Ένα πολύ σημαντικό Συνέδριο, με θέμα «ΝΗΣΙΩΤΙΚΟΤΗΤΑ - ΔΗΜΟΣΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ & ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ», πραγματοποιήθηκε στις 27 και 28 Ιουνίου 2025, στο Αμφιθέατρο του Ιδρύματος Ευγενίδου. Το Συνέδριο συνδιοργανώθηκε από τη γενική γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής (Γ.Γ.ΑΙ.Ν.Π.) και την Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης & Αυτοδιοίκησης (Ε.Ε.Τ.Α.Α.), και τελούσε υπό την αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων.
Κατά την έναρξη των εργασιών, ο υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Στέφανος Γκίκας, τόνισε τη σημασία της θεσμικής κατοχύρωσης της νησιωτικότητας ως ξεχωριστού πεδίου πολιτικής εντός των ευρωπαϊκών θεσμών, σημειώνοντας:
«Στεκόμαστε ιδιαίτερα στην θεσμική αναγνώριση της έννοιας της Νησιωτικότητας, ως διακριτού πεδίου Πολιτικής στους Ευρωπαϊκούς θεσμούς, εξέλιξη την οποία υποστηρίζουμε και για την οποία εργαζόμαστε».
Αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη ένταξης σχετικών δράσεων στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Δημογραφικό, με προβλεπόμενη χρηματοδότηση έως 1,5 εκατομμύριο ευρώ από το ΕΣΠΑ, σε συνεργασία με το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, δηλώνοντας:
«Υπογραμμίζω την σημασία της ένταξης των πρωτοβουλιών μας στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Δημογραφικό, με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ που μπορεί να φτάσει το 1,5 εκ. ευρώ».
Παράλληλα, υπογράμμισε τη σημασία της επιστημονικής τεκμηρίωσης στις δημόσιες πολιτικές:
«Χρειαζόμαστε την επιστημονική τεκμηρίωση, προκειμένου οι πολιτικές μας στα νησιά να πιάσουν πράγματι τόπο!».
Το Συνέδριο αποτέλεσε ένα σοβαρό forum συζήτησης, ανάλυσης και καταγραφής των ιδιαιτεροτήτων, των δυσκολιών αλλά και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των νησιών, καθώς και των πολιτικών που εφαρμόζονται. Στόχος του ήταν η διατύπωση μιας συγκροτημένης πρότασης για την ενίσχυση της νησιωτικότητας, στο πλαίσιο της Ολοκληρωμένης Στρατηγικής για τον Θαλάσσιο και Νησιωτικό Χώρο.
Στο περιθώριο του Συνεδρίου, ο υφυπουργός κ. Γκίκας και ο Διευθύνων Σύμβουλος της Ε.Ε.Τ.Α.Α., Αναστάσιος Μαυρίδης, υπέγραψαν Μνημόνιο Συνεργασίας, επισφραγίζοντας την πολυετή συνεργασία μεταξύ Γ.Γ.ΑΙ.Ν.Π. και Ε.Ε.Τ.Α.Α. Το Μνημόνιο θέτει τις βάσεις για ακόμη στενότερη συνεργασία, με κοινές δράσεις και πρωτοβουλίες.
Στην ομιλία του, ο κ. Γκίκας παρουσίασε σειρά δράσεων του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής μέσω της Γ.Γ.ΑΙ.Ν.Π., με έμφαση στο κοινωνικό αποτύπωμα:
- Περισσότερα από 350 δρομολογημένα έργα αντιμετώπισης της λειψυδρίας στα νησιά.
- Το πρόγραμμα «Μεταφορικό Ισοδύναμο» και οι προσπάθειες εξορθολογισμού του.
- Η στήριξη των νέων οικογενειών μέσω του προγράμματος «Απομακρυσμένης Υποστήριξης Εγκύων και Νέων Γονέων» και του «Ψηφιακού Βοηθού Γονέα», σε συνεργασία με το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας.
- Η δημιουργία του «Βαρόμετρου Νησιωτικής Επιχειρηματικότητας» για την ενίσχυση της τοπικής επιχειρηματικότητας.
- Η ανάδειξη και προστασία παραδοσιακών οικισμών.
- Η αξιοποίηση εθνικών και ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων, ειδικά για τα μικρότερα νησιά, μέσω προγραμμάτων όπως το GrecoIslands.
Ο υφυπουργός υπενθύμισε ακόμη ότι η Γ.Γ.ΑΙ.Ν.Π. συνεργάζεται με ερευνητικά ιδρύματα όπως το ΚΕΠΕ και το ΕΚΚΕ για την ενίσχυση της τεκμηριωμένης νησιωτικής πολιτικής.
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε και στην προστασία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, ανακοινώνοντας ότι:
- Το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΚΕΣΑ) προχωρά στον χαρακτηρισμό ως διατηρητέων των ιδιαίτερων κτισμάτων «Σύρματα» στη Μήλο και την Κίμωλο, ενώ θα ακολουθήσουν ακόμη 10 περιοχές.
- Προχωρά η διαδικασία χαρακτηρισμού ως διατηρητέου του Λεπροκομείου στο Καρλόβασι Σάμου.
- Ξεκινά πιλοτικό ερευνητικό πρόγραμμα στη Σίφνο για την αξιολόγηση του θεσμικού πλαισίου προστασίας των παραδοσιακών οικισμών και των εκτός σχεδίου περιοχών, με στόχο την ενίσχυση της προστασίας τους από οικιστικές πιέσεις.
- Τον συντονισμό και την εποπτεία της διοργάνωσης είχαν ο γενικός γραμματέας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, Μανώλης Κουτουλάκης, και ο πρόεδρος της Ε.Ε.Τ.Α.Α., Δημήτρης Μαραβέλιας.
Στο Συνέδριο συμμετείχαν και τοποθετήθηκαν ο υπουργός Εσωτερικών Θεόδωρος Λιβάνιος, ο υφυπουργός Εσωτερικών Βασίλειος-Πέτρος Σπανάκης, ο Βουλευτής Δωδεκανήσου και πρόεδρος της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Περιφερειών της Βουλής Μάνος Κόνσολας, ο Πρόεδρος της Κ.Ε.Δ.Ε. και δήμαρχος Αμπελοκήπων – Μενεμένης Λάζαρος Κυρίζογλου, ο γενικός γραμματέας του ΥΠΕΣ Σάββας Χιονίδης, ο γενικός γραμματέας του ΕΟΤ Ανδρέας Φιορεντίνος, ο Γενικός Γραμματέας του ΥΠΕΝ Μανώλης Γραφάκος, πολλοί δήμαρχοι νησιωτικών περιοχών, καθώς και εκπρόσωποι της επιστημονικής και ακαδημαϊκής κοινότητας και κρατικοί αξιωματούχοι.
