Στο «ξεπάγωμα» των δεσμευμένων κονδυλίων για τη συνοχή ύψους 10,2 δισ. ευρώ που προορίζονταν στην Ουγγαρία προχώρησε η Κομισιόν την Τετάρτη (13.12.2023). Κι αν τα κονδύλια είχαν μπλοκαριστεί λόγω των ανησυχιών για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου στην Ουγγαρία, η αποδέσμευσή τους ανακοινώθηκε μία ημέρα πριν οι Ευρωπαίοι ηγέτες συζητήσουν νέα βοήθεια προς την Ουκρανία, όπως και την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων του Κιέβου, ζητήματα που είχαν προκαλέσει την σθεναρή αντίσταση του πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπάν.
Σε ανακοίνωσή της, η Κομισιόν αναφέρει ότι «μετά από ενδελεχή αξιολόγηση και μεγάλη ανταλλαγή απόψεων με την ουγγρική κυβέρνηση της Ουγγαρίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι η Ουγγαρία έλαβε τα μέτρα που δεσμεύτηκε να λάβει» με αποτέλεσμα την απελευθέρωση των κονδυλίων.
«Αυτό σημαίνει ότι μέρος της χρηματοδότησης της πολιτικής συνοχής δεν θα είναι πλέον δεσμευμένο και ως εκ τούτου, η Ουγγαρία θα μπορεί να αρχίσει να διεκδικεί επιστροφές ύψους έως και περίπου 10,2 δισεκατομμύρια ευρώ» προστίθεται στην ανακοίνωση.
Τα δεσμευμένα κονδύλια
Σύμφωνα με το politico.eu, η εξέλιξη έρχεται μετά μια μακροχρόνια διαμάχη της κυβέρνησης του Βίκτορ Ορμπάν με τις Βρυξέλλες, που είχαν παγώσει κονδύλια δισεκατομμυρίων, εξαιτίας της κατάστασης στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το κράτος δικαίου στην Ουγγαρία.
Η Κομισιόν τον Δεκέμβριο του 2022 αποφάσισε να μπλοκάρει περίπου 22 δισεκατομμύρια ευρώ από τα ταμεία συνοχής της ΕΕ, τα οποία προορίζονται να βοηθήσουν τα φτωχότερα κράτη-μέλη της ΕΕ για να επενδύσουν στις οικονομίες τους. Τα κεφάλαια καταβάλλονται σε ένα μεγάλο βαθμό ως επιστροφές χρημάτων που δαπάνησαν οι εθνικές κυβερνήσεις για εγχώρια προγράμματα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε θέσει τους όρους που θα έπρεπε να πληροί η Βουδαπέστη για να αποκτήσει πρόσβαση στα κονδύλια, που περιελάμβαναν την εφαρμογή μιας σειράς μέτρων για την ενίσχυση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης.
Οι αρχές της Ουγγαρίας έκαναν ορισμένες νομικές αλλαγές προκειμένου να ενισχυθεί ο ρόλος και οι εξουσίες του Εθνικού Δικαστικού Συμβουλίου - ενός οργάνου που εποπτεύει τη διοίκηση των ουγγρικών δικαστηρίων - και η ανεξαρτησία του Ανώτατου Δικαστηρίου.
Παραμένει στον «πάγο» χρηματοδότηση 21 δισ. ευρώ
Οι αλλαγές που έγιναν στον τομέα της Δικαιοσύνης κρίθηκαν αρκετές για την απελευθέρωση κάποιων από τα δεσμευμένα κονδύλια. «Συνολικά, η χρηματοδότηση που παραμένει κλειδωμένη για την Ουγγαρία ανέρχεται σε περίπου 21 δισ. ευρώ», αναφέρεται στην ανακοίνωση της Κομισιόν.
Η Ουγγαρία καλείται να εφαρμόσει σειρά μεταρρυθμίσεων που συνδέονται με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ακαδημαϊκών ελευθεριών.
Παράλληλα, σε αναμονή βρίσκεται για να αποκτήσει πρόσβαση σε επιχορηγήσεις και φθηνά δάνεια ύψους 10,4 δισεκατομμυρίων ευρώ από την ΕΕ. Προϋπόθεση είναι η λήψη σειράς μέτρων κατά της διαφθοράς.
Ο Ορμπάν αντιδρά στη στήριξη της Ουκρανίας
Οι αποφάσεις ανακοινώθηκαν λίγο πριν τη σημαντική Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες, κατά την οποία οι Ευρωπαίοι ηγέτες καλούνται να συζητήσουν την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων για την Ουκρανία.
Ο Βικτόρ Ορμπάν, που είναι φίλα προσκείμενος στη Ρωσία και τον Βλαντίμιρ Πούτιν, αντιστέκεται σθεναρά στην περαιτέρω βοήθεια προς το Κίεβο, με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος εκτροχιασμού.
Διαβλέποντας το «ναυάγιο», ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν φιλοξένησε τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας στο Παρίσι για δείπνο, την περασμένη εβδομάδα, θέλοντας να βρεθεί ένας συμβιβασμός.
Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρνείται τη σύνδεση των δύο γεγονότων, κάνοντας λόγο για σύμπτωση και συγκυρία. Η αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βέρα Γιούροβα δήλωσε ότι η αποδέσμευση σε αυτή τη χρονική συγκυρία οφειλόταν σε «διαδικαστικές προθεσμίες» που πρέπει να τηρηθούν ενώ χαρακτήρισε «καθαρή σύμπτωση» τον συγχρονισμό.
Αναμένονται αντιδράσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Η ανακοίνωση της Κομισιόν δεν αναμένεται να περάσει χωρίς έντονες αντιδράσεις από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που ασκεί από καιρό έντονη κριτική στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για υπερβολική επιείκεια σε θέματα κράτους δικαίου.
Σε σχέδιο επιστολής που είδε το POLITICO την Τετάρτη, οι ηγέτες των τεσσάρων μεγαλύτερων πολιτικών ομάδων, δηλαδή το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες, το Renew Europe και οι Πράσινοι προειδοποιούν για την περίπτωση αποδέσμευσης.
Σύμφωνα με τους αρχηγούς των τεσσάρων πολιτικών ομάδων, οι όροι που έχουν τεθεί στην Ουγγαρία «δεν έχουν εκπληρωθεί».
