Με προϋπηρεσία σε τρία υπουργεία, αλλά και με όλη την πολιτική διαδρομή του στον χώρο της Αριστεράς, ο Φώτης Κουβέλης μπορεί να εκφράσει την άποψή του για όλα τα σημαντικά ζητήματα που απασχολούν τον πολιτικό κόσμο της χώρας, αλλά κυρίως τους πολίτες. Ο Θεσσαλός νομικός διαφωνεί με όσους υποστηρίζουν ότι απειλείται η Ελλάδα από τον λαϊκισμό και την τοξικότητα της πολιτικής. Επίσης θεωρεί ανεξάρτητη τη Δικαιοσύνη, που όμως επηρεάζεται σε κάποιες περιπτώσεις πολιτικών υποθέσεων.
Στη Βίκυ Πολύζου
Υπάρχει, κύριε Κουβέλη, λαϊκισμός στην πολιτική σκηνή της χώρας; Υπάρχει και τοξικότητα;
Η αναφορά στον λαϊκισμό ως στοιχείο της πολιτικής αντιπαράθεσης γίνεται συνήθως από εκείνους που αρνούνται να κατανοήσουν και να επιλύσουν τα προβλήματα του λαού και να ανταποκριθούν στις ανάγκες της κοινωνίας. Ο «λαϊκισμός», εάν ορίζεται ως ιδεολογία ή στάση που εκφράζεται και χαρακτηρίζεται από υπερβολική και μη αυθεντική λαϊκότητα, δεν υπάρχει. Η ίδια η κοινωνική πραγματικότητα καταγράφει αυθεντικά την ύπαρξη των προβλημάτων και την αξίωση των πολιτών να επιλυθούν. Η πολιτική που αρνείται την ύπαρξη των προβλημάτων στην πραγματική τους διάσταση είναι εκείνη που επικαλείται τον «λαϊκισμό» για να δικαιολογήσει την αντικοινωνική συμπεριφορά της. Είναι λαϊκισμός η πολιτική απόκρουση της νεοφιλελεύθερης πολιτικής που περιθωριοποιεί μεγάλα κοινωνικά στρώματα; Είναι «λαϊκισμός» να υπερασπίζεσαι το κοινωνικό κράτος και να αντιμάχεσαι τη συρρίκνωσή του; Είναι λαϊκισμός να αντιπαρατίθεσαι στην οικονομική πολιτική για τους ολίγους και όχι για τους πολλούς;
Η κυβέρνηση της ΝΔ για όλα αυτά, για να τα αφορίσει και να τα αρνηθεί, τα εντάσσει στο αόριστο πεδίο του «λαϊκισμού» που, κατά τον ισχυρισμό της, παράγει «τοξικότητα» στην πολιτική σκηνή.
Εχετε διατελέσει αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Αμυνας. Σας προβληματίζει η ρητορική των απειλών από την Τουρκία; Φοβάστε κάποιο ατύχημα;
Η χώρα μας ορθά απορρίπτει οποιαδήποτε συζήτηση υπερβαίνει τα ζητήματα που αφορούν την εξεύρεση μιας συμφωνίας για τον καθορισμό της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου, με παραπομπή αυτών και μόνον αυτών στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Θέσεις της Τουρκίας για δήθεν «αποστρατιωτικοποιημένα» νησιά και νησιά που της «ανήκουν» είναι απαράδεκτες. Η Τουρκία επιδιώκει, παράλληλα με τις απαράδεκτες αξιώσεις της, να νομιμοποιήσει την εισβολή της στην Κύπρο το 1974. Προωθεί συστηματικά την επίσημη διχοτόμηση, σε αντίθεση με τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Η Ελλάδα οφείλει να ενισχύει τις ένοπλες δυνάμεις με επιλογή την επαρκή άμυνα, χωρίς επιστροφή σε πολυδάπανες κούρσες εξοπλισμών.
Δεν αποκλείω ένα θερμό επεισόδιο. Επεισόδιο τυχαίο, ακόμα και επιλεγμένο από την Τουρκία για να τροφοδοτήσει την ένταση, η οποία θεωρεί ότι εξυπηρετεί τα σχέδιά της. Σχέδια και διεκδικήσεις, οι οποίες, κατά τη γνώμη μου, δεν υπηρετούν μόνον τις προεκλογικές ανάγκες του Ερντογάν, αλλά δείχνουν, επί του παρόντος, να αποτελούν συνολικότερο σχεδιασμό της Τουρκίας.
Πιστεύετε ότι θα έπρεπε να έχουν αντιδράσει διαφορετικά οι εταίροι μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και οι σύμμαχοί μας όπως η Γαλλία και οι ΗΠΑ;
Βρισκόμαστε σε περίοδο γεωπολιτικής αστάθειας και ραγδαίων αλλαγών και η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν διαθέτει σαφή στρατηγική. Ο διεθνής και περιφερειακός ρόλος της περιορίζεται. Η ίδια τον περιορίζει. Αδυνατεί και φαίνεται να μην επιλέγει να ενεργήσει αποφασιστικά για την ειρήνη και τη σταθερότητα, με βάση τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου. Αυτή η στάση της αφορά και την Ελλάδα και την Κύπρο. Αφορά και το δικό της μέλλον, σε σχέση με χώρες που βρίσκονται σε ενταξιακή διαδικασία, όπως τα Δυτικά Βαλκάνια και η Βόρεια Μακεδονία.
Αναφορικά με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η Ευρωπαϊκή Ενωση παραπαίει ανάμεσα στις επιδιώξεις των ισχυρών δυνάμεών της απέναντι στην Τουρκία. Ο αμφίσημος πολιτικός λόγος της και οι πολιτικές ενέργειές της έναντι της Τουρκίας είναι χαρακτηριστικές. Δεν συνέδεσε την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Ενωσης με την προσφυγή Ελλάδας και Τουρκίας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Η Ε.Ε. δεν οικοδόμησε και δεν απέκτησε κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική άμυνας. Σε αυτό το πεδίο και η συμπεριφορά της Τουρκίας έναντι της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Εξάλλου, για να αναφερθώ στις ΗΠΑ, η προεδρία Μπάιντεν δεν πίεσε την κυβέρνηση της Τουρκίας για ουσιαστικές συνομιλίες με την Ελλάδα και προσφυγή Ελλάδας – Τουρκίας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Σήμερα είναι σε εκκρεμότητα και μη γνωστή η στάση των ΗΠΑ για την αναβάθμιση των πολεμικών τουρκικών αεροσκαφών F-16 και για την πώληση νέων F-16, όπως και η πώληση των νέας γενιάς F-35 στην Τουρκία.
Ολα αυτά καθιστούν επιβεβλημένη και αναγκαία μια συνεχή, δραστήρια και αναβαθμισμένη εξωτερική πολιτική της Ελλάδας στο επίπεδο διμερών και πολυμερών συνεργασιών, με στόχο την ειρήνη, τη σταθερότητα και την προστασία των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας.
Συμφωνείτε με τις ενστάσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την αποστολή όπλων στην Ουκρανία;
Οι ενστάσεις του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για την αποστολή όπλων στην Ουκρανία είναι δικαιολογημένες. Το ζήτημα δεν είναι μόνον εάν και κατά πόσο μειώνεται η αμυντική ισχύς της χώρας με την αποστολή των όπλων. Εκείνο που προέχει στην αξιολόγηση αυτής της ενέργειας είναι η εμπλοκή, έστω και έμμεση, της Ελλάδας στην πολεμική σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας, που ξέσπασε με την απαράδεκτη και απόλυτα καταδικαστέα εισβολή της Ρωσίας. Η χώρας μας, λόγω της γεωγραφικής θέσης της και της απουσίας κάθε είδους επεκτατικών βλέψεων, έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί για την ειρήνη, τη συνεργασία και τον διάλογο.
Δεν πρέπει η χώρα να αποτελεί το «προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης» όπως εκφράστηκε από τον πρωθυπουργό. Τέτοιες εμπλοκές και έξω από το πλαίσιο των διεθνών οργανισμών μεταβάλλουν το δόγμα της εξωτερικής πολιτικής και μπορούν να σημάνουν αρνητικές εξελίξεις για την Ελλάδα.
Μιλούν πολύ τα στελέχη των επιτελείων στις Ενοπλες Δυνάμεις; Σας ρωτώ διότι έχουν αναδειχθεί σε σημαντικό θέμα οι διαρροές, τις οποίες κατήγγειλε ο υπουργός Νίκος Παναγιωτόπουλος.
Θεωρώ απαράδεκτες τις δηλώσεις του υπουργού Εθνικής Αμυνας για διαρροές από στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων. Προσβάλλουν τις Ενοπλες Δυνάμεις, τις ενοχοποιούν και δημιουργούν κλίμα ανησυχίας. Πλήττουν το κύρος τους και την αφοσίωσή τους στο καθήκον τους για την υπεράσπιση της χώρας.
Υστερα από δέκα χρόνια μνημονίων, ήρθε η υγειονομική κρίση και τώρα η ενεργειακή. Πόσες αντοχές έχει ο Ελληνας; Η αντιπολίτευση χαρακτηρίζει ανεπαρκή τα μέτρα στήριξης της κοινωνίας. Εσείς τι προτείνετε; Πώς μπορούν να ενισχυθούν τα νοικοκυριά;
Τα οικονομικά μεγέθη και όπως εξελίσσονται δείχνουν ότι η ελληνική κοινωνία θα πορευτεί με μεγάλες δυσκολίες. Η αντοχή της κοινωνίας ήδη δοκιμάζεται και θα δοκιμαστεί ακόμα περισσότερο. Ο πληθωρισμός, η ακρίβεια στα καύσιμα, στην ηλεκτρική και στην όλη ενέργεια, στα τρόφιμα, καθιστούν, σε συνδυασμό με την ιδιαίτερα χαμηλή αμοιβή της εργασίας, δύσκολή τη ζωή της μεγάλης πλειονότητας των πολιτών. Στήριξη των οικογενειών, των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και των ανέργων χρειάζεται. Αμεσες παρεμβάσεις χρειάζονται, ιδιαίτερα στα ζητήματα της ενέργειας και των καυσίμων. Δεν παρεμβαίνει με συγκεκριμένα μέτρα για τον περιορισμό των τιμών των καυσίμων, οι οποίες καλπάζουν. Αρνείται και δεν εφαρμόζει πολιτικές που άλλες χώρες της Ευρώπης επιτυχώς ακολουθούν. Η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης πρέπει να αλλάξει. Η προτεραιότητα πρέπει να αφορά τη στήριξη των πολιτών.
Εχετε υπηρετήσει τη Δικαιοσύνη. Ακούγονται φωνές και από την αξιωματική αντιπολίτευση, όπως ακούγονταν προ τετραετίας και από τη σημερινή κυβέρνηση. Τελικά είναι ανεξάρτητη η Δικαιοσύνη;
Η Δικαιοσύνη οφείλει να είναι ανεξάρτητη και να μη χειραγωγείται. Είναι ανεξάρτητη, αλλά με υπαρκτές πληγές σκοπιμότητας και μεροληψίας εκεί που κρίνονται υποθέσεις «πολιτικού ενδιαφέροντος». Σε αυτές, κυρίως σε αυτές, τις υποθέσεις δεν αποδεικνύεται αρκετές φορές η ανεξαρτησία της. Υπάρχουν όμως και είναι οι πολλοί, η μεγάλη πλειονότητα, οι δικαστές που λειτουργούν με ανεξαρτησία στο όνομα του ελληνικού λαού.
Πώς κρίνετε τις νομοθετικές ρυθμίσεις της Νίκης Κεραμέως για την παιδεία; Συμφωνείτε με την πανεπιστημιακή αστυνομία και, αν όχι, πώς πιστεύετε ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα με τις εστίες ανομίας;
Το νομοσχέδιο που κατέθεσε η υπουργός Παιδείας προωθεί ένα πλαίσιο αναδιάρθρωσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της έρευνας. Πρόκειται για «εκπαιδευτική μεταρρύθμιση» με ένα πανεπιστήμιο περιοριστικό της δημοκρατικής λειτουργίας του και της πρόσβασης των νέων σε αυτό. Περιορίζει το αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων και τον δημόσιο χαρακτήρα του. Με λίγα λόγια, εγκαθιστά τον ιδιωτικό τομέα παράγοντα της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και γνώσης, με την επιλογή ενός πανεπιστημίου ετεροκαθοριζόμενου από την αγορά. Αλλωστε, η κυβέρνηση με προηγούμενες ρυθμίσεις έδειξε την προτίμησή της στην ιδιωτική εκπαίδευση και όχι στη δημόσια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ποιότητα και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης και για τη μη δυνατότητα των πολλών να έχουν πρόσβαση σε αυτήν. Ο ιδιωτικός τομέας θα έχει ρυθμιστικό ρόλο στα προγράμματα σπουδών και κατά συνέπεια στην παραγωγή της γνώσης.
Σε ό,τι αφορά την παρουσία αστυνομίας στα πανεπιστήμια, δεν μπορεί κάποιος, που αντιλαμβάνεται και θέλει τη μη αστυνόμευση του πανεπιστημιακού χώρου ως στοιχείο ελευθερίας και δημοκρατίας, να συμφωνεί.
Διασύρουν τα πανεπιστήμια και τα προσβάλλουν όταν τα προβάλλουν ως χώρο ανομίας. Δεν είναι έτσι. Τα όποια ελάχιστα –και πράγματι ελάχιστα– στοιχεία παραβατικότητας αντιμετωπίζονται από την ήδη υπάρχουσα νομοθεσία.
Η επιλογή της κυβέρνησης να εγκαταστήσει πανεπιστημιακή αστυνομία μόνον αυταρχισμό δηλώνει.
Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας “Τo Μanifesto”
