Στις Βρυξέλλες η ευρωπαϊκή διπλωματία έχει μετατραπεί σε πεδίο προσωπικών αντιπαραθέσεων. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, φαίνεται να εδραιώνει τον έλεγχό της σε τομείς που παραδοσιακά ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΕAS), αποδυναμώνοντας τον ρόλο της υπευθύνου για Εξωτερικές Υποθέσεις, Κάγια Κάλας, καθώς κινείται στρατηγικά για να συγκεντρώσει εξουσίες, ιδιαίτερα στον τομέα της νοημοσύνης και της γεωπολιτικής στρατηγικής.
Η πιο πρόσφατη κίνησή της αφορά την ίδρυση ενός νέου κέντρου νοημοσύνης εντός του οποίου θα συντονίζει δεδομένα από εθνικές υπηρεσίες πληροφοριών των κρατών-μελών. Αυτή η πρωτοβουλία στην πράξη υπονομεύει το Ίδρυμα Κατάστασης και Νοημοσύνης της ΕΕ (INTCEN), το οποίο ελέγχεται απευθείας από την Kάλας. Η ίδια απέρριψε την πρόταση, χαρακτηρίζοντάς την ως «διπλασιασμό εργασιών» που θα επιβαρύνει τους προϋπολογισμούς των κρατών-μελών και θα δημιουργήσει σύγχυση, καθώς οι ανώτατοι πράκτορες ευρωπαϊκών υπηρεσιών έχουν ήδη εκφράσει αντίθεση σε νέα σημεία επαφής στις Βρυξέλλες.
Όμως πώς φτάσαμε εδώ; Η Φον ντερ Λάιεν δεν είναι άπειρη σε τέτοιου είδους τακτικές. Από την επανεκλογή της έχει μεταφέρει αρμοδιότητες από την EEAS στην Επιτροπή, όπως ο διορισμός επιτρόπου Άμυνας. Αυτές οι ενέργειες κεντρικοποιούν την εξουσία στην Επιτροπή, μειώνοντας την αυτονομία της EEAS. Στην πράξη, η Φον ντερ Λάιεν «αρπάζει τα κλειδιά» μέσω γραφειοκρατικών μηχανισμών προτείνοντας νέες δομές που απαιτούν συνεργασία με την EEAS, αλλά τελικά ελέγχονται από την ίδια.
Τι την οδηγεί όμως σε αυτό; Πρώτον, γεωπολιτικοί λόγοι. Σε εποχή πολέμου στην Ουκρανία και κρίσεων στη Μέση Ανατολή, η Φον ντερ Λάιεν θέλει άμεσο έλεγχο σε κρίσιμα δεδομένα για να επιταχύνει αποφάσεις. Δεύτερον, θεσμικοί: Η Επιτροπή, ως εκτελεστικό όργανο, διεκδικεί μεγαλύτερο ρόλο έναντι του Συμβουλίου, όπου η Κάλας εκπροσωπεί τις κυβερνήσεις. Τρίτον, προσωπικοί: Η Κάγια Kάλας, ως πρώην πρωθυπουργός της Εσθονίας και φιγούρα με ισχυρή φωνή σε θέματα ασφαλείας, απειλεί την κυριαρχία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Η Γερμανίδα πρόεδρος προτιμά να ελέγχει η ίδια τις «ευαίσθητες» συνομιλίες, όπως αυτές για την υποστήριξη στην Ουκρανία.
Σε μια ΕΕ η οποία γίνεται όλο και περισσότερο αδιάφορη για τους μεγάλους γεωπολιτικούς παίκτες, η εσωτερική αυτή ρήξη μοιάζει σαν διαμάχη μεταξύ καπεταναίων σε πλοίο που πλησιάζει το παγόβουνο.
