παρέμβαση του Κυριάκου Μητσοτάκη στον ΟΗΕ έχει μεγαλύτερη αξία από όσο δείχνει με την πρώτη ματιά. Για την Ελλάδα, το διακύβευμα είναι τριπλό:
Πρώτον, να ενισχύσει τη διεθνή της εικόνα ως δύναμη ειρήνης και σταθερότητας, σε μια περιοχή όπου οι συγκρούσεις και οι εντάσεις είναι καθημερινότητα.
Δεύτερον, να καταστήσει σαφές ότι τα κυριαρχικά της δικαιώματα δεν επιδέχονται αμφισβήτηση και ότι η χώρα είναι αποφασισμένη να τα υπερασπιστεί με όλα τα μέσα, ενώ ταυτόχρονα παραμένει ανοιχτή στον διάλογο.
Και τρίτον, να συμμετάσχει ενεργά στη διαμόρφωση των διεθνών απαντήσεων απέναντι στις μεγάλες προκλήσεις της εποχής – από την ασφάλεια μέχρι την κλιματική αλλαγή και την τεχνολογία.
Η σύνδεση του Ουκρανικού με το Κυπριακό υπογραμμίζει ακόμη περισσότερο την ελληνική θέση: οι αρχές που διεκδικεί η Αθήνα δεν είναι αφηρημένες, αλλά άμεσα δεμένες με την ιστορική εμπειρία της και με τις εθνικές της προτεραιότητες. Η σταθερή αναφορά σε αυτά τα παραδείγματα κάνει σαφές ότι η Ελλάδα δεν μιλά απλώς για τις διεθνείς εξελίξεις, αλλά υπερασπίζεται θεμελιώδεις κανόνες που έχουν καθορίσει και τη δική της ιστορική πορεία.
Σε αυτό το πλαίσιο, τα κέρδη για την Ελλάδα είναι σημαντικά. Η χώρα καταγράφεται ως αξιόπιστος εταίρος στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, ως υπεύθυνη δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο και ως ενεργός συνομιλητής σε παγκόσμια ζητήματα. Με λίγα λόγια, η ομιλία Μητσοτάκη στον ΟΗΕ δεν ήταν απλώς μια παρέμβαση ρουτίνας, αλλά ένα βήμα για να κατοχυρώσει η Ελλάδα τη θέση της ως πυλώνας σταθερότητας στον 21ο αιώνα.
