Η πρεσβεία της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Αθήνα είχε τη φαεινή ιδέα να προβεί σε μια προκλητική και δήθεν φιλότεχνη ανάρτηση στα social media για το περασμένο Σαββατοκύριακο, η οποία όπως ήταν φυσικό, προκάλεσε αντιδράσεις. «Καλό Σαββατοκύριακο, Ελλάδα! Ιβάν Σίσκιν, "Οι Φουντουκιές της Κριμαίας (1884)"». Φουντουκιές, ε; Μάλιστα... Η παραπομπή λοιπόν στο όνομα του βαλλιστικού πυραύλου «Oreshnik» («Φουντουκιά» στα ρωσικά) που πρόσφατα έπληξε την Ουκρανία είναι προφανής, τουλάχιστον σε όσους μιλούν τη ρωσική γλώσσα.
Οι Ρώσοι δείχνουν να «απολαμβάνουν» τη νέα επίδειξη θανάσιμης απειλής στην οποία προχώρησαν. Ομως η συγκεκριμένη ανάρτηση είναι καθ’ όλα «άτσαλη» και κάλλιστα μπορεί να χαρακτηριστεί ως «διπλωματική αγενής». Αλλά, η Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν έτσι λειτουργεί, όπως άλλωστε απέδειξε με την εισβολή της στην Ουκρανία, απομακρυνόμενη κατά πολύ από το δυτικό πλαίσιο όσον αφορά τις προσεγγίσεις της και δη στα περισσότερα θέματα.
Οι κατά τόπους πρεσβείες της Ρωσίας κάνουν κατά καιρούς επίδειξη κακού χιούμορ, συμπεριφερόμενες ως trolls. Ετσι δείχνουν ότι αψηφούν τους διεθνείς κανόνες της διπλωματίας και δημιουργούν, όπως είναι φυσικό σε αυτές τις περιπτώσεις, αρνητική δημοσιότητα. Iσως να είναι το ζητούμενο. Το έχει κάνει –μαζί με πολλά άλλα– με διάφορους τρόπους και κατ’ επανάληψη η ρωσική πρεσβεία στο Λονδίνο. Αυτό έχει συμβάλει στην επιδείνωση των σχέσεων της Μόσχας με το Ηνωμένο Βασίλειο...
Η βρετανική καχυποψία
Τον περασμένο Μάιο απελάθηκε ένας Ρώσος διπλωμάτης από το Λονδίνο για δραστηριότητες ανάρμοστες με την ιδιότητά του. Η καχυποψία από την εποχή που μαθεύτηκε η δράση του Κιμ Φίλμπι καλά κρατεί, με τους Βρετανούς να είναι πλέον μονίμως υποψιασμένοι για κατασκοπευτικές δραστηριότητες εις βάρος τους. Η Ρωσία απάντησε πάντως με τον ίδιο τρόπο στην απέλαση του διπλωμάτη της, στη λογική του «οφθαλμόν αντί οφθαλμού». Πολύ πρόσφατα, το Ηνωμένο Βασίλειο επέβαλε νέα δέσμη κυρώσεων κατά της Μόσχας, ενώ Ρώσους διπλωμάτες έχουν απελάσει η Πολωνία, η Βουλγαρία και άλλα κράτη...
Διαδικτυακό τρολάρισμα
Χρόνια πριν, και συγκεκριμένα στις 22 Νοεμβρίου 2015, με αφορμή πολλά περιστατικά, το BBC είχε δημοσιεύσει στην ιστοσελίδα του ένα άρθρο με τον τίτλο «Μια σύντομη ιστορία του διαδικτυακού τρολαρίσματος μεταξύ Δυτικών και Ρώσων διπλωματών». Εκεί διαβάζουμε: «Πώς, λοιπόν, το τρολάρισμα μπήκε στο διπλωματικό τετράδιο; Ο Γουίλ Στίβενς, εκπρόσωπος της πρεσβείας των ΗΠΑ στη Μόσχα, λέει ότι η νέα προσέγγιση υπαγορεύτηκε από την ιδιόμορφη φύση του μέσου. "Η γλώσσα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι το χιούμορ και μερικές φορές λειτουργεί πολύ καλά για να μεταδώσει το μήνυμά σας", λέει στο BBC Trending. “Επίσης, μια εικόνα ισούται με χίλιες λέξεις”, προσθέτει. Δεν πιστεύουν όλοι ότι έχει διπλωματικό νόημα η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κατ’ αυτόν τον τρόπο. Ο Μάικλ Τέιλορ, μακροχρόνιος παρατηρητής της Ρωσίας στην Oxford Analytica, μια δεξαμενή σκέψης, έχει επιφυλάξεις. "Δεν νομίζω ότι πρέπει να ασκείς έτσι την εξωτερική πολιτική", λέει στο BBC. "Ολα αυτά φαίνονται μάλλον παιδικά και ανόητα"». Κι εδώ ερχόμαστε στον πίνακα με τη φουντουκιά του (τοπιογράφου) Ιβάν Σίσκιν που «κόσμησε» την ανάρτηση στα social media της ρωσικής πρεσβείας στην Αθήνα.
Το ρήγμα μεταξύ του ευρωατλαντικού κόσμου και της Ρωσίας είναι πλέον βαθύ και εξακολουθεί να βαθαίνει. Το ερώτημα είναι ρητορικό, αλλά αξίζει να καταγραφεί: καταλαβαίνει ο ένας κόσμος τον άλλον; Οπως και να έχει, το να προσπαθήσει κάποιος να αποκρυπτογραφήσει τη «βαθιά» και κατά πολλούς «άγρια» ρωσική ψυχή και τις επιδείξεις της στον 21ο αιώνα, όπως αυτή αποτυπώνεται τουλάχιστον στα έργα των μεγάλων συγγραφέων, είναι μάλλον άσκοπο. Δεν βγαίνει άκρη... Αλλά η απόσταση στη διπλωματική προσέγγιση και οι όποιες «εναλλακτικότητες» εδώ όχι μόνο δεν βοηθούν, αλλά αντίθετα επιβαρύνουν την κατάσταση.
