Ο έλεγχος της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα μπαίνει σε νέα εποχή, καθώς η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) ετοιμάζεται να ενεργοποιήσει τρία προηγμένα τεχνολογικά εργαλεία, ικανά να εντοπίζουν τις παρατυπίες από τη στιγμή που δημιουργούνται.
Στην πρώτη γραμμή της νέας στρατηγικής βρίσκονται η ανάλυση μεγάλων δεδομένων, η πλατφόρμα myDATA και εξελιγμένα φίλτρα τεχνητής νοημοσύνης, που θα επιτρέπουν τον εντοπισμό φορολογικών αποκλίσεων πριν αυτές εκδηλωθούν. Τα νέα εργαλεία παρουσιάστηκαν σε ειδική εκδήλωση, παρουσία υψηλόβαθμων στελεχών της ΑΑΔΕ και εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Σουηδικής Φορολογικής Αρχής.
Συγκεκριμένα, τα εργαλεία περιλαμβάνουν:
- Το πιλοτικό μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης, που κατευθύνει τους φορολογικούς ελέγχους σε υποθέσεις με υψηλότερη πιθανότητα φορολογικής απόκλισης, χρησιμοποιώντας σύγχρονες τεχνικές πρόβλεψης και ανάλυσης κινδύνου.
- Το νέο σύστημα Risk analysis, που επιτρέπει στους ελεγκτικούς μηχανισμούς να εστιάζουν σε περιοχές υψηλού ρίσκου, ενσωματώνοντας ενιαία κριτήρια, κεντρική επιλογή υποθέσεων από ειδικές ομάδες και διασταυρώσεις δεδομένων από Taxis, myDATA, περιουσιολόγιο, τράπεζες, ΓΕΜΗ και ΕΦΚΑ. Στο σύστημα προστίθεται και τυχαία δειγματοληψία για να διατηρείται το στοιχείο της απρόβλεπτης παρακολούθησης.
- Τον νέο οδηγό για τον έλεγχο του ηλεκτρονικού εμπορίου και των κρυπτονομισμάτων, ο οποίος τυποποιεί πηγές και βήματα ελέγχου, με έμφαση σε αδήλωτα εισοδήματα και αποκλίσεις ΦΠΑ σε ψηφιακές πλατφόρμες και αγορές κρυπτονομισμάτων.
Η αξιοποίηση των στοιχείων από τα νέα εργαλεία επιτρέπει στην ΑΑΔΕ να εκμεταλλεύεται πληροφορίες που συχνά χάνονταν στους παραδοσιακούς ελέγχους. Συνεχείς ροές δεδομένων από τιμολόγια, αποδείξεις, τζίρους, δελτία ελέγχων και παραβάσεων, σε συνδυασμό με το myDATA, το ψηφιακό πελατολόγιο και την ηλεκτρονική τιμολόγηση, επιτρέπουν παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο της αγοράς και των συναλλαγών. Τα συστήματα λειτουργούν πλέον ως «καμπανάκια» για στοχευμένους ελέγχους.
Στην πράξη, η επιλογή υποθέσεων γίνεται μέσω ενός κεντρικοποιημένου συστήματος που αξιολογεί πολλαπλά κριτήρια και προσφέρει πλήρη εποπτεία στη διοίκηση της ΑΑΔΕ. Το σύστημα συνδυάζει διάφορα μοντέλα (γραμμικά, δέντρα αποφάσεων, νευρωνικά δίκτυα) για στοχευμένους ελέγχους ανά κλάδο, ενώ διατηρεί και τις τυχαίες δειγματοληψίες, εντοπίζοντας νέες μορφές φοροδιαφυγής εκτός προγράμματος.
Με τα εκτιμώμενα έσοδα από φοροδιαφυγή να φτάνουν τα 4 δισ. ευρώ για τη διετία 2024-2025, η ΑΑΔΕ προγραμματίζει νέα μέτρα για το 2026:
- Επέκταση του ψηφιακού πελατολογίου σε επαγγελματίες εκδηλώσεων, όπως δεξιώσεις, γάμοι και πάρτι, μετά την ολοκλήρωση της εφαρμογής σε κλάδους αυτοκινήτου.
- Υποχρεωτική ηλεκτρονική τιμολόγηση για όλες τις επιχειρήσεις σε φάσεις: από τις 2 Φεβρουαρίου 2026 για μεγάλες επιχειρήσεις με τζίρο άνω του 1 εκατ. ευρώ και από 1 Οκτωβρίου 2026 για τις υπόλοιπες.
- Μαζικές ψηφιακές διασταυρώσεις και παρακολούθηση εμπορικών φορτίων, με χρήση drones και ανάλυση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο από την Αίθουσα Επιχειρήσεων της ΑΑΔΕ. Η ειδική Μονάδα Μαζικών Ψηφιακών Διασταυρώσεων θα εντοπίζει ύποπτες ασυμφωνίες, δίνοντας έμφαση σε ΦΠΑ, αδήλωτα εισοδήματα και ψηφιακά ίχνη παράνομων συναλλαγών.
