Παρά τις κυβερνητικές εξαγγελίες για αναστολή των οικοδομικών εργασιών μέχρι να ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός, στη Μήλο η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του κυριακάτικου Τύπου, μπετονιέρες εξακολουθούν να αδειάζουν τόνους τσιμέντου πάνω στους λευκούς βράχους του νησιού.
Στον Μύτακα, το πολυτελές συγκρότημα Domes White Coast επεκτείνεται ανεξέλεγκτα, φτάνοντας σχεδόν μέχρι το κύμα, ενώ στο γειτονικό Σαρακήνικο τα ανοιχτά θεμέλια μαρτυρούν τα έργα που ξεκίνησαν και έμειναν ημιτελή.
Τρεις μήνες μετά τον σάλο που προκάλεσαν οι αποκαλύψεις για τις τουριστικές επενδύσεις σε προστατευόμενες περιοχές της Μήλου, η εικόνα στο νησί παραμένει απογοητευτική. Η προσωρινή διακοπή των εργασιών στο Σαρακήνικο δεν συνοδεύτηκε από ουσιαστική ανάκληση αδειών, ενώ στον Μύτακα τα έργα προχωρούν απρόσκοπτα, με στόχο να πολλαπλασιαστούν οι κλίνες από 30 σε 171 και να κατασκευαστούν τεράστιες πισίνες, παρά το σοβαρό πρόβλημα λειψυδρίας του νησιού.
Αγώνας δρόμου
Ο δήμαρχος Μήλου, Μανώλης Μικέλης, βρίσκεται σε έναν άνισο αγώνα για να προστατεύσει τον φυσικό πλούτο του νησιού. Παρά τις διαμαρτυρίες και τις προσφυγές στη Δικαιοσύνη, οι κρατικοί μηχανισμοί δείχνουν αδράνεια. Ο δήμος έχει ήδη ζητήσει επανειλημμένα την αποστολή κλιμακίων ελέγχου από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την Πολεοδομία Σύρου, χωρίς όμως ανταπόκριση.
Οι προσπάθειες επικεντρώνονται στην ανάκληση αδειών όχι μόνο στο Σαρακήνικο, αλλά και σε άλλες ευαίσθητες περιοχές όπως η Αχιβαδολίμνη και ο Προβατάς, που ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000. Ωστόσο, η μάχη φαίνεται άνιση, καθώς τα μεγάλα επενδυτικά συμφέροντα δείχνουν να υπερισχύουν της ανάγκης προστασίας ενός μοναδικού φυσικού τοπίου.
Στην ίδια κατεύθυνση, ο Ομιλος Φίλων Βουνού & Θάλασσας Μήλου έχει καταθέσει προσφυγή κατά της απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για την επέκταση του Domes White Coast, επικαλούμενος την ασυμβατότητα του έργου με το Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης που έχει υποβάλει ο δήμος.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας επιμένει ότι προχωρά στην εκπόνηση τοπικών και ειδικών πολεοδομικών σχεδίων με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ωστόσο, η αλληλομετάθεση ευθυνών ανάμεσα σε κράτος και Τοπική Αυτοδιοίκηση επιτείνει τη σύγχυση.
Νομικό χάος
Η δόμηση σε τοπία απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς, όπως το Σαρακήνικο και οι παρακείμενες παραλίες της Μήλου, αναδεικνύει μια βαθύτερη και πολύπλοκη θεσμική κρίση: το χάσμα ανάμεσα στο τι είναι νόμιμο και στο τι είναι ουσιαστικά καταστροφικό για το τοπίο, ακόμη και αν τηρεί το γράμμα του νόμου. Περίπλοκες, πολύκροτες υποθέσεις όπως αυτή του Σαρακήνικου λειτουργούν ως αφορμή για να φανεί πως πίσω από κάθε επιφανειακή «νομιμότητα» κρύβεται ένα δαιδαλώδες πλέγμα αντικρουόμενων νομικών πλαισίων.
Από τη μία πλευρά βρίσκεται η ισχύουσα νομοθεσία: διατάξεις, εγκύκλιοι και ερμηνευτικές αποφάσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την αυθαίρετη δόμηση κοντά σε παραλίες και σε προστατευόμενες περιοχές. Από την άλλη, όμως, υπάρχουν οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, οι οποίες υπερισχύουν ακόμη και της κείμενης νομοθεσίας, καθώς εφαρμόζονται άμεσα, χωρίς την ανάγκη νέων διοικητικών πράξεων ή εγκυκλίων.
Το αποτέλεσμα είναι μια χαοτική κατάσταση, όπου άλλες πολεοδομικές υπηρεσίες εφαρμόζουν τη νομοθεσία και άλλες ακολουθούν αυστηρότερα τις αποφάσεις του ΣτΕ. Ετσι, οι αδειοδοτήσεις για νέες κατασκευές σε περιοχές ειδικής περιβαλλοντικής σημασίας, όπως το Σαρακήνικο, βρίσκονται συχνά σε μια γκρίζα ζώνη νομιμότητας και αμφισβήτησης.
Στον ήδη πολύπλοκο αυτό χάρτη έρχεται να προστεθεί και το ειδικό καθεστώς των Στρατηγικών Επενδύσεων. Η νομοθεσία που διέπει τις μεγάλες τουριστικές επενδύσεις, όπως η δημιουργία πολυτελών ξενοδοχειακών συγκροτημάτων, υπερισχύει εκείνης που ισχύει για τις μικρότερες τουριστικές εγκαταστάσεις. Έτσι, έργα μεγάλου βεληνεκούς κατοχυρώνονται νομικά ευκολότερα, ακόμα και αν η υλοποίησή τους απειλεί ανεπανόρθωτα τη φυσική ταυτότητα ενός τόπου.
Η προσπάθεια εξισορρόπησης της οικονομικής ανάπτυξης με την προστασία του περιβάλλοντος, δυστυχώς, δεν στέφεται πάντα από επιτυχία. Στην περίπτωση της Μήλου, το δίλημμα αυτό αποκτά χαρακτηριστικά «σίριαλ», όπου η πραγματική δοκιμασία αφορά την ικανότητα του ελληνικού κράτους να επιβάλει το αυτονόητο: την υπεράσπιση του φυσικού πλούτου απέναντι σε ισχυρά οικονομικά συμφέροντα.
