Υποψήφιοι για το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων ενόψει των προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου του 2024 υπόσχονται ότι, εάν εκλεγούν, θα προχωρήσουν σε πλήγματα εναντίον των καρτέλ των ναρκωτικών στο Μεξικό. Απειλή που θεωρείται ολοένα πιο σοβαρή και εγείρει αυξανόμενη ανησυχία, και στις δυο πλευρές των συνόρων.
Στο πρώτο τηλεοπτικό ντιμπέιτ των υποψηφίων για το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων, την Τετάρτη, ο κυβερνήτης της Φλόριντας, ο Ρον ΝτεΣάντις -δεύτερος κατά τις δημοσκοπήσεις πίσω από τον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ-, ενέκρινε ανεπιφύλακτα την έναρξη μονομερούς διασυνοριακής δράσης. Ερωτηθείς εάν θα έστελνε τις αμερικανικές ειδικές δυνάμεις να καταστρέψουν εργαστήρια όπου παράγονται ναρκωτικά στο Μεξικό εάν εκλεγόταν, ο κ. ΝτεΣάντις απάντησε: «Θα το έκανα από την πρώτη μέρα».
Ο κ. Τραμπ, που δεν συμμετείχε στο ντιμπέιτ με τους άλλους υποψήφιους, έχει ζητήσει από τους συμβούλους του να προετοιμάσουν «σχέδια μάχης» που θα προβλέπουν την ανάπτυξη του αμερικανικού στρατού εναντίον των μεξικανών διακινητών ναρκωτικών εάν επανεκλεγεί, σύμφωνα με το περιοδικό Rolling Stone.
Άλλοι τρεις υποψήφιοι, ο Βίβεκ Ραμασουάμι, η Νίκι Χέιλι και ο Τιμ Σκοτ, τάσσονται επίσης υπέρ τέτοιων επιχειρήσεων.
Τον Μάρτιο, η Νίκι Χέιλι, η μοναδική γυναίκα μεταξύ των υποψηφίων για το χρίσμα του GOP, πρώην πρεσβεύτρια των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, έκρινε πως η Ουάσιγκτον πρέπει να επιφυλάξει στα μεξικανικά καρτέλ μεταχείριση όμοια με αυτή των μελών της τζιχαντιστικής οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος.
«Καθαρή τρέλα»
Για ειδικούς στη διεθνή πολιτική, οι δηλώσεις αυτές δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται αψήφιστα. Και εγείρουν σοβαρή απειλή για τις πάντα λεπτές σχέσεις ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και τον νότιο γείτονά της.
«Πρόκειται για καθαρή τρέλα», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο πρώην πρεσβευτής του Μεξικού στις ΗΠΑ Αρτούρο Σαρουκάν, ο οποίος εργάζεται σήμερα για το κέντρο μελετών Brookings, στην αμερικανική πρωτεύουσα.
Η ιδέα πάντως δεν είναι καινούργια. Ο Ντόναλντ Τραμπ, όταν ήταν πρόεδρος των ΗΠΑ, ήθελε να εκτοξευτούν πύραυλοι εναντίον μυστικών εργαστηρίων παραγωγής ναρκωτικών στο Μεξικό, όμως οι σύμβουλοί του τον απέτρεψαν, σύμφωνα με το βιβλίο που κυκλοφόρησε το 2022 ο υπουργός Άμυνας της κυβέρνησής του (2019-2020) Μαρκ Έσπερ.
Όμως έκτοτε, στα σύνορα Μεξικού-ΗΠΑ σημειώθηκε έκρηξη της διακίνησης φαιντανύλης, συνθετικού ναρκωτικού που ενοχοποιήθηκε για 110.000 θανάτους την περασμένη χρονιά, σύμφωνα με τις αμερικανικές υγειονομικές αρχές.
Εξάλλου, σημειώνει ο πρώην πρεσβευτής Σαρουκάν, ο μεξικανός πρόεδρος Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ μείωσε τη συνεργασία με τις αμερικανικές αρχές στις προσπάθειες καταπολέμησης της διακίνησης ναρκωτικών και της παράτυπης μετανάστευσης.
Κι έτσι οι Ρεπουμπλικάνοι απαιτούν να αρχίσουν εναντίον των καρτέλ πλήγματα UAVs και νυχτερινές επιδρομές, οι τακτικές που χρησιμοποιούνται εναντίον τζιχαντιστικών οργανώσεων στο Ιράκ, στη Συρία, ή ακόμη στη Σομαλία, όπου οι διπλωματικές συνέπειες είναι αμελητέες.
Τον Ιανουάριο, οι Ρεπουμπλικάνοι στο Κογκρέσο πρότειναν να δοθούν στον πρόεδρο εξαιρετικές εξουσίες ως προς την διεξαγωγή πολέμου, ώστε να διατάξει αμερικανικά στρατεύματα να αναλάβουν μονομερώς δράση εναντίον των μεξικανών διακινητών ναρκωτικών.
Και τον Μάρτιο το κόμμα παρουσίασε σχέδιο νόμου που χαρακτηρίζει εννέα καρτέλ «ξένες τρομοκρατικές οργανώσεις», μεγεθύνοντας τη δυνατότητα του εκάστοτε προέδρου να διατάσσει την ανάπτυξη των ένοπλων δυνάμεων εναντίον τους, κατ’ εικόνα της πολιτικής έναντι των τζιχαντιστικών οργανώσεων.
«Ανεύθυνη»
Μακράν του να πρόκειται απλά για δημαγωγική φαμφάρα, «αυτή η στάση ενέχει αληθινούς κινδύνους», τόνιζε τον Ιούλιο ο Μπράιαν Φίνουκαν του κέντρου μελετών International Crisis Group. Αναφερόταν κυρίως στο ενδεχόμενο ρήξης στις σχέσεις ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και το Μεξικό, πλήρους διακοπής της συνεργασίας, που θα απειλούσε ακόμα περισσότερο την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ.
Ο Μεξικανός πρόεδρος είχε νωρίτερα φέτος χαρακτηρίσει την ενδεχόμενη αμερικανική μονομερή στρατιωτική δράση «ανεύθυνη», «έλλειψη σεβασμού για την ανεξαρτησία μας και την εθνική κυριαρχία μας». «Δεν θα επιτρέψουμε σε καμιά ξένη κυβέρνηση να επέμβει, ακόμα λιγότερο στις ένοπλες δυνάμεις ξένης κυβέρνησης», είχε τονίσει.
Για τον Αρτούρο Σαρουκάν, αν διεξαγόταν μονομερώς επιχείρηση, θα ωθούσε το Μεξικό να φανεί ακόμη λιγότερο πρόθυμο να σταματήσει τις ροές των μεταναστών και τη διακίνηση ναρκωτικών προς τις ΗΠΑ.
Η μεξικανική κυβέρνηση πιθανόν θα μοιραζόταν ακόμη λιγότερες πληροφορίες όσον αφορά τον αγώνα εναντίον των τρομοκρατών, ενώ θεμελιώδεις διμερείς συμφωνίες συνεργασίας, όπως αυτές για τους υδάτινους πόρους, θα διέτρεχαν επίσης κίνδυνο, εκτίμησε.
Θα επρόκειτο για «πράξη πολέμου και παραβίαση του διεθνούς δικαίου» - και «το Μεξικό δεν είναι Σομαλία», τόνισε ο πρώην πρεσβευτής.
