Ο κόσμος, όπως τον γνωρίσαμε τα τελευταία τριάντα χρόνια, έχει αλλάξει. Το φιλελεύθερο μοντέλο της παγκοσμιοποίησης που ευνοούσε αρχικά τη Δύση, η οποία έβρισκε νέες αγορές για τα προϊόντα της, έπαψε πλέον να την ευνοεί. Τα τελευταία είκοσι χρόνια η Κίνα έχει κάνει άλματα προόδου, έχει μπει επενδυτικά σε υποδομές πολλών χωρών (Αφρική, Λατινική Αμερική, Ευρώπη) και απειλεί να εκθρονίσει τις ΗΠΑ. Εάν αυτός ο ρυθμός συνεχιστεί, προβλέπεται πως αυτό θα γίνει σε περίπου μια δεκαετία.
Άρα, εάν ήσουν ΗΠΑ, θα ήθελες κάτι να αλλάξει. Θα επεδίωκες να αλλάξεις το μοντέλο με το οποίο λειτουργεί ο κόσμος. Θα κατέφευγες σε πιο αμυντικές, πιο περιοριστικές πολιτικές. Θα ήθελες να «περιχαρακώσεις» πρώτα αυτά που σου ανήκουν, να χτίσεις θέσεις άμυνας σε έναν εμπορικό πόλεμο που βαίνει κλιμακούμενος. Ταυτόχρονα, θα προσπαθούσες να βρεις όσο περισσότερους συμμάχους γίνεται σε αυτόν τον πόλεμο. Αυτό ακριβώς κάνει ο πρόεδρος Τραμπ. Η Γροιλανδία, ο Παναμάς, η Κολομβία, η στήριξη συντηρητικών κομμάτων στην Ευρώπη αυτόν τον σκοπό εξυπηρετούν. Να δημιουργήσει μια «ένωση» η οποία θα αντισταθεί απέναντι στην επέλαση της Κίνας. Και, προφανώς, για να αλλάξει το status quo, προβαίνει σε αντισυμβατικές κινήσεις.
Το ερώτημα όμως δεν είναι τι θέλουν η Κίνα ή οι ΗΠΑ, αλλά τι θέλει η Ευρώπη. Και τι μπορεί. Μπορεί η Ευρώπη να παίξει τον ρόλο ενός τρίτου, ενιαίου πόλου απέναντι στις δύο μεγάλες δυνάμεις; Μπορούμε να είμαστε αυτόνομη δύναμη; Θεωρητικά, όχι μόνο μπορούμε, θα έπρεπε να το είχαμε ήδη κάνει. Πρακτικά όμως μπορεί η Ευρώπη να παραγάγει, να καινοτομήσει, να αναπτυχθεί, να δημιουργήσει κοινό στρατό και να παίξει ηγεμονικό ρόλο στην περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής απέναντι στις ΗΠΑ και την Κίνα; Βασικές προϋποθέσεις για αυτό είναι η ενοποίηση της Ευρώπης, η πάταξη της γραφειοκρατίας του λαβυρίνθου των Βρυξελλών και η αλλαγή νοοτροπίας πολλών δεκαετιών.
Εάν η απάντηση είναι πως το μπορούμε, μέσα στα στενά περιθώρια που έχουμε, τότε ας ξεκινήσει όσο πιο γρήγορα γίνεται. Εάν η απάντηση όμως είναι όχι, τότε αναγκαστικά θα πρέπει να διαλέξουμε στρατόπεδο. Και εκεί η Ευρώπη δεν θα πάει ενιαία προς μια μεριά καθώς τα συμφέροντα της κάθε χώρας είναι διαφορετικά. Αυτόνομη πορεία και τρίτος πόλος, ΗΠΑ ή Κίνα; Αυτές είναι οι επιλογές.
