Πριν από λίγες ημέρες έγινε μία δημοσκόπηση για λογαριασμό του Euronews σχετικά με το κατά πόσο είναι πρόθυμοι οι Ευρωπαίοι να πολεμήσουν, αν παραστεί ανάγκη, τη στιγμή που ο τσάρος του Κρεμλίνου δήλωσε ότι η Μόσχα είναι έτοιμη, αν χρειαστεί ή αν δεχτεί χτύπημα, να ξεκινήσει έναν πόλεμο εναντίον της Ευρώπης ή έστω να απαντήσει αναλόγως. Προσωπικά, θεωρώ απίθανο αυτό το σενάριο, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας.
Η δημοσκόπηση, η οποία διεξήχθη στη Γαλλία, την Κροατία, τη Γερμανία, την Πολωνία, την Ολλανδία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιταλία και το Βέλγιο, συμπίπτει χρονικά με την ξεκάθαρη επιλογή της Ευρώπης να αποδυθεί σε μια μαζική προσπάθεια επανεξοπλισμού με εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ να διοχετεύονται στις αμυντικές δαπάνες των χωρών της ΕΕ.
Το 69% των 9.500 ερωτηθέντων, που συμμετείχαν στην έρευνα της Cluster 17 για τη Le Grand Continent σε εννέα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δήλωσαν ότι δεν έχουν καμία εμπιστοσύνη στην ικανότητα της χώρας τους να υπερασπιστεί με επιτυχία τα εδάφη της από μια ρωσική επίθεση και ξεκαθαρίζεται ότι σε ποσοστά που κυμαίνονται από 51-85%, οι σημερινοί Ευρωπαίοι δεν έχουν καμία εμπιστοσύνη στην αμυντική τους αντίδραση, κοινώς δεν έχουν καμία διάθεση, ούτε παρασκευή, για να πολεμήσουν τον εχθρό, τον οποιονδήποτε εχθρό!
Τι συνέβη λοιπόν και οι κάτοικοι της Ευρώπης, στην οποία έλαβαν χώρα οι περισσότεροι και φονικότεροι πόλεμοι στην ιστορία της ανθρωπότητας, συμπεριλαμβανομένων και των δύο παγκοσμίων πολέμων, αρνούνται να πολεμήσουν; Τι συνέβη ώστε οι Ευρωπαίοι, οι οποίοι στην κυριολεξία για ψύλλου πήδημα ζώνονταν τα όπλα και τραβούσαν με το χαμόγελο στα χείλη για τα πολεμικά μέτωπα, τώρα να απορρίπτουν κάτι ανάλογο;
Τι συνέβη στην ήπειρο που έχει ισοπεδωθεί αναρίθμητες φορές, έχει τα μεγαλύτερα και περισσότερα στρατιωτικά νεκροταφεία, τους ισχυρότερους και πιο εμπειροπόλεμους στρατούς και που ολόκληρη σχεδόν η ιστορία της αποτελείται μόνο από πολέμους; Το τέθριππο πάνω από την Πύλη του Βραδεμβούργου στο Βερολίνο πηγαινοήρθε πολλές φορές ανάμεσα σε Παρίσι και Βερολίνο, ως λάφυρο πολέμου στις αναρίθμητες πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ Γαλλίας-Γερμανίας.
Και ξαφνικά, το 2025, η ήπειρος που έβγαλε τους μεγαλύτερους στρατηλάτες της παγκόσμιας ιστορίας αρνείται να πολεμήσει. Ευχή όλων μας είναι να μη χρειαστεί να ξαναπολεμήσει. Αλλά ας κάνουμε μία προσπάθεια ερμηνείας αυτής της μεταστροφής της ευρωπαϊκής ψυχοσύνθεσης, η οποία μέχρι πριν από 80 χρόνια ήταν εντελώς διαφορετική.
Εκεί ίσως βρίσκεται και η απάντηση. Ποτέ άλλοτε στην ευρωπαϊκή ιστορία δεν υπήρξε τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα συνεχούς ειρήνης και ανάπτυξης. Σχεδόν για τρεις γενιές οι Ευρωπαίοι δεν πολέμησαν! Ξέχασαν τον πόλεμο. Η δημιουργία της ΕΕ και η επιτυχία της να διασφαλίσει την ειρήνη στην ευρωπαϊκή ήπειρο για ένα τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα επηρέασε και διαμόρφωσε τη σημερινή επιλογή των Ευρωπαίων να μη θέλουν να πολεμήσουν. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν είναι κακό, αρκεί η επιλογή της ειρήνης και του ειρηνικού τρόπου ζωής να είναι επιλογή και των υπολοίπων λαών, εκτός Ένωσης.
Επιπλέον, τα 80 αυτά ειρηνικά χρόνια δεν ήταν μόνο ειρηνικά. Η Ευρώπη μεταπολεμικά γνώρισε μία πρωτοφανή ανάπτυξη και οι Ευρωπαίοι απέκτησαν ένα ζηλευτό επίπεδο ζωής, άλλοι περισσότερο, άλλοι λιγότερο, άλλοι νωρίτερα και άλλοι αργότερα, κατακτώντας την παγκόσμια κορυφή. Η κατανάλωση αυξήθηκε, ο μέσος όρος ζωής εκτινάχθηκε, ο αναλφαβητισμός, η πείνα, η παιδική θνησιμότητα σχεδόν εξαλείφθηκαν, τεράστια έργα υποδομής ένωσαν κράτη και λαούς, οι μετακινήσεις απελευθερώθηκαν, η κινητικότητα ανθρώπων, εμπορευμάτων, ιδεών, πολιτιστικών ρευμάτων εκτοξεύθηκαν, η παραγωγή και κατανάλωση ειδών πολυτελείας έφθασαν σε δυσθεώρητα ύψη, η τεχνολογία, η παιδεία, η βιομηχανία, με δυο λόγια όλα έφτασαν στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο.
Και εδώ κάπου αρχίζει να διαφαίνεται γιατί οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν να πολεμήσουν. Οι σημερινοί Ευρωπαίοι, λοιπόν, έπαθαν περίπου αυτό που πάθαιναν οι Ευρωπαίοι παλαιότερα, όταν πήγαιναν στην Ασία, είτε ως κατακτητές είτε ως αποικιοκράτες: γίνονταν μαλθακοί, αργοί, πλαδαροί, λάτρεψαν την τρυφηλότητα, τη χλιδή, την ευκολία, την αφθονία, την ανεμελιά, την καλοπέραση.
Μόνο που οι σημερινοί Ευρωπαίοι δεν χρειάστηκε να πάνε στην Αίγυπτο, την Αφρική, την Ασία, στις αποικίες τους δηλαδή, προκειμένου να αισθανθούν όλα τα παραπάνω. Κατάφεραν να τα βιώσουν για 80 χρόνια στην έδρα τους. Και τώρα προκύπτει το ερώτημα: είναι αυτά τα 80 χρόνια καλοπέρασης και «ασιατικής» τρυφηλότητας ικανά να μεταστρέψουν σε τέτοιο βαθμό το DNA των Ευρωπαίων, ώστε να αρνούνται, αν χρειαστεί, να υπερασπιστούν όχι μόνο τις πατρίδες τους αλλά και το ευρωπαϊκό πνεύμα και τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής; Γιατί, αν είναι, ξέρουν πολύ καλά τι είναι αυτό που τους περιμένει.
