«Η Ευρώπη βρίσκει τις δυνάμεις να αναγεννάται και να προσαρμόζεται στις καινούργιες γεωπολιτικές συνθήκες», τονίζει ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης αναφορικά με τις ευρωεκλογές της Κυριακής σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Ertnews από τη Γαλλία, όπου βρίσκεται.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανταποκρινόμενος στην πρόσκληση του προέδρου της Γαλλίας συμμετέχει στη διεθνή τελετή για την 80η επέτειο της απόβασης των συμμαχικών δυνάμεων στη Νορμανδία.
«Δεν συμμερίζομαι την απαισιοδοξία περί του τέλους της Ευρώπης. Πιστεύω ότι η Ευρώπη βρίσκει τις δυνάμεις να αναγεννάται και να προσαρμόζεται στις καινούργιες γεωπολιτικές συνθήκες», επισήμανε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης παραχωρώντας συνέντευξη στο αναλυτικό δελτίο ειδήσεων της ΕΡΤ και τον Απόστολο Μαγγηριάδη, τρεις ημέρες πριν από τις Ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου. Η συζήτηση έλαβε χώρα στη φρεγάτα «Κίμων», στις εγκαταστάσεις της Naval Group στο Λοριάν της Γαλλίας.
Το βασικό διακύβευμα της Ευρώπης
Ερωτηθείς για το αν συμμερίζεται τον φόβο του προέδρου Μακρόν ότι «η Ευρώπη κινδυνεύει να πεθάνει», για το αν θεωρεί ότι το βασικό διακύβευμα της Ευρώπης για την επόμενη πενταετία ότι είναι η στρατηγική της αυτονομία και ως προς το πώς τοποθετεί την Ελλάδα σε αυτή τη συζήτηση, υπογράμμισε, ειδικότερα:
«Γιορτάζουμε σήμερα τα 80 χρόνια από τη μεγαλύτερη στρατιωτική επιχείρηση στην ιστορία, την Απόβαση στη Νορμανδία, στην οποία συμμετείχαν και ελληνικές δυνάμεις, στην αρχή του τέλους για τη ναζιστική Γερμανία – η φασιστική Ιταλία είχε ήδη ηττηθεί. Και νομίζω μια διαρκής υπενθύμιση, ότι στους σημερινούς καιρούς δεν δικαιολογείται καμία γεωπολιτική και γεωστρατηγική αφέλεια. Ζούμε σε ταραγμένες περιόδους. Δεν συμμερίζομαι την απαισιοδοξία περί του τέλους της Ευρώπης. Πιστεύω ότι η Ευρώπη βρίσκει τις δυνάμεις να αναγεννάται και να προσαρμόζεται στις καινούργιες γεωπολιτικές συνθήκες.
Όμως αυτό το οποίο θα έλεγα εγώ και ο πρόεδρος Μακρόν (ο πρόεδρος Μακρόν και εγώ) μιλούσαμε πρώτοι για την ανάγκη της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης και πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, πιστεύω ότι αυτή η προσέγγιση στο νέο ρόλο της Ευρώπης σήμερα δικαιώνεται – και αυτό φυσικά απαιτεί και περισσότερη διευρωπαϊκή συνεργασία.
Δεν είναι τυχαίο ότι επιλέξαμε να χτίσουμε τα πλοία μας σε ένα γαλλικό ναυπηγείο με την προστιθέμενη αξία -θέλω να το πω αυτό- και των ναυπηγείων, καθώς αυτό το πλοίο αποτελείται από εννέα μπλοκς, το ένα από τα οποία έρχεται από την Ελευσίνα. Και αυτό καταδεικνύει και τη δυναμική που μπορεί να αποκτήσει και ο κλάδος των Ελληνικών Ναυπηγείων, ο οποίος πια εκσυγχρονίζεται, βγήκε από το τέλμα δεκαετιών στο οποίο είχε περιέλθει και μπορεί και αυτός να προσθέσει σημαντική προστιθέμενη αξία. Δεν μας ενδιαφέρει μόνο να χτίσουμε ένα πλοίο στη Γαλλία. Μας ενδιαφέρει να έχουμε και προστιθέμενη αξία ελληνικών επιχειρήσεων και να δημιουργήσουμε ελληνικές θέσεις εργασίας».
Ο πρωθυπουργός ανέφερε, ακόμη, στην αρχή της συζήτησης: «Κατ’ αρχάς, επιτρέψτε μου να πω ότι σήμερα είναι μια σημαντική στιγμή για εμένα, καθώς είναι η πρώτη φορά που μου δίνεται η δυνατότητα να επισκεφθώ το ναυπηγείο της Naval Group. Είμαστε πάνω στη φρεγάτα “Κίμων”, μια από τις τρεις υπερσύγχρονες φρεγάτες Belhara που θα έχουν ενταχθεί στο Πολεμικό μας Ναυτικό έως το 2026. Μιλάμε για τα πιο σύγχρονα πλοία τα οποία θα πλέουν στη Μεσόγειο, απότοκο της στρατηγικής συνεργασίας που η Ελλάδα έχει με τη Γαλλία και μια πάρα πολύ σημαντική επένδυση, η σημαντικότερη των τελευταίων δεκαετιών ως προς την αναβάθμιση του Πολεμικού μας Ναυτικού. Θα έλεγα ότι το πλοίο αυτό έρχεται να προστεθεί σε μια πολύ ένδοξη ιστορία σημαντικών ελληνικών πλοίων που ύψωσαν με υπερηφάνεια τη γαλανόλευκη».
Η κοινή ευρωπαϊκή ασπίδα
Απ. Μαγγηριάδης: «Επειδή μιλάτε για αυτές τις κοινές προσπάθειες στην Ευρώπη και πριν από μερικές εβδομάδες μαζί με τον Ντόναλντ Τουσκ, καταθέσατε μια πρόταση για τον κοινό αντιαεροπορικό θόλο στην Ευρώπη, θέλω να πω ότι η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας ο Ζοζέπ Μπορέλ, ενώ χαρακτήρισε ενδιαφέρουσα την πρόταση αυτή, είπε ότι δεν αφορά τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, διότι δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει οπλικά συστήματα και εξέφρασε κάποιες επιφυλάξεις για το ποιος θα λαμβάνει αποφάσεις που θα βρίσκονται οι συστοιχίες. Θα ήθελα να μας εξηγήσετε λίγο πώς ακριβώς το σκέφτεστε και πώς μπορεί να προχωρήσει».
Κ. Μητσοτάκης: «Κοιτάξτε, αν δεν σκεφτούμε φιλόδοξα και «έξω από το κουτί», θα παραμείνουμε αγκυλωμένοι σε αντιλήψεις του παρελθόντος. Aυτό το οποίο είπαμε με τον πρωθυπουργό Τουσκ είναι σχετικά απλό: Αν θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα ενιαίο αμυντικό ταμείο, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από ευρωπαϊκούς πόρους -κάτι αντίστοιχο, για να το πω με απλά λόγια, με ένα με ένα ταμείο ανάκαμψης για την άμυνα, προφανώς πολύ πιο πολύ πιο μικρό- αυτό πρέπει να συνδέεται και από ορισμένα μεγάλα projects στρατηγικής προτεραιότητας για την Ευρώπη, τα οποία να μπορέσουν να ενώσουν την ευρωπαϊκή βιομηχανία και να προσφέρουν προστιθέμενη ευρωπαϊκή αξία στις κοινές αμυντικές μας ανησυχίες. Και αναφερθήκαμε στην αντιπυραυλική άμυνα ως ένα παράδειγμα ενός τέτοιου πρότζεκτ, το οποίο θα μπορούσε ενδεχομένως να χρηματοδοτηθεί από ένα τέτοιο ταμείο. Είμαστε στην αρχή ακόμα αυτής της συζήτησης, αλλά προτιμώ να βλέπω ευκαιρίες παρά να ψηφίζω τα όποια εμπόδια (…) Πιστεύω ότι είναι κάτι το οποίο θα ενταχθεί και στις στρατηγικές προτεραιότητες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στην καινούργια ατζέντα, την οποία θα παρουσιάσει και ο πρόεδρος Μισέλ.
Είναι κάτι το οποίο έχει ήδη αντιμετωπιστεί θετικά και από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την κ. Φον Ντερ Λάιεν, και το ζητούμενο τελικά είναι εάν αντέχουν οι εθνικοί προϋπολογισμοί σε ένα περιβάλλον δημοσιονομικής πειθαρχίας, τις αυξημένες δαπάνες που όλοι αναγνωρίζουμε ότι πρέπει να κάνουμε για την άμυνα μας. Κοιτάξτε, εμείς ούτως αλλιώς ως Ελλάδα θα κάνουμε τις ανάγκες, τις δαπάνες που πρέπει (…) Αυτό το πλοίο πάνω στο οποίο βρισκόμαστε χρηματοδοτείται από το υστέρημα των Ελλήνων. Αλλά αυτό είναι το τίμημα της ελευθερίας και της εθνικής ανεξαρτησίας, όταν βρισκόμαστε σε μία πιο σύνθετη γεωπολιτική γωνιά της Ευρώπης.
Ο,τιδήποτε μπορούμε να προσθέσουμε στις δυνατότητες του εθνικού προϋπολογισμού, θα είναι μια μεγάλη ανακούφιση για εμάς, αλλά και μια ευκαιρία να αποδείξουμε ότι μπορούμε και μόνοι μας ως Ευρώπη.
Διότι η Ευρώπη, ας μην γελιόμαστε, αυτό δεν αφορά τόσο την Ελλάδα, αλλά αφορά την υπόλοιπη Ευρώπη, είχε ουσιαστικά εκχωρήσει την άμυνά της και τις εγγυήσεις ασφάλειας στις Ηνωμένες Πολιτείες και στο ΝΑΤΟ. Μπορούμε αυτό να το θεωρήσουμε ως δεδομένο λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα οποία ενδεχομένως να γίνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες;
(…) Τονίζω, αυτό το οποίο προτείνουμε δεν είναι υποκατάστατο για το ΝΑΤΟ. Ούτε ανήκω σε αυτούς που πιστεύουν ότι το ΝΑΤΟ, όποια και αν είναι η επιλογή των Αμερικανών, θα οδηγηθεί σε μια παρακμή. Είναι συμπλήρωμα στο ΝΑΤΟ και έχουμε και μια υποχρέωση και ως Ευρώπη να στηρίξουμε την αμυντική μας βιομηχανία. Να υπάρχει θα έλεγα μεγαλύτερος εξορθολογισμός των δαπανών, να μην υπάρχει τέτοια πολυτυπία.
Να δώσω ένα ένα παράδειγμα: Τα επόμενα πλοία του μέλλοντος θα μπορούσε να είναι η επόμενη κορβέτα, θα μπορούσε να είναι μια ευρωπαϊκή προσπάθεια. Αντί να χτίζει κάθε χώρα το δικό της πλοίο και να μην έχουμε οικονομίες κλίμακος, όλοι θα μπορούσαμε να προσθέσουμε σε αυτή την προσπάθεια, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδος. Άρα η συζήτηση αυτή είναι μια συζήτηση που έχει ανοίξει πιστεύω για τα καλά.
Δεν περιμένω ότι θα ολοκληρωθεί ως δια μαγείας σε λίγους μήνες, αλλά έχω μάθει πάντα ότι αν δεν θέτει κανείς φιλόδοξους στόχους για το επόμενο βήμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης, δεν πρόκειται να το πετύχει – και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θυμάστε, ότι ένα μήνα πριν συμφωνηθεί, πολλοί προέβλεπαν ότι ήταν αδύνατο να γίνει – και όμως έγινε».
Ο πολιτικός χάρτης της Ευρώπης και η θέση του ΣΥΡΙΖΑ σε αυτή
Απ. Μαγγηριάδης: Μια φιλόδοξη συζήτηση που θα ανοίξει τις επόμενες μέρες, από τη Δευτέρα κιόλας, θα είναι αυτή για την εκλογή των επόμενων προέδρων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και ούτω καθεξής. Θα ξεκινήσει μια μεγάλη διαπραγμάτευση. Αντιλαμβανόμαστε ότι θα έχετε κάποιον ιδιαίτερο ρόλο στη διαπραγμάτευση εσείς προσωπικά. Υπάρχει δηλαδή σοβαρή πιθανότητα γι αυτό. Είναι γνωστή η πρόταση του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος για τη στήριξη της Φον Ντερ Λάιεν. Το ερώτημα εδώ είναι: Θα επιδιώξετε τη στήριξη των σοσιαλιστών και των Φιλελευθέρων, όπως κάνατε και την προηγούμενη φορά και τελεία εκεί, ή μπορεί και να αναζητήσετε και τη στήριξη, για παράδειγμα, της Ιταλίδας πρωθυπουργού, της κυρίας Μελόνι;
K. Μητσοτάκης: «Κατ’ αρχάς το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα ως το μεγαλύτερο -καθώς φαίνεται, γιατί δεν μου αρέσει να προεξοφλώ κανένα εκλογικό αποτέλεσμα- αλλά καθώς φαίνεται, μεγαλύτερο πολιτικό κόμμα στην Ευρώπη, έχει δικαίωμα -και απαίτηση θα έλεγα- να διεκδικήσει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και υποψήφια μας είναι η κ. Φον Ντερ Λάιεν. Άρα ξεκινούμε με αυτό το αξίωμα. Έτσι προσερχόμαστε σε αυτήν την διαπραγμάτευση. Δεν συμμετείχα τότε στις διαπραγματεύσεις. Έφτασα στο συμβούλιο λίγους μήνες καθυστερημένα. Η στρατηγική μας τώρα ως προς την υποψηφιότητα της προέδρου της Επιτροπής είναι είναι σαφής.
Η Ευρώπη χτίστηκε μέσα από μια μεγάλη συμμαχία των κεντροδεξιών δυνάμεων, των κεντροαριστερών δυνάμεων, των σοσιαλιστών και των Φιλελευθέρων. Και εξακολουθώ να πιστεύω ότι στον πυρήνα της αυτή η συμμαχία πρέπει να διατηρηθεί ακέραια.
Αν τώρα σε αυτή τη συμμαχία μπορούν να προστεθούν -μεμονωμένα, το τονίζω -χώρες, κυβερνήσεις, κομματικοί σχηματισμοί, οι οποίοι να πιστεύουν στην ιδέα της Ευρώπης, έτσι όπως την αντιλαμβανόμαστε εμείς και με τους οποίους μπορούμε, παρά τις επιμέρους μας διαφωνίες, να συνδέσουμε τις μεγάλες στις μεγάλες ευρωπαϊκές προτεραιότητες, αυτό μπορεί να είναι και καλοδεχούμενο. Αλλά δεν θεωρώ σε καμία περίπτωση ότι πρέπει να υποκαταστήσουμε τον πυρήνα αυτής της συμμαχίας, που πιστεύω ότι παρά τις δυσκολίες την πήγε μπροστά την Ευρώπη. Γιατί σίγουρα θα υπάρχουν άκρα στην Ευρώπη και ακραία κόμματα στα δεξιά μας, αλλά και άκρα στα αριστερά. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Αριστερά εκπροσωπείται στο Ευρωκοινοβούλιο. Ο ΣΥΡΙΖΑ ανήκει στην ευρωπαϊκή Αριστερά, την GUE, η οποία είναι το αριστερό άκρο του Ευρωκοινοβουλίου. Ουσιαστικά μια πολιτική ομάδα η οποία δεν συμμετέχει καθόλου στις πραγματικές διαβουλεύσεις και στη λήψη των αποφάσεων. Είναι μια δύναμη αντίδρασης. Απλά το λέω για να γνωρίζουν και οι πολίτες που ψηφίζουν αύριο τον ΣΥΡΙΖΑ πού θα ανήκουν οι ευρωβουλευτές».
Απ. Μαγγηριάδης: «Επειδή είπατε ότι είναι καλοδεχούμενες οι ψήφοι σε περίπτωση που οι σοσιαλιστές αρνηθούν, σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, πουν ότι εμείς, εφόσον στηρίζει η Μελόνι δεν θέλουμε να στηρίξουμε την Φον Ντερ Λάιεν…».
Κ. Μητσοτάκης: «Θα είναι μια σύνθετη διαπραγμάτευση η οποία θα γίνει, και νομίζω ότι κάθε πολιτική ομάδα προφανώς θέτει τις δικές της προτεραιότητες. Έτσι γίνονται οι διαπραγματεύσεις στην Ευρώπη, και τελικά καταλήγουμε σε έναν κοινό τόπο. Εγώ πιστεύω ότι θα έχω μαζί με τον Πολωνό πρωθυπουργό έναν ρόλο να παίξω σε αυτήν την διαπραγμάτευση, για λογαριασμό του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.
Νομίζω ότι είναι και μια επιβράβευση από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα της σημασίας που η Νέα Δημοκρατία παίζει. Το γεγονός ότι ποσοστιαία είμαστε το μεγαλύτερο κεντροδεξιό κόμμα αυτή την στιγμή στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
Θα είναι σύνθετες οι διαπραγματεύσεις. Η ευχή μου είναι μέσα στον Ιούλιο να έχει ολοκληρωθεί αυτή η διαπραγμάτευση, καλώς εχόντων των πραγμάτων, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τέλη Ιουνίου, ώστε τον Ιούλιο να επικυρωθεί και η πρόεδρος της Επιτροπής με τη μυστική ψηφοφορία, η οποία γίνεται στο Ευρωκοινοβούλιο».
Το χαρτοφυλάκιο του Έλληνα επιτρόπου
Απ. Μαγγηριάδης: Υπάρχει ακόμα μια διαπραγμάτευση. Αφορά τον Έλληνα επίτροπο, την Ελληνίδα επίτροπο και το χαρτοφυλάκιο. Να το πω ανάποδα, το χαρτοφυλάκιο και το πρόσωπο. Υπάρχει στη σκέψη σας να ζητήσει η Ελλάδα το χαρτοφυλάκιο άμυνας. Το έχει πει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στη Διάσκεψη του Μονάχου ότι η επόμενη επιτροπή μπορεί να έχει ένα χαρτοφυλάκιο για την άμυνα.
Κ.Μητσοτάκης: «Ο/Η πρόεδρος της Επιτροπής καθορίζουν τα χαρτοφυλάκια των Επιτρόπων.Προφανώς είναι μια συζήτηση την οποία θα κάνουμε και προφανώς η στήριξη μας στην κ. φον ντερ Λάιεν προϋποθέτει και τις δικές μας εθνικές προτεραιότητες.
Το γεγονός ότι έστειλα αυτή την επιτροπή για τις πολυεθνικές πριν από τις ευρωεκλογές, καταδεικνύει ότι στην επόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλω η Πρόεδρος και η Επιτροπή να ασχοληθεί σοβαρά με το ζήτημα αυτό. Δεν γίνεται πολυεθνικές να τιμολογούν διαφορετικά τα ίδια προϊόντα εντός της ευρωπαϊκής αγοράς. Σίγουρα θα έχουμε ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο και σε ένα βαθμό το χαρτοφυλάκιο μπορεί να καθορίσει και το πρόσωπο του επιτρόπου».
Τα «καρφιά» για τα Σκόπια
Απ. Μαγγηριάδης: Θέλω να πάμε στο θέμα της Συνόδου του ΝΑΤΟ στην Ουάσινγκτον τον επόμενο μήνα. Θα βρεθείτε εκεί. Εφόσον τα πράγματα κυλήσουν ομαλά στην απέναντι πλευρά, στην Βόρεια Μακεδονία, θα έχετε απέναντι σας τον εντολοδόχο πρωθυπουργό, Μίτσκοσκι. Κατ’ αρχάς θα επιδιώξετε μια συνάντηση μαζί του;
Κ. Μητσοτάκης: «Κοιτάξτε, πρέπει πρώτα να αναλάβει και επίσημα πρωθυπουργός. Καθώς φαίνεται θα είναι η πρώτη φορά στην οποία θα βρεθούμε μαζί, σε μια σημαντική συνάντηση 70 χρόνια από την ίδρυση του ΝΑΤΟ και να θυμόμαστε ότι η Συμφωνία των Πρεσπών και η μια ενιαία ονομασία της Βόρειας Μακεδονίας, erga omnes, έναντι όλων, ήταν η βασική προϋπόθεση για να ενταχθεί η Βόρεια Μακεδονία στο ΝΑΤΟ και αυτός ήταν ο λόγος που δεν έμπαινε στο ΝΑΤΟ τόσα χρόνια. Θεωρώ αδιανόητο, λοιπόν, ότι η Βόρεια Μακεδονία μπορεί να προσέλθει στην πρώτη της συμμετοχή με τη νέα της ηγεσία και να θέσει εν αμφιβόλω τη συμφωνία των Πρεσπών ως προς το όνομα. Θα βρεθεί μπροστά σε μια πολύ δυσάρεστη θέση, αν εξακολουθεί να λέει τα ίδια πράγματα που λέει.
Γιατί – να επαναλάβω – ότι όταν κάποιος εκλεγεται πρωθυπουργός, δεν υπάρχει ατομική ιδιότητα του πρωθυπουργού, είναι θεσμικό όργανο. Μιλάει εκπροσωπώντας τη χώρα του. Άρα, δεν νοείται να λέει ότι ατομικά εγώ αυτοπροσδιορίζομαι ως Μακεδόνας και θα χρησιμοποιούν αυτή την ορολογία. Αλλά επίσημα το όνομα της χώρας μου είναι Βόρεια Μακεδονία. Δεν είναι σοβαρά πράγματα αυτά. Εγώ αναμένω τις επίσημες δηλώσεις του πρωθυπουργού».
Απ. Μαγγηριάδης: Πάντως μέλος του ΝΑΤΟ είναι η Βόρεια Μακεδονία. Θέλει να γίνει μέλος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και υπάρχει ένα βέτο εκεί. Υπάρχει αυτή η σκέψη στο μυαλό σας;
Κ. Μητσοτάκης: «Δεν είναι τόσο θέμα βέτο, όσο κατανόησης και προς τη Βόρεια Μακεδονία, με την οποία είχαμε καταφέρει να οικοδομήσουμε – παρά τις επιφυλάξεις μας για τη συμφωνία των Πρεσπών και νομίζω ότι σε αυτό μάλλον δικαιωθήκαμε, ως προς το Μακεδονικό, την μακεδονική εθνότητα και τη μακεδονική γλώσσα – και να έχουμε καλές σχέσεις και να στηρίζουμε την πορεία προς την Ευρώπη. Αλλά δεν νομίζω να φαντάζεται η Βόρεια Μακεδονία ότι μπορεί να κάνει βήματα προς την Ευρώπη, ανοίγοντας ένα καινούργιο, αχρείαστο μέτωπο με την Ελλάδα.
Νομίζω ότι είναι αυτονόητο αυτό το οποίο λέω και νομίζω και ελπίζω να γίνει αντιληπτό με απόλυτη σαφήνεια στα Σκόπια, γιατί πραγματικά είναι μια αχρείαστη θα έλεγα διάσταση που περιπλέκει τις σχέσεις μεταξύ δύο κρατών, που δεν νομίζω ότι ωφελεί πρώτα και πάνω απ όλα τους ίδιους τους πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας».
Οι εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά
Απ. Μαγγηριάδης: Να περάσουμε και στα ελληνοτουρκικά, ότι έχουμε περάσει 16 μήνες αυτού του άτυπου μορατόριουμ. Υπάρχουν αρκετά θετικά που πιστώνονται. Σταμάτησαν οι αερομαχίες, οι μεταναστευτικές ροές έχουν ελεγχθεί, η επιθετική ρητορική έχει σταματήσει. Ένα πρώτο ερώτημα είναι πόσο μπορεί να διαρκέσει αυτό το μορατόριουμ. Ένα δεύτερο ερώτημα, αφορά στη συνάντηση που θα έχετε με τον πρόεδρο Ερντογάν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη.
Το ερώτημα είναι θα δώσετε εντολή σε υπουργούς Εξωτερικών να ξεκινήσουν τον διάλογο για τα πιο high level ζητήματα, τα ζητήματα υψηλής πολιτικής, τα ζητήματα του καθορισμού των θαλασσίων ζωνών;
Κ. Μητσοτάκης: «Εχουμε πει ότι ο σκοπός μας σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών είναι να μπούμε στον πυρήνα της διαφοράς μας ως προς την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο».
Απ. Μαγγηριάδης: Το ερώτημα είναι αν τον Σεπτέμβριο, είναι η αρχή αυτού του διαλόγου;
Κ. Μητσοτάκης: «Θέλω να θυμίσω ότι αυτός ο διάλογος γινόταν εδώ και δεκαετίες. Ουσιαστικά σταμάτησε πρακτικά τα χρόνια της μεγάλης έντασης και καλό είναι αυτός ο διάλογος να συνεχίζεται, χωρίς να σημαίνει αυτό ότι μπορούμε ως δια μαγείας, μέσα σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα να συμφωνήσουμε και να επιλύσουμε κάτι το οποίο δεν λύσαμε 40 χρόνια τώρα. Ομως, η βελτίωση του κλίματος, το γεγονός ότι δεν έχουμε παραβιάσεις και παραβάσεις, το γεγονός ότι η εμπρηστική ρητορική έχει περιοριστεί σημαντικά, όχι πλήρως, αλλά σημαντικά.
Συνεργαζόμαστε καλά στο μεταναστευτικό δεν σημαίνει ότι η Τουρκία άλλαξε τις θέσεις της και ότι δεν υποκρύπτεται πάντα ένας, θα έλεγα αναθεωρητισμός, ο οποίος αμφισβητεί ευθέως και κυριαρχία και ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα.
Δεν είμαστε αφελείς. Αν ήμασταν αφελείς δεν θα χτίζαμε τέτοια πλοία. Το λέω διότι η Ελλάδα πρέπει πάντα να προβάλει ισχύ αποτρεπτική, σημαντική. Αχρείαστα να είναι πάντα, αλλά πάρα ταύτα, η ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων, η ενίσχυση των συμμαχιών μας και η δυνατότητά μας να προσερχόμαστε σε αυτό το διάλογο με καλή διάθεση, με φιλικά αισθήματα προς τον τουρκικό λαό, χωρίς όμως να υποχωρούμε από τις κόκκινες γραμμές μας και από τη βαθιά μας πεποίθηση ότι μόνο το Διεθνές δίκαιο μπορεί να είναι ο οδηγός για την επίλυση της διαφοράς μας, αυτές οι θέσεις δεν αλλάζουν».
Απ. Μαγγηριάδης: Τα θαλάσσια πάρκα πάντως θα προχωρήσουν αν καταλαβείνω σωστά;
Κ. Μητσοτάκης: «Προφανώς και θα προχωρήσουν».
Απ. Μαγγηριάδης: Θα ξεκινήσει μάλλον και η απέναντι πλευρά, αυτό διαβάζουμε στον Τύπο.
Κ. Μητσοτάκης: «Έχει κάθε δικαίωμα να ξεκινήσει εντός των χωρικών της υδάτων, να κάνει ότι θέλει. Καλοδεχούμενο θα είναι γιατί όλες οι δράσεις προστασίας του περιβάλλοντος στο Αιγαίο, στον βαθμό που γίνονται εντός ζώνης κυριαρχίας, μόνο καλό μπορούν να κάνουν».
Η εκλογή της χώρας μας στο Σ.Α του ΟΗΕ
Απ. Μαγγηριάδης: Σήμερα στη Νέα Υόρκη διεξάγεται ψηφοφορία για την εκλογή της χώρας μας ως μη μόνιμο μέλος στο Συμβούλιο Ασφαλείας την περίοδο 2025 – 2026. Πέρα από τα προφανή οφέλη, από τον ισχυρό συμβολισμό που συνοδεύει αυτή την εκλογή, υπάρχει και η διάσταση που λέει ότι η Ελλάδα μπορεί να αντιμετωπίσει μπροστά της και σκληρά διλήμματα. Δεν θα μπορεί δηλαδή να απέχει, για παράδειγμα, σε διάφορες ψηφοφορίες… μπορεί να πρέπει να στεναχωρήσουμε κάποιους φίλους μας. Πώς αντιλαμβάνεστε εσείς αυτή την πρόταση.
Κ. Μητσοτάκης: «Μαγνητοσκοπημένη, αυτή τη συνέντευξη, όταν θα προβληθεί στο δελτίο ειδήσεων, θα ξέρουμε. Κατά πάσα πιθανότητα θα έχουμε μια εικόνα του αποτελέσματος. Εκτιμώ ότι θα είμαστε στο επόμενο Συμβούλιο Ασφαλείας για την περίοδο 25 – 26 ως μη μόνιμο μέλος.
Είναι μια μεγάλη τιμή για τη χώρα μια μεγάλη ευθύνη για τη χώρα. Η Ελλάδα υπηρετεί μια πολιτική αρχών ως προς την εξωτερική πολιτική και προφανώς όταν κάθεσαι στο τραπέζι του Συμβουλίου Ασφαλείας πρέπει να λαμβάνεις και ορισμένες αποφάσεις, οι οποίες δεν μπορούν πάντα να ικανοποιούν τους πάντες.
Έχουμε όμως τις αρχές μας, τις προτεραιότητές μας, μια ξεκάθαρη στρατηγική. Είμαστε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είμαστε μέλος του ΝΑΤΟ. Δεν λέω ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική ετεροκαθορίζεται, αλλά οι συμμαχίες μας είναι απολύτως δεδομένες και με αυτήν την αίσθηση υπευθυνότητας και ως ένας παράγοντας που αναγνωρίζεται ως παράγων σταθερότητας σε μια περιοχή δύσκολη, νομίζω η Ελλάδα έχει πολλά να προσφέρει στο Συμβούλιο».
Για το Κυπριακό
Απ. Μαγγηριάδης: Θεωρείτε ότι η υπόθεση του Κυπριακού μπορεί με κάποιο τρόπο να βοηθηθεί από αυτή την παρουσία, την ελληνική;
Κ. Μητσοτάκης: «Ενδεχομένως και ναι. Και θέλω να τονίσω για το Κυπριακό ότι εμείς στηρίζουμε τις προσπάθειες για επανέναρξη των συνομιλιών των δύο κοινοτήτων. Στηρίζουμε την κ. Ολγκιν και τον ρόλο τον οποίο έχει αναλάβει ως ειδική απεσταλμένη του Γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Από την άλλη, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι ξεκινάμε με μια θέση αφετηρίας της Τουρκίας περί δύο κρατών, οι οποία πολύ απλά δεν είναι δεν είναι αποδεκτή. Θεωρώ όμως πολύ σημαντικό να μπορέσουν σε πρώτη φάση να ξαναϋπάρξει μια συζήτηση μεταξύ των δύο κοινοτήτων στο νησί».
Η θέση στο Μεσανατολικό
Απ. Μαγγηριάδης: Στη Μέση Ανατολή υπάρχει ένα ειρηνευτικό σχέδιο αυτή τη στιγμή στο τραπέζι για τις δύο πλευρές. Ελπίδες όλων είναι να γίνει προφανώς αποδεκτό αυτό το σχέδιο. Εσείς έχετε πει πως η κυβέρνηση είναι υπέρ της αναγνώρισης του παλαιστινιακού κράτους. Έχετε πει όμως ότι υπάρχει ένας οδικός χάρτης για να φτάσουμε μέχρι εκεί. Μπορείτε να τον περιγράψετε αυτόν τον οδικό χάρτη;
Κ. Μητσοτάκης: Θέλω να αποσαφηνίσω ότι η ελληνική κυβέρνηση ψήφισε υπέρ της δυνατότητας η Παλαιστινιακή Αρχή να έχει έναν αυξημένο ρόλο στη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Η Ελλάδα ανέκαθεν ήταν υπέρμαχος της λύσης των δύο κρατών και λύσης των δύο κρατών, που προφανώς έχει ως κατάληξη την αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους.
Το ζήτημα είναι πώς θα φτάσουμε σε αυτόν τον οδικό χάρτη και ποιες προτεραιότητες θα υπηρετήσουμε αυτή τη στιγμή κατά προτεραιότητα. Και η πρώτη προτεραιότητα αυτή τη στιγμή είναι να σταματήσουν οι εχθροπραξίες, να υπάρξει μια άμεση και μόνιμη κατάπαυση του πυρός, να αποτραβηχτεί το Ισραήλ από την από τη Ράφα και να απελευθερωθούν οι όμηροι. Αυτή είναι η άμεση προτεραιότητα αυτή τη στιγμή, αλλά προφανώς η Ελλάδα, στα πλαίσια της λογικής των δύο κρατών θα είναι υπέρ της αναγνώρισης παλαιστινιακού κράτους.
Το ζήτημα είναι το πότε θα γίνει αυτό και σε ποιο στάδιο αυτού του οδικού χάρτη, ώστε να μπορούμε να είμαστε όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικοί για τον τελικό στόχο τον οποίο υπηρετούμε».
Απ. Μαγγηριάδης: Για να κλείσουμε αυτή τη συζήτηση για τα θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας. Κύριε Πρόεδρε, σήμερα εδώ, όπως περίπου την ξεκινήσαμε, σήμερα είδατε και μόνος σας τα έργα για τη φρεγάτα. Υπάρχει ή είναι στις σκέψεις της ελληνικής κυβέρνησης και η αγορά ίσως μιας τέταρτης φρεγάτας το επόμενο διάστημα;
Κ. Μητσοτάκης: «Προς το παρόν χτίζουμε τρεις. Οι τρείς ήταν η αρχική εισήγηση του Πολεμικού Ναυτικού, αλλά αυτή τη στιγμή με τον υπουργό Άμυνας και με τον αρχηγό του ΓΕΕΘΑ είμαστε σε μια διαδικασία συνολικής επαναξιολόγησης όλων των αμυντικών δαπανών μας σε ορίζοντα 12ετίας, γιατί πρέπει να λάβουμε υπόψη και τα μαθήματα από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Θέλω να τονίσω και πάλι ότι από αυτή την κυβέρνηση έχουν γίνει πάρα πολύ σημαντικές επενδύσεις στην άμυνα που είχαν να γίνουν εδώ και πολύ καιρό. Είχαμε μείνει πίσω στα χρόνια της κρίσης. Η Αεροπορία μας εκσυγχρονίστηκε με τα νέα Rafale αλλά και με τα οπλικά συστήματα τα οποία αυτά διαθέτουν. Ο εκσυγχρονισμός των F-16 προχωράει με πολύ μικρές καθυστερήσεις αλλά κινείται στη σωστή κατεύθυνση. Παραλάβαμε τα πρώτα ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα Romeo, τα οποία θα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της προβολής ισχύος και αυτού του οπλικού συστήματος της φρεγάτας. Οι τρεις φρεγάτες θα παραληφθούν εντός του 26.
Γνωρίζουμε τα δημοσιονομικά μας περιθώρια. Γνωρίζουμε τις προτεραιότητες μας και γι αυτό, για να επανέλθω και να κλείσω με αυτό σε αυτό που λέγαμε και στην αρχή, θα είναι μια πολύ μεγάλη ανακούφιση για τον κρατικό προϋπολογισμό, αν κάποιες από τις δαπάνες που ούτως ή άλλως η χώρα τις κάνει, μπορέσει να τις εντάξει σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο χρηματοδότησης έργων τα οποία έχουν ένα κοινό ευρωπαϊκό ενδιαφέρον».
Απ. Μαγγηριάδης: Κύριε Πρόεδρε, σας ευχαριστώ πολύ που ήσασταν απόψε στο αναλυτικό δελτίο ειδήσεων της ΕΡΤ.
Κ. Μητσοτάκης: «Κι εγώ σας ευχαριστώ και για την πρωτοβουλία σας να κάνουμε αυτή τη συνέντευξη σε ένα διαφορετικό κάδρο από το συνηθισμένο».
