Σε εγρήγορση είναι ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ ) εξαιτίας της έξαρσης κρουσμάτων ιλαράς σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σύμφωνα με τα επιδημιολογικά δεδομένα, από 1 Ιανουαρίου 2023 έως 30 Νοεμβρίου 2023 δηλώθηκαν 2.242 επιβεβαιωμένα κρούσματα ιλαράς από 22 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πλειονότητα των κρουσμάτων παρατηρείται στη Ρουμανία (1687), στην Αυστρία (172), στη Γαλλία (111), στη Γερμανία (72), στο Βέλγιο (70), στην Πολωνία (32), στην Ιταλία (27), στην Ισπανία (12) και στη Σουηδία (11). Οι υπόλοιπες χώρες έχουν δηλώσει στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα λιγότερα από 10 επιβεβαιωμένα κρούσματα.
Από 9-10 Ιανουαρίου 2024 δηλώθηκαν 954 νέα επιβεβαιωμένα κρούσματα ιλαράς από έξι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τα οποία τα 932 στη Ρουμανία. Τα υπόλοιπα 22 επιβεβαιωμένα κρούσματα δηλώθηκαν από την Αυστρία (17), την Πολωνία (3), την Τσεχία (1) και την Δανία (1).
Στο πλαίσιο της εγρήγορσης του υπουργείου Υγείας και του ΕΟΔΥ, με στόχο την αντιμετώπιση ενδεχόμενης αύξησης κρουσμάτων ιλαράς στον ελληνικό πληθυσμό, οι ταξιδιώτες παιδιά και ενήλικες, σε χώρες με έξαρση κρουσμάτων και ιδιαίτερα στη Ρουμανία, συστήνεται να επιβεβαιώνουν τον πλήρη εμβολιασμό τους με δύο δόσεις του μικτού εμβολίου ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας (εμβόλιο MMR) πριν το ταξίδι.
Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, παιδιά, έφηβοι και ενήλικες που έχουν γεννηθεί μετά το 1970 και δεν έχουν ιστορικό νόσου πρέπει να είναι εμβολιασμένοι με 2 δόσεις εμβολίου για την ιλαρά. Επισημαίνεται ότι οι ταξιδιώτες παιδιά και ενήλικες στο εξωτερικό, σκόπιμο είναι να ελέγχουν και να επικαιροποιούν τον βασικό εμβολιασμό τους για όλα τα απαιτούμενα εμβόλια, σύμφωνα με τις οδηγίες του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμού.
Συμπτώματα και επιπλοκές
Η ιλαρά είναι ιογενής λοίμωξη υψηλής μεταδοτικότητας που οφείλεται στον ιό της ιλαράς. Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, διακρίνονται 3 στάδια της νόσου:
Το πρόδρομο (καταρροϊκό) στάδιο, διαρκεί 2-4 ημέρες, χαρακτηρίζεται από πυρετό, έντονα καταρροϊκά συμπτώματα (δακρύρροια, ρινόρροια, πταρμό), βήχα, επιπεφυκίτιδα και φωτοφοβία. Μία με δύο ημέρες πριν ή μετά την εμφάνιση του εξανθήματος εμφανίζονται οι κηλίδες του Koplik που είναι μικρά λευκωπά στίγματα που περιβάλλονται από ερυθρά άλω (κόκκινη ζώνη) και εντοπίζονται στο βλεννογόνο της παρειάς αντίστοιχα (μάγουλα, άνω και κάτω γνάθος) προς τους κάτω γομφίους.
Το εξανθηματικό στάδιο διαρκεί 5-6 ημέρες. Στην αρχή είναι αραιό, ροδαλό και τα στοιχεία διαχωρίζονται σαφώς μεταξύ τους ενώ στη συνέχεια γίνονται ερυθρά και συρρέουν αλλά εξακολουθούν να διαχωρίζονται μεταξύ τους με υγιές δέρμα. Το εξάνθημα συνήθως αρχίζει πίσω από τα αυτιά, γρήγορα εξαπλώνεται στο πρόσωπο, τον κορμό και τα άκρα.
Το στάδιο της αποδρομής (ανάρρωσης) χαρακτηρίζεται από πτώση του πυρετού και εξαφάνιση του εξανθήματος σταδιακά με τη σειρά έκθυσης δηλαδή σβήνει πρώτα από το πρόσωπο και τελικά από τα άκρα. Σε μερικές περιπτώσεις παρατηρείται λεπτή απολέπιση του δέρματος εκτός από τις παλάμες και τα πέλματα.
Περίπου 30% των περιπτώσεων ιλαράς έχουν μία ή περισσότερες επιπλοκές που είναι συχνότερες σε παιδιά κάτω των 5 ετών και ενήλικες άνω των 20 ετών. Οι συχνότερες επιπλοκές εμφανίζονται από το πεπτικό, αναπνευστικό και το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Από το πεπτικό εμφανίζεται διάρροια (8%) και σπανίως παροδική ηπατίτιδα. Σοβαρότερες επιπλοκές είναι η πνευμονία ιογενής (γιγαντοκυτταρική) ή δευτεροπαθής από μικρόβια (συχνότητα 6%) η οποία αποτελεί και τη συχνότερη αιτία θανάτου, η οξεία μέση πυώδης ωτίτιδα (7%), η οξεία εγκεφαλίτιδα (0,1%) που προβάλλει με υπερπυρεξία, ανησυχία, διέγερση, θόλωση της διάνοιας, σπασμούς και κώμα.
Οι ενήλικες νοσούν σπάνια από ιλαρά αλλά σοβαρότερα από τα παιδιά. Οι επιπλοκές αφορούν κυρίως το αναπνευστικό: πνευμονία (30%), μέση πυώδης ωτίτιδα (29%), ιγμορίτιδα (25%) (6). Η νόσηση κατά την εγκυμοσύνη σχετίζεται με αποβολή του εμβρύου, πρόωρο τοκετό, χαμηλού βάρους γέννησης νεογνό.
